Skessuhorn - 23.07.2014, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 23. JÚLÍ 2014
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudög-
um. Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skilafrestur smáaug-
lýsinga er til 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.800 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.480 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða kr.
2.150. Verð í lausasölu er 600 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Þórhallur Ásmundsson, blaðamaður th@skessuhorn.is
Guðný Ruth Þorfinnsdóttir, blaðamaður gudny@skessuhorn.is
Jóhann Skúli Björnsson, blaðamaður jsb@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Pálína Alfreðsdóttir palina@skessuhorn.is
Valdimar Björgvinsson valdimar@skessuhorn.is
Tinna Ósk Grímarsdóttir (vefauglýsingar) tinna@skessuhorn.is
Umbrot:
Ómar Örn Sigurðsson omar@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Þá rigndi
Hinir gömlu höfuðatvinnuvegir okkar; sjávarútvegur og landbúnaður, eiga
það sammerkt að þeir sem þá stunda verða að treysta á mislynd náttúru-
öflin. Þegar veður geysa grimm róa menn ekki til fiskjar og þegar langvar-
andi óþurrkar eru geta menn ekki aflað heyja. Bæði er hábölvað. Sú stað-
reynd að við byggjum þessa eyju langt norður í Atlantshafi gerir það að
verkum að við höfum verið og verðum háð veðrinu, ýmist beint eða óbeint,
hvernig sem okkur nú líkar það. Við innisetufólkið getum að vísu síst kvart-
að, en engu að síður er það svo að afkoma hinna útivinnandi sem yrkja land
og sækja sjó skiptir afkomu þjóðarinnar í heild gríðarmiklu máli. Vegna ná-
lægðarinnar við landið og áhrifa veðurs eigum við fleiri orð og orðatiltæki
yfir veður en flestar aðrar þjóðir. Þokusúld er þannig allt annað en úrhell-
isrigning og við eigum til dæmis nöfn á hvert einasta vindstig; allt frá logni
og andvara og upp í ofsaveður og fárviðri. Vonandi verður þessum nöfnum
öllum haldið til haga þrátt fyrir að í seinni tíð hafi menn farið að tala um
metra á sekúndu þegar rætt er um ferðahraða Kára. Menn voru með því að
nálgast nákvæmari mælieiningu en frá einum og upp í tólf.
Sumarið sem nú skríður hratt inn á síðari hlutann ætlar að verða sérstakt
að ýmsu leyti. Það er hlýtt en óvenjulega úrkomusamt einkum um sunn-
an- og vestanvert landið. Um liðna helgi kíkti ég á berjasprettuna á mínum
heimaslóðum þar sem ég hef farið um öll sumur frá því ég man eftir mér.
Nú hagaði því þannig til um holt og hæðir að jarðvegur var svo blautur
að sumsstaðar sökk maður upp að ökklum þar sem í flestum sumrum hef-
ur ekki markað fyrir fótspori. Enda sýndist mér bláberjalyngið vera hálf-
drukknað og muni bera lítinn ávöxt þetta árið.
En þótt berjaspretta verði takmörkuð hef ég þó miklu meiri áhyggjur af
bændum og heyskap þeirra ef fram heldur sem horfir. Eftir að gróður tók
óvenjulega snemma við sér í vor varð ljóst að spretta yrði mikil og útlit fyr-
ir að fóðuröflun yrði auðveld. Sú hefur hins vegar ekki orðið raunin. Þurrk-
inn hefur skort til að hægt sé að verka grösin til góðs fóðurs. Útlit er því
fyrir mikið magn af misjöfnum gæðum. Jafnvel þótt rúllubaggatæknin sé
góð, krefst hún þess að túnin séu þurrari en þau eru nú. Raunar þarf því, ef
vel á að vera, að ríkja þurrkur í nokkra daga til að hægt verði að aka um tún-
in. Mér sýnist því að þeir fáu bændur sem hófu slátt í júní muni verða þeir
einu sem ná úrvalsheyjum þetta árið úr fyrri slætti. Þá er votheysverkun í
stæður eða jafnvel í rúllur með íblöndun sýruefna líkleg til að reynast vel
við þessar aðstæður. Allavega meðan ekki er göngufæri á gúmmítúttum um
túnin er ekki að vænta góðra heyja með venjulegum heyskaparaðferðum.
Af þessu leiðir að nú stefnir í að sumarið verði eitt af þeim sem flokk-
ast munu með óþurrkasumrum í líkingu við 1955, 1969, 1979 og 1983, svo
einhver dæmi séu tekin. Sem betur fer hafa síðan þá orðið miklar tækni-
framfarir sem gera það að verkum að styttri þurrka þarf til að hægt sé að
verka fóður með góðum árangri. Þó hygg ég að einhverjir hugsi með þakk-
læti til gömlu, góðu súgþurrkunarinnar, þegar hægt var að hirða af túnum
minna þurrt hey og ljúka þurrkun þess innandyra. Ég tala nú ekki um þar
sem hitaveita var nýtt til að velgja loftið. Því miður er það svo að nú sést
gulnað hey í görðum eða flatt á túnum og víða hafa bændur ekki einu sinni
náð að hirða rúllur af túnum sökum bleytu og ófærðar. Sumar heyrúllur eru
auk þess orðnar í laginu eins og sprungið dekk, því of mikið vatn hefur ver-
ið í þeim þegar pakkað var. Slíkt hey mun tæpast verkast vel, því miður. Ég
hef fulla samúð með bændum sem glíma við þessar aðstæður og vona að sú
gula fari að láta sjá sig.
Magnús Magnússon Borgarbraut 74 • 310 Borgarnesi • 412-5300 • limtrevirnet.is
Sveitarfélagið Borgarbyggð hef-
ur á undanförum árum sótt um
til Vegagerðarinnar að fá peninga
til viðhalds svokallaðra styrkvega
en það eru vegir sem Vegagerð-
in hefur tekið af vegaskrá. Má þar
nefna vegi að fjallskilaréttum, leit-
armannaskálum, eyðibýlum, flug-
völlum sem ekki eru áætlunarflug-
vellir og vegir að ferðamannastöð-
um. Vegagerðin lækkaði framlagið
til Borgarbyggðar þetta árið tölu-
vert, eða niður í tvær milljónir en
sótt var um sex milljónir króna. Að
sögn Jökuls Helgasonar, forstöðu-
manns umhverfis- og skipulagssviðs
Borgarbyggðar, er niðurskurðurinn
afar bagalegur þar sem mikið er af
styrkvegum í sveitarfélaginu sem
þarf að bera ofan í og hefla. Allt eru
þetta malarvegir sem sveitarfélagið
hefur í raun engar skyldur gagnvart
heldur, en reynir að sinna. Í Borg-
arbyggð væri dæmi um slíka vegi
t.d. Stangarholtsvegur milli Jarð-
langsstaða og Stangarholts, Vegur
í Jafnaskarðsskóg, Leiðin að Fljót-
stungurétt, Einifellsvegur og Hall-
armúli.
Svo virðist sem Vegagerðin geti
einhliða tekið af vegaskrá ýmsa
vegspotta sem þá verða í reiðileysi
ef sveitarfélög eða aðrir taka þá ekki
í fóstur. Og bréf þess erindis ber-
ast sveitarfélögum alla jafna árlega.
Flestir þessara vega eru inn á vega-
kortum svo fólk er að aka þá með
allavega afleiðingum. Sveitar félög
eða aðrir aðilar geta þá sótt um
styrkt til viðhalds vegunum, en fjár-
magn er misjafnlega mikið. Jökull
segir þetta dæmi um vitlaust kerfi.
„Vegagerðin ákveður að hætta að
sinna einhverjum vegum en borg-
ar síðan öðrum til að sjá um þá fyr-
ir sig. Það er nokkuð sérstakt.“ bgk
Ekki eru lengur í gildi samningur
um nýtingu 90 sekúndulítra af vatni
úr lindum fyrir ofan Rif á Snæfells-
nesi eftir að samningur við félagið
IV Iceland rann út á vormánuðum.
Það félag var annar aðilinn sem
Snæfellsbær samdi við um vatns-
réttindin. Hinn var Iceland Glacier
Products. Í báðum tilfellum runnu
samningar út sökum þess að aðilar
stóðu ekki við framkvæmdaákvæði
í þeim. Þegar húsin voru frágeng-
in og komið að vélbúnaðarþætt-
inum varð allt stopp. IV Iceland
hafði ítrekað fengið frest til að upp-
fylla samningsákvæðin en stjórn-
endum Snæfellsbæjar þótti sýnt að
fullreynt væri í aprílmánuði í vor.
Kristinn Jónasson bæjarstjóri segir
í samtali við Skessuhorn að marg-
ir aðilar hafi sýnt vatnsréttind-
unum og vatnsútflutningi áhuga.
Hann segir að ákveðið hefði verið
að bíða átekta fram á haustið með
framhaldið. Kristinn segir allt eins
koma til greina að semja næst við
tvo aðila varðandi vatnsútflutning-
inn. Tvö hús standa nú ofan hafn-
arinnar í Rifi sem byggð hafa verið
fyrir vatnsútflutning en óvissa um
hvort vatni verði þar pakkað til út-
flutnings.
Kristinn segir að vissulega standi
ennþá vonir til að af vatnsútflutn-
ingi verði. Það séu vonbrigði hvern-
ig mál hafi þróast og væntingar um
10-20 störf við vatnsútflutning hafi
ekki gengið eftir. Á móti komi að
þessi viðskiptahugmynd hafi skap-
að heilmikla atvinnu og Snæfells-
bær sé búinn að hagnast hundruð
milljóna á henni, svo sem í gegn-
um gjöld sem ekki hafi verið veittar
ívilnanir af. Kristinn segir að bæj-
aryfirvöld í Snæfellsbæ hafi í þeim
samningum sem gerðir hafa ver-
ið lagt áherslu á að halda vatnsrétt-
indum og ekki lagt peninga í fram-
kvæmdirnar. Meðal annars var um
samið á sínum tíma að lagnir til
vatnsöflunar yrðu í eigu sveitar-
félagsins þótt Iceland Glacier Pro-
ducts kostaði lagningu þeirra.
Húsin sem byggð voru í Rifi fyr-
ir vatnsútflutning eru misstór. Það
sem IGP byggði og komst undir
þak snemma árs 2008 er 8.100 fer-
metrar að grunnfleti. Það er nú í
eigu þrotabús og hefur verið til sölu
og stendur væntanlegum kaupanda
til boða að flytja það af staðnum.
Hús IV Iceland er mun minna, eða
1.200 fermetrar. Það félag er í eigu
erlends fjárfestingafélags með að-
setri í London.
þá
Vatnsverksmiðjuhús IV Iceland í Rifi.
Samningur við IV Iceland útrunninn
og óvíst með vatnsútflutning frá Rifi
Stóra vatnsverksmiðjuhúsið í Rifi sem nú er í eigu
þrotabús.
Vegurinn yfir Grjótháls er einn þeirra styrkvega sem Vegagerðin hefur sagt skilið
við. Hægt er þó að ganga hann með góðu móti.
Fjármagn í styrkvegi skorið niður