Neytendablaðið - 01.03.2013, Blaðsíða 18

NEYTENDABLAÐIÐ // MARS 2013 // BláBEr og molar
Bláber eða
litaður
sykurköggull?
Fersk bláber eru sannarlega gæðamatur sem flestir
Íslendingar geta fundið nóg af í náttúrunni án mikils
tilkostnaðar. Bláber eru gjarnan skilgreind sem ofurfæði en
það eru matvæli sem eru sérstaklega rík af næringu og
andoxunarefnum. Ofurfæði er hugtak sem markaðurinn
hefur sannarlega gripið á lofti og bláber eru nú vinsæl í
samsettum matvælum (pakkamat) eins og morgunkorni,
kökudufti, orkubitum og heilsusnakki. Myndir af ferskum
bláberjum eru þá áberandi á umbúðum en látum ekki
blekkjast; innihaldið reynist stundum annað en myndirnar
segja til um.
Bandaríska neytendablaðið Consumer Reports skoðaði
innihald og merkingar á nokkrum matvörum sem litu út
fyrir að vera fullar af ofurfæðinu bláberjum.
Á Welch bláberja- og jógúrtsnakki stendur á umbúðunum
fullyrðingin „made with real fruit“, þ.e. búið til úr alvöru
ávöxtum. Þegar betur er að gáð kemur í ljós að innihaldið
er aðallega vínberja- og eplamauk en bláber eru eingöngu í
þriðja sæti miðað við vigt. Talsmaður Welch segir að
vöruheitið og myndirnar séu notaðar því snakkið einkennist
af bláberjabragðinu. Næringin úr bláberjunum er hins
vegar sjálfsagt löngu fyrir bí.
Bláberjabeygla (kringla) seld í Target reyndist ekki
innihalda bláber heldur litla bita samansetta af sykri, olíu
og bláum matarlit.
Bláberjamuffins frá Betty Crocker innihalda heldur engin
bláber þótt heitið segi annað. Á illlesanlegu prenti utan á
umbúðunum stendur: „Imitation blueberries, artificially
flavored“, sem sagt óekta bláber með gervibragði!
Neytendur ættu því ekki að gera ráð fyrir bláberjum í mat
þó þeir sjái myndir eða fullyrðingar á pakkningum sem gefa
slíkt í skyn. Hið sanna kemur ekki í ljós nema innihalds-
lýsingin sé lesin. Ef neytendur vilja alvöru bláber ættu þeir
að kaupa þau fersk eða frosin. Það er líka tilvalið að tína
þau á haustin og birgja sig upp fyrir veturinn, því íslensk
bláber eru ódýrt eðalfæði.
Í síðasta tölublaði var ítarleg grein um arsen í matvælum.
Þar kom meðal annars fram að engar opinberar ráðlegg-
ingar hafa verið gefnar út hér á landi en í sumum löndum er
varað við því að ung börn drekki hrísgrjóna drykki.
Matvælastofnun setti nýlega frétt á heimasíðu sína, mast.is,
þar sem sagt er frá nýrri sænskri rannsókn á þungmálmum
(arsen, blý og kadmíum) og steinefnum í matvörum. Á
heimasíðu MAST segir að þrátt fyrir að magn ið af þessum
þungmálmum fari ekki yfir hámarksgildi í reglugerð um
aðskotaefni álíti sænska matvælastofnunin að magn
þungmálma og steinefna sé svo mikið að það geti leitt til
neikvæðra áhrifa á heilsu barna. Þá sýna niðurstöður að
arsen er meðal þeirra efna sem veldur hvað mestum áhyggj-
um en það sé helst að finna í hrísgrjónum og vörum fram-
leiddum úr þeim. Sænska matvælastofnunin ráðleggur því
foreldrum að gefa ekki börnum yngri en 6 ára hrísgrjóna-
drykki. Líklegt er að Matvælastofnun gefi út sambærilegar
ráðleggingar hér en það hefur einnig verið gert í Bretlandi
og Danmörku.
Varúðarmerking á koffíndrykkjum er yfirleitt lítið
áberandi, enda aftan á vörunni, með litlu letri og á
erlendum tungumálum. Neytendasamtökin hafa sent
yfirvöldum erindi og hvatt til þess að varúðar-
merkingar á sterkum koffíndrykkjum séu ávallt
framan á vörunni og á íslensku. Ef matvara er ekki
ætluð börnum á það ekki að fara fram hjá neinum auk
þess sem vörunni ætti ekki að vera stillt upp þar sem
börn ná til. Svar barst frá atvinnuvega- og nýsköp-
unar ráðuneyti skömmu fyrir áramót. Verið er að
endurskoða reglugerð um merkingu matvæla sem
innihalda koffín og segir í svari ráðuneytisins að tekið
verði tillit til athugasemda NS.
Arsen í
hrísgrjónum
- ráðleggingar
til foreldra
MERkINGAR Á
koFFÍNDRYkkjUM
- tekið tillit til athugasemda NS
18