Þjóðlíf - 01.10.1987, Síða 48

VIÐSKIPTI & FJARMAL
VANTAR ÞIG
fjármagn
GlttnirW
Þensla eða gróska?
Fjármögnunarleigurnar í risavexti. Lánsfjármöguleikar
fyrirtækja hafa aldrei veriö fjölbreyttari.
Fjármögnunarleigurnar eiga tækin og búnaöinn og leigja
hann út. Samningar þeirra frá áramótum skipta miljöröum.
ÞENSLAN í ÞJÓÐARBÚINU hefur farið
vaxandi undanfarið og þenslan á þeim nýja
vísi að fjármálamarkaði sem er að koma upp
hér á landi hefur líka verið veruleg. Stjórn-
völd hafa nú undirbúið aðgerðirsem eiga að
miða að því að draga úr þessum vaxtarverkj-
um sem ekki er mætt með vaxandi velgengni
fyrirtækja, viðskiptahallinn er mikill og
stjórnvöld vilja halda í fastgengisstefnuna.
Til að sporna við fótum og takmarka síaukið
streymi erlends lánsfjár inn í landið hyggjast
stjórnvöld ekki aðeins taka til hendinni í
ríkisbúskapnum, aðgerðir eru í loftinu sem
eiga að binda starfsemina gróskumiklu á
fjármagnsmarkaðinum. Fyrir dyrum stendur
sem sé að herða reglur um starfsemi nýju
fjármögnunarleigufyrirtækjanna fjögurra
sem nú-standrrblóma og hafa gjörbreytt
lánsfjármöguleikum íslenskra fyrirtækja.
Fjármögnunarleigurnar sem hafa sprottið
upp á síðasta eða yfirstandandi ári, hafa vax-
ið gríðarlega. Er áætlað að þegar hafi þau
gert fjármögnunarleigusamninga fyrir um
fjóra miljarða króna - að langmestu leyti fyrir
erlent lánsfé.
Stærst og elst þessara fýrirtækja er Glitnir
h.f. sem komið er með samninga upp á tæp-
lega tvo miljarða króna. Aðaleigendur
Glitnis eru Iðnaðarbanki íslands hf., norska
fjármálafyrirtækið A/S Nevi og Sleipner í
London. Hin fyrirtækin eru smærri í sniðum
en það eru Lind h.f. sem er fyrirtæki í eigu
Sambandsins og franska bankarisans
Banque Indosuez og hefur Lind gert samn-
inga fyrir 600 miljónir fyrstu átta mánuði
starfsferils síns (sjá viðtal ÞJÓÐLÍFS við
framkvæmdastjórann Pórð Ingva Guð-
mundsson), Féfang h.f. og Lýsing h.f. Um-
svif þeirra síðastnefndu munu vera svipuð og
umsvif Lindar en öll er þessi starfsemi enn í
startholunum og samkeppnin á milli fjár-
mögnunarleigufyrirtækjanna fer hraðvax-
andi. Öll njóta þau samstarfs erlendra aðila
sem veita bæði ráðgjöf og annast fyrir-
greiðslu á erlendu lánamörkuðunum. Þannig
nýtur Féfang hf. aðstoðar sænska fjár-
mögnunarfyrirtækisins PK Finans. Stærstu
eigendur Féfangs h.f. eru Fjárfestingarfélag-
ið, Verslunarbankinn, Lífeyrissjóður versl-
unarmanna og Tryggingamiðstöðin. Lýsing
h.f. er í eigu Landsbankans, Búnaðarbank-
ans, Brunabótafélagsins og Sjóvá.
Fjármögnunarleigurnar komust ekki á
legg fyrr en fjármálaráðuneytið hafði veitt
undanþágu frá greiðslu söluskatts af leigu-
gjaldi í ársbyrjun árið 1986 og hálfu ári síðar
kom önnur reglugerðarbreyting frá stjórn-
völdum, sem einnig var hugsuð til hagsbóta
fyrir starfsemi fjármögnunarleiga þegar við-
skiptaráðuneytið heimilaði þessum fyrir-
tækjum að taka erlend lán án sérstakrar
heimildar langlánanefndar til að fjármagna
kaup á vélum og tækjum sem leigð yrðu á
fjármögnunarleigusamningum.
ÞEGAR bent er á auðsæ þenslueinkenni
þessarar starfsemi nægir oft að vísa á leigu-
bílaflotann. Endurnýjun hans síðustu
mánuði er svo til að öllu Ieyti fjármögnuð í
gegnum fjármögnunarleigur. Á móti er bent
á að þær séu aðeins hluti af bráðnauðsynlegri
og óumflýjanlegri breytingu á íslenska
fjármagnsmarkaðinum. Nú eru valkostir
fyrirtækja til að fjármagna fjárfestingu
margfalt fleiri en áður og mun frjálsari og
opnari. Áhættufjármagnsdeildir eru opnað-
ar í Iðnlánasjóði og Iðnþróunarsjóði, erlend
lántaka er mun auðfengnari en áður (sjá við-
tal við framkvæmdastjóra Félags íslenskra
iðnrekenda, Ólaf Davíðsson) og fjármögn-
unarleigurnar eflast. Enn er þó langt í land
með að hér komist á sterkur fjármagns-
markaður og enn vantar hér algerlega virkan
hlutabréfamarkað.
Frá árinu 1983 hefur verið leitast við að
koma á jafnvægi á milli framboðs og eftir-
spurnar á lánsfé. Raunvextir voru hækkaðir
og innlánsstofnunum veitt frelsi til vaxtaá-
kvarðana, einokun Landsbanka og Útvegs-
banka til gjaldeyrisviðskipta var afnumin og
löggjöf um bankastarfsemi var gjörbreytt.
Peningastofnanir og peningamarkaður á ís-
landi eru í mikilvægri umsköpun en afleið-
ingarnar eru ófýrirséðar. Stjórnmálamenn
hafa minni tök á peningamálunum við aukið
markaðsfrelsi peningaaflanna og eins og svo
oft áður viljum við íslendingar verða nokkuð
stórtækir þegar nýjungar eru annarsvegar.
í erindi um fjármögnunarmöguleika iðn-
fyrirtækja á Akureyri fyrir skömmu varaði
Ólafur Davíðsson, framkvæmdastjóri Félags
íslenskra iðnrekenda, við því að lánsfé gæti
komið í staðinn fyrir eigið fé fyrirtækja. „án
hagnaðar í starfandi fyrirtækjum verður eng-
in varanleg nýsköpun í íslensku atvinnulífi.
Allar nýjungar eru áhættusamar og þær
komast aldrei á legg af lánsfé einu saman,
hversu góð sem hugmyndin er.“
• Ómar Friöriksson
46