Þjóðlíf - 01.04.1991, Page 55

Kartöflur — mikilvægasta
fæðutegundin?
Villtar kartöflutegundir reynast vel til kynbóta
á ræktuðum kartöflum — bylting í fæðuöflun
hungraðra þjóða
Fyrir tilstilli erfðatækni er nú
unnt að gera kartöfluna að
mikilvægustu fæðutegund
mannkyns og leysa milljónir
manna undan áþján hungur-
vofunnar. Þessari skoðun
heldur búvísindamaðurinn
John Dodds fram, en hann
stýrir alþjóðlegri miðstöð
kartöflurannsókna sem hefur
aðsetur í Líma í Perú.
Kartaflan hefur verið rækt-
uð í sex þúsund ár hið minnsta
en tiltölulega skammur tími er
um liðinn síðan hún náði víð-
tækri útbreiðslu í heiminum.
Hún er nú fjórða mikilvægasta
matjurt mannkyns og einungis
hveiti, hrísgrjón og maís skáka
henni að þessu leyti.
Hvað næringargildi snertir
hefur hún afar heppilegt hlut-
fall helstu næringarefna. Hún
er allauðug að prótíni, kol-
Vitaskuldir
Rannsóknir á íslenskum villi-
minkum hafa leitt í ljós að
minkalæður hafa mismarga
spena. Þannig hefur fundist
læða með sex spena og sú sem
flesta hafði spenana gat gefíð
níu hvolpum að sjúga í senn.
Meðalfjöldi spena hjá villtum,
íslenskum minkalæðum er
hins vegar 7,48 spenar!
★
í Bandaríkjunum lifir nú um
hálfur milljarður stara. Þeir
eru afkomendur um 160 fugla
sem voru sóttir til Evrópu
1891.
★
Fyrsta eimreiðin sem náði 100
mílna hraða á klukkustund var
Fljúgandi skoti (Flying
Scotsman). Hraðametið var
skráð árið 1923.
vetnum, vítamínum og stein-
efnum en er fitusnauð. Hún
býr auk þess yfir þeim eigin-
leikum að hún er auðveld í
ræktun, þarf lítið ræktunar-
rými og vaxtartíminn er til-
tölulega skammur.
Til rannsóknastöðvarinnar í
Líma hefur verið safnað um
5000 afbrigðum af kartöfl-
unni. Þar á meðal eru margar
villtar kartöflutegundir og um
þessar mundir er verið að
vinna að því að rannsaka eigin-
leika þeirra. Gert er ráð fyrir
að unnt verði að kynbæta
ræktuð kartöfluafbrigði með
því að taka erfðaeiginleika
(gen) úr villtum tegundum og
færa í ræktunarstofna kartöfl-
unnar.
Með þeim hætti er þess
vænst að fá megi fram heppileg
afbrigði sem geta vaxið við ólík
umhverfisskilyrði, meðal ann-
ars á hitabeltissvæðum þar
sem hungrið er grimmast.
HAFRANNSÓKNIR
VIÐ ÍSLANDI.- n
eftir Jón Jónsson, fyrrv. forstjóra
Allt um sjóinn
ogjiskinn.
Gagnlegt rit,
sem hlotið hefur
mikið lof.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins
SKÁLHOLTSSTÍG 7 - REYKJAVÍK - SÍMI 621822
ÞJÓÐLÍF 55