Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.2008, Blaðsíða 17

Frelsi inniber ábyrgð. Íslenskir
bankar hafa sóst mjög eftir hinu fyrr-
nefnda en standa nú andspænis því
síðarnefnda. Með stefnu sinni í lána-
málum má segja að bankarnir hafi
valdið sprengingu á íslenskum fast-
eignamarkaði. Húsnæðisverð snar-
hækkaði með aukinni eftirspurn,
allt samkvæmt lögmálum frelsisins.
Nú er aftur á móti komin upp ný
staða, offramboð á húsnæði og spáð
er 30% lækkun íbúðaverðs. Þetta út-
leggst þannig að þeir fjölmörgu sem
tóku lán í miðri þenslunni fá 7 fiska
fyrir 10 vegna rýrnunar eigna. Sam-
fara fylgja krappari launakjör og
dýrtíð. Fátæktargildran er því ekki
langt undan að óbreyttu. En hver er
ábyrgð bankanna sem riðu á vaðið,
töldu Íbúðalánasjóð óþarfan og ætl-
uðu sjálfum sér þennan akur? Nú,
þegar hann er ekki lengur í blóma,
draga þeir sig inn í skel og ef ekki
væri fyrir Íbúðalánasjóð væri fast-
eignamarkaðurinn eins og skjald-
baka á hvolfi.
Vandi heimilanna er mikill.
Íbúðakaup vega þar þungt og af-
borganir. Harðast er þó að horfa upp
á verðgildi eigna sinna falla meðan
lánin gera það ekki. Verðbólgan er
svo enn einn óvissuþátturinn.
Hlutur bankanna í þessari
vandamálamyllu er ærinn. Lántökur
þeirra á almenningur að borga. Hátt
lánshlutfall, háir vextir, verðtrygging
og verðsprenging á fasteignamark-
aði gaf bönkunum góð fyrirheit. Nú
þegar stefnir í gjaldþrot heimilanna
hefur þetta snúist við og afkomu
bankanna ógnað.
En ríkisstjórnin, hvað hefur hún
gert? Jú, hún hefur fengið fyrir-
greiðslu í skandinavískum banka.
Þessir peningar eiga að tryggja okk-
ar íslensku aðgang að lánsfé. En til
hvers? Á meðan bankarnir hafa far-
ið offari í lánaaustri, ofurlaunum og
risnu hefur Íbúðalánasjóður haldið
sínu striki. Á hann getur almenning-
ur treyst og því setjum við fram eftir-
farandi hugmynd:
Ríkisstjórnin nýti hina skandin-
avísku fyrirgreiðslu á þann hátt að
Íbúðalánasjóður geti yfirtekið lán
bankanna og miðað við núvirði hús-
næðis á fasteignamarkaði. Bankarn-
ir taka þá á sig rýrnun eignanna en
ekki fólkið. Þannig axla þeir ábyrgð
en fá jafnframt fjármagn í hend-
ur og halda sjó. Bönkunum skal í
sjálfsvald sett hvort þeir taka þenn-
an kost en skýrt að lánsfé frá íslensk-
um skattborgurum standi þeim ekki
til boða. Vilji íslenskir ráðamenn
fólkinu sínu vel ættu þeir að bjóða
gullpottinn skandinavíska Íbúða-
lánasjóði til brúks og hefjast þegar
handa. Þannig axla allir ábyrgð og
uppskera í samræmi við sáningu.
Sandkassinn
LitLu mátti muna að Austur-
Evrópa stæli fótboltakeppni
Evrópu líkt og hún gerði með
söngkeppni álfunnar. Tyrkir
töpuðu naumlega fyrir Þjóð-
verjum í undanúrslitum og
Rússar töpuðu ... tja, ekki beint
naumlega fyrir Spánverjum í
hinum undanúrslitaleiknum,
en þeir komust samt alla leið
í fjögurra liða úrslitin. Þegar
þetta er skrifað hefur úrslita-
leikurinn ekki farið fram en
ljóst er að sigurvegarinn er
annaðhvort Norður- eða Suð-
ur-Evrópuþjóð.
Ég var svei mÉr farinn að halda
að Rússarnir tækju þetta. Ekki
síst eftir að hafa séð Hollend-
inga brotlenda svona svakalega í
ísköldum hrömmum rússneska
bjarnarins. Hjálpaði hið fljúgandi
start Hollendinga í keppninni
þeim nákvæmlega ekki neitt.
Fyrir fjórum árum unnu hinir
(suð)austurevrópsku Grikkir
Júróvisjónkeppnina. Nokkrum
vikum seinna
hrósuðu þeir
sigri á EM.
Rússar unnu
Júróvisjón í ár
og hefðu því
fetað í fótspor
Grikkjanna
ef svo hefði
farið sem mér
sýndist að stefndi í. En allt kom
fyrir ekki. Er ég manna fegnastur
að EM aðskilji sig frá Júróvisjón
með öllum tiltækum ráðum. Sú
súrsæta froða sem mestmegnis
er boðið upp á í söngkeppninni
á lítið skylt við þá karlmannlegu
list og skemmtun sem fótbolta-
keppnin reiðir fram fyrir sjón-
varpsáhorfendur um gjörvalla
Evrópu.
FótboLtaLeikir bjóða á hinn
bóginn stundum upp á þvílíkt,
endemis rugl og bull. Leikara-
skapur sem er hreinlega mann-
kyninu til skammar, eða slags-
mál út af litlu sem engu, koma
fyrst upp í hugann. Nærtækt
dæmi er árás Zinedine Zidane
á Marco Materazzi í úrslitaleik
HM fyrir tveimur árum. Það væri
nú dæmigert að úrslitaleikurinn
í gær hafi verið sá leiðinlegasti í
manna minnum, eða leyst upp
í götuslagsmál, eftir þessa lof-
ræðu mína um fótbolta. Ef svo
þá var keppnin fram að því alla
vega oftast nær stórskemmtileg.
Takk fyrir mig.
Kristján Hrafn Guðmundsson
skrifar um EM
Við enda regnbogans
DV Umræða mánudagur 30. júní 2008 17
Vel heppnaðir tónleikar Talið er að um 30 þúsund manns hafi lagt leið sína í Laugardal til að fylgjast með tónleikum Bjarkar og Sigur rósar á
laugardagskvöld. Þrátt fyrir mikinn mannfjölda tókst vel til á tónleikunum og eftir þá. DV-MYND Ásgeirmyndin
P
lús
eð
a m
ínu
s
Spurningin
„Við erum í sjötta himni núna, en
verðum vonandi í þeim sjöunda eftir
landsleikinn við Frakkland í septemb-
er,“ segir Sigurður ragnar Eyjólfsson,
landsliðsþjálfari kvenna í fótbolta.
íslenska kvennalandsliðið vann grikki
7-0 og þarf að vinna Frakka til að vera
öruggt inn á Em í fótbolta.
Eruð þið í sjöunda
himni?
Óðinn Gestsson, framkvæmda-
stjóri fiskvinnslunnar Íslands-
sögu á Suðureyri, fær plúsinn fyrir
þá markvissu stefnu að ráða pör til
vinnu. Mikil frjósemi hefur verið á
Suðureyri vegna þessa.
LÝÐUR ÁRNASON
heilbrigðisstarfsmaður
skrifar
„Þetta útleggst þannig
að þeir fjölmörgu
sem tóku lán í miðri
þenslunni fá 7 fiska
fyrir 10 vegna
rýrnunar eigna.“
-hvað er að frétta?