Skessuhorn - 27.08.2014, Blaðsíða 12
12 MIÐVIKUDAGUR 27. ÁGÚST 2014
Framkvæmdir hófust fyrr í sumar
við byggingu nýs 6.000 rúmmetra
miðlunartanks fyrir hitaveitu OR
á Akranesi. Ákveðið var að byggja
tankinn til að draga úr hættu á
vatnsskorti þegar bilun verður í
aðveituæðinni. Eins og greint var
frá hér í Skessuhorni var byrjað að
grafa fyrir grunni mannvirkisins
í byrjun júlímánaðar. Starfsmenn
Ístaks vinna nú hörðum höndum
að smíði tanksins og að sögn Árna
Sveinssonar, staðarstjóra við verkið,
hafa framkvæmdir gengið vel. „Nú
er búið að vinna alla steypuvinnu.
Undirstöðurnar eru klárar sem og
rýmið þar sem tæknistöðin verð-
ur undir sjálfum tankinum. Næsta
skref verður svo að hefja stálvinn-
una. Við byrjum á því að leggja
stálplötur á malbik í botni tanksins.
Þegar botninn er klár byrjum við á
þakinu. Það hljómar kannski ein-
kennilega að byrja á að gera botn
og síðan þak. Það er hins vegar gert
til að járniðnaðarmennirnir okkar
geti unnið allt verkið í sömu vinnu-
hæð. Því verður byrjað á að sjóða
járnið við þakið í tveggja og hálfs
metra hæð og svo sjá 18 tjakkar um
að hækka þakið. Nýr hluti er fest-
ur við þangað til að tankurinn nær
fullri hæð,“ segir Árni aðspurður
um framgang verksins. Nýi tankur-
inn verður á endanum þrefalt stærri
en sá gamli á holtinu við hliðina
og stefnt er á að hann verði klár í
nóvember.
jsb
Nýverið var fyrstu dráttarvél í eigu
Landbúnaðarsafns Íslands ekið á
nýjan framtíðar dvalarstað í kjallara
Halldórsfjóss. Jóhannes Ellertsson
vélameistari safnsins ræsti þá Far-
mall Cub, ættaðan frá Ytri-Skelja-
brekku og uppgerðan af Hauki
Júlíussyni og hans mönnum á sinni
tíð. Fyrir eigin afli var kubbnum
ekið á sinn nýja stað; „og var ekki
annað að sjá og heyra en að honum
félli dável við fyrstu kynnin,“ eins
og segir á vef safnsins. Á mynd-
inni, þar sem Farmallinn þokast
inn fyrir dyrnar undir stjórn Jó-
hannesar, var áður haughús sjötíu
kúa eða svo, hvar mykjan gat náð í
2-3 m hæð. „Nú er hún öll á brott,
búið að háþrýstiþvo rýmið allt og
viðra í mörg ár,“ segir í fréttinni.
Þarna í haughúsinu er hátt til lofts
og vítt til veggja og verða þar forn-
dráttarvélarnar vistaðar. Bjarni
Guðmundsson safnstjóri bætir við:
„Og þannig nuddum við Jóhann-
es áfram með góðra manna hjálp.
Það eru tugir og raunar hundr-
uðir gripa sem flytja þarf. Allt frá
léttum meisum og handverkfær-
um yfir í brautryðjendadráttarvél-
ar sem vega hartnær 3 tonn. Engar
saumavélar það.“
mm/ Ljósm. Landbúnaðarsafn
Íslands.
Matvælaframleiðendur í Borgar-
nesi eru óhressir með grugg sem
af og til kemur með neysluvatn-
inu frá veitunni úr Grábrókar-
hrauni í Norðurárdal, en veita frá
þremur borholum þar var tekin í
notkun í ársbyrjun 2007. Kristján
Rafn Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri matvælafyrirtækisins Eðal-
fisks í Borgarnesi, segir að vegna
gruggskota í vatninu þurfi að sía
vatnið sem notað er við fram-
leiðsluna. Kristján segir að aldrei
hafi verið jafn mikið um grugg í
vatninu og á þessu ári frá því veit-
an var tekin í notkun 2007. Alls
hafi á fyrstu sex mánuðum árs-
ins þurft að skipta 27 sinnum um
síur sem hafi verið orðnar stífl-
aðar vegna gruggs. Kristján seg-
ist mjög óhress með að hreinleiki
vatnsins sé ekki tryggari. Hann
segir að til vinnslunnar í Eðal-
fiski hafi alltaf verið síað neyslu-
vant og þess gætt að það sé hreint
og gott. Hann hafi þó orðið fyrir
tjóni vegna þessa og m.a. tvívegis
misst af því að koma sendingu á
laxi í flug til Bandaríkjanna, þegar
tvö af þessum „skítaskotum,“ sem
Kristján kallar það þegar gruggið
berst með neysluvatninu, en Eð-
alfiskur framleiðir nær eingöngu
inn á Bandaríkjamarkað. Kristján
segir að vatnið hafi ítrekað far-
ið yfir gildi sem reglugerð ger-
ir ráð fyrir um hreinleika og það
mjög mikið yfir í einstaka tilfell-
um. „Við matvælaframleiðend-
ur í Borgarnesi getum ekki búið
við þetta. Það eru fleiri en ég sem
hafa orðið fyrir tjóni af þessum
sökum,“ segir Kristján í Eðalfiski.
Hann segir að úrbóta hafi verið
lofað árið 2008 en ekki hafi ennþá
verið staðið við það.
Vatnsgæðin fyrir
almenna notendur
Eiríkur Hjálmarsson upplýsinga-
fulltrúi Orkuveitu Reykjavíkur, sem
á og rekur veituna, segir að unnið
sé að gagnaöflun varðandi neyslu-
vatnsmálin. Jafnframt að ráðgerður
sé fundur með fulltrúum sveitarfé-
lagins og hagsmunaaðilum í næsta
mánuði. Eiríkur segir að vatn-
inu sem notað er í Borgarnesi og
komi frá borholum í Grábrókar-
hrauni fylgi grugg úr borholunum.
Það sé þó innan viðmiðunarmarka
sbr. reglugerð um neysluvatn um
að hámarksgildi sé ekki hærra en
1,0 NTU. Er þar miðað við þarfir
hins almenna neytanda. „Það hef-
ur komið fyrir að gruggið mælist
hærra en þá höfum við lokað fyrir
þessar borholur og notum þá ein-
göngu vatnsbólin sem eru sunnan
við Borgarfjarðarbrú á Seleyri en
þar er ekki hátt NTU. Dælustöðin
í Grábrókarhrauni er síðan sett aft-
ur inn á kerfið þegar gruggið hef-
ur minnkað. Áður en það er gert
fer fram skolun á lögninni niður að
lokahúsi við bæjarmörkin. Þetta er
gert til að fyrirbyggja að þetta vatn
komist til notenda.“
Ástæður aukins gruggs
í borholunum
Eiríkur segir að ástæður þess að
gruggið eykst í borholunum virðist
vera breytingar á grunnvatnsborði
vegna rigninga eða þurrka, jarð-
skjálfta eða rafmagnsleysis. Hann
segir að þó að gruggið sé innan
viðmiðunarmarka reglugerðar sé
það þó þannig að það vilji safnast
fyrir í kerfinu. Stofnæðin er því
skoluð og er þá farið eftir ákveðnu
verklagi. Ennfremur er dælingu úr
holunum haldið á föstum hraða til
þess að draga úr gruggmyndun. Þar
sem NTU gildi er innan viðmið-
unarmarka neysluvatnsreglugerðar
álíta forsvarsmenn OR – Veitna, að
vatnið sé innan þeirra marka sem
sett eru en eigi að síður er verið að
vinna að lausn sem getur bætt gæði
vatnsins enn frekar. Er þá helst litið
til þriggja lausna. Þær eru eftirfar-
andi: 1. Sandsía þar sem vatninu er
veitt í sandfilter í einskonar sund-
laug og vatnið tekið undan botnin-
um og á þá að vera hreint. 2. Vél-
rænn filter þar sem vatnið fer inn í
silinder sem er með fínum filter og
síast þar. Unnið er að prófunum og
beðið niðurstöðu framleiðanda fil-
tersins. 3. Bora nýjar neysluvatns-
holur með annarri aðferð en notuð
var í upphafi.
Nauðsyn tvöfalds
síukerfis
Eiríkur segir að engin af fyrr-
greindum lausnum sé þó trygg til
árangurs þar sem gruggið er mjög
fínt og kostnaður gæti orðið mjög
mikill. Því hefur verið horft til
þess að þeir aðilar sem þurfa sér-
stakt gæðavatn, umfram þær kröf-
ur sem reglugerðin setur, komi
upp tvöföldum síunarbúnaði hjá
sér þannig að ekki þurfi að stoppa
vatnsnotkun þegar skipt er um síu.
Þetta geri aðilar annars staðar á
veitusvæði OR - Veitna t.d. mat-
væla- og drykkjarvöruframleiðend-
ur í Reykjavík. Eiríkur segir að því
miður hafi Eðalfiskur orðið fyr-
ir tjóni vegna gruggs í vatni. OR -
Veitur hafa bent forsvarsmönnum
Eðalfisks á mikilvægi þess að fyrir-
tækið sem sérstakur neytandi, þ.e.
matvælaframleiðandi, tryggi sér-
staka og aukna síun vatns, komi sér
t.d. upp tvöföldum filterbúnaði og
að hagsmunir þess séu m.a. fólgn-
ir í því að tryggja að gæði vatns í
framleiðslunni séu stöðug.
Kristján í Eðalfiski segir að með
þessu sé OR að velta ábyrgðinni
yfir á viðskiptavininn. Honum
finnst neysluvatnsmálunum ekki
hafa verið nægur gaumur gefinn og
furðar sig t.d. á því að þau virðist
ekki hafa komið til kasta heilbrigð-
isnefndar. Þá vill hann meina að
tíðni mælinga á gæði vatnsins upp-
fylli ekki ákvæði um þær í reglu-
gerðum. þá
Búið er að steypa undirstöður fyrir nýja hitaveitutankinn á Akranesi. Starfsmenn Ístaks sjást hér vinna að því að leggja stál-
plötur í botn tanksins.
Búið að steypa grunn fyrir nýjan
hitaveitutank á Akranesi
Byrjað að flytja safn-
gripi Landbúnaðarsafns
í Halldórsfjós
Matvælaframleiðendur í Borgarnesi
telja neysluvatnið ófullnægjandi
Dælustöðin frá vatnsveitunni í Grábrókarhrauni sem tekin var í notkun í ársbyrjun 2007. Ljósm. mm.