Neytendablaðið - 01.04.2008, Blaðsíða 9

Það kemur kannski mörgum á óvart
en hjarta- og æðasjúkdómar eru lang-
algengasta dánarorsök Íslendinga. Um
55% kvenna og 43% karla deyja úr hjarta-
og æðasjúkdómum. Úr aldurshópnum 25
ára og eldri létust árlega að meðaltali 226
karlar og 145 konur úr kransæðasjúkdómi
á tímabilinu 2001 til 2005.
Hjartavernd er sjálfseignarstofnun og hóf starf semi
sína árið 1967. Hjartavernd sinn ir m.a. rannsóknum á
hjarta- og æða sjúkdómum og beitir sér í forvörnum.
Hægt að greina áhættuþætti
Frá upphafi hefur Hjartavernd boðið upp
á svokallað áhættumat, en það er ítarleg
rannsókn sem miðar að því að greina
áhættuþætti hjarta- og æðasjúkdóma, meta
líkur einstaklings á að fá kransæðasjúkdóm
og jafnvel greina áður óþekkta sjúkdóma.
Áhættumatið fer þannig fram að fólk
kemur í mælingar að morgni og hittir síðan
lækni í seinni skoðun og fær þá ráðgjöf um
lífsstílsbreytingar sé þeirra þörf. Einnig er
fólki beint í réttan farveg ef grípa þarf til
aðgerða.
Áhættumat í gjafabréfi
Frá árinu 2005 hefur Hjartarannsókn, sem
er systurfyrirtæki Hjartaverndar, séð um
áhættumatið. Rannsóknin kostar 14.900
krónur og miðast gjaldið við kostnaðarverð.
Bylgja Valtýsdóttir, upplýsingafulltrúi hjá
Hjartavernd, segir vinsælt að gefa slíkar
rannsóknir í afmælis- og jólagjafir en
nýlega byrjaði Hjartavernd að bjóða upp á
gjafabréf.
En skyldu verkalýðsfélög borga hluta
af slíkri rannsókn?
Já, langflest ef ekki öll stéttarfélög greiða
skoðunina niður að miklu eða öllu leyti.
Hvað með vinnustaði, eru dæmi
þess að heilu vinnustaðirnir komi í
skoðun?
Já, við höfum tekið á móti stærri og
minni fyrirtækjum og við bjóðum upp á
fyrirtækjaþjónustu. Stundum höfum við
far ið á viðkomandi vinnustað og mælt
blóð þrýsting starfsfólks, tekið blóðprufur
og gert helstu mælingar sem hægt er að
gera. Síðan kemur fólkið inn til okkar
þeg ar búið er að vinna úr gögnum og fær
að vita niðurstöðurnar og fer í viðtal hjá
sérfræðingi. Algengara er þó að starfsfólk
hafi komið hingað til okkar og er það að
mörgu leyti þægilegra fyrir alla. Við höfum
einnið boðið upp á að halda fyrirlestra í
fyrirtækjum um áhættuþætti hjarta- og æða -
sjúkdóma.
Getur fólk mætt í rannsókn þótt það
finni engin einkenni?
Já segi ég og legg áherslu á já-ið. Áhættumat
er fyrst og fremst forvörn sem gengur út á
að meta áhættuþætti og hjálpa fólki að ná
tökum á þeim til að það þrói síður með sér
hjartasjúkdóm á lífsleiðinni; sjúkdóm sem
hefði verið hægt að koma í veg fyrir.
Hverjir eiga að fara í hjartarann-
sókn?
Allir fullorðnir sem vilja láta kanna líkurnar
á að þeir fái hjartasjúkdóm. Þeir sem hafa
ættarsögu eru sérstaklega hvattir til að koma
og almennt er miðað við að allir fertugir og
eldri láti mæla hjá sér áhættuþættina. Allir
eru velkomnir til okkar og gildir það jafnt
um konur og karla.
Hægt að fyrirbyggja
Að mati Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar-
inn ar er hægt að fyrirbyggja 80% til fella af
hjarta- og æðasjúk dómum. Helstu áhættu -
þættir eru: reykingar, hár blóð þrýst ingur,
hátt kólesteról, sykursýki, offita, ættar saga,
hreyfingarleysi og streita. Eins og upp -
talningin sýnir getur fólk haft mikil áhrif
með því að lifa heilbrigðu lífi. Ýmsar áhuga -
verðar upplýsingar má finna á www.hjarta.
is og www.hjarta.net.
Algengasta dánarorsökin
Saltneysla Íslendinga er mun meiri en ráðlagt er en
mikil saltneysla getur valdið háum blóðþrýstingi. Í
stað salts er gott að nota hvítlauk og ýmsar kryddjurtir
til að bragðbæta matinn.
Rannsóknir sýna að Íslendingar borða of lítið af
grænmeti og ávöxtum. Í Danmörku og Noregi
hefur verið rætt um niðurfellingu virðisaukaskatts
á grænmeti og ávöxtum til að auka neyslu á þessu
hollmeti.
– en því er hægt að breyta!
9 NEYTENDABLA‹I‹ 1. TBL. 2008