Litli Bergþór - 01.06.2013, Blaðsíða 16

16 Litli-Bergþór
Ég er oft spurð um hvaðan ég sé og vefst mér þá jafnan
tunga um tönn. Velti fyrir mér hvort ég geti sagst vera
undan jökli. Þaðan er ég ættuð, en af vondu fólki er
ég ekki komin. Faðir minn var sonur útvegsbændanna
Guðmundar og Jófríðar í Rifi. Jófríður Jónsdóttir,
amma mín, var fædd 1879. Hún var mikil merkiskona
og varð fræg um allt Snæfellsnes fyrir að neita að
láta stúlkurnar sínar, dauðþreyttar sjálfar, draga
blautan sjófatnað af piltunum og bera heim til að
þvo og þurrka fyrir þá svo þau væru tilbúin í næsta
róður eins og þá tíðkaðist. Í staðinn bauð hún
karlmönnunum að þjóna stúlkunum. Þegar hún lést,
árið 1973, báru kvenfélagskonur kistu hennar úr
kirkju og stóðu heiðursvörð fyrir hana. Þetta þótti
alveg sérstakt og hafði ekki gerst áður. Faðir minn hét
Pétur Guðmundsson, fæddur 21. janúar 1906, hann
dó 9. febrúar 1978. Móðir mín, Guðbjörg Elín, var
fædd 10. desember 1910 á bænum Spjör í Eyrarsveit,
dóttir Ragnheiðar Guðbrandsdóttur og Sæmundar
Skúlasonar er þar bjuggu. Ragnheiður amma mín
lést af barnsförum þegar móðir mín var sex ára. Þá
var hún tekin í fóstur að Furubrekku til Þorkels,
móðurbróður síns og Theodóru Kristjánsdóttur, konu
hans. Theodóra og Vilborg, móðir Fríðu í Hrossaga,
voru systur og er þetta það næsta sem ég kemst því að
teljast frænka Fríðu.
Ég er fædd í Reykjavík 21. mars 1935 og er næst
elsta barn foreldra minna. Við áttum fyrst heima í
Skerjafirði og svo á Grettisgötu. Það helsta sem ég
man frá þeim tíma er hvað ég átti flottan pabba, hann
var vélstjóri á varðskipinu Ægi og gekk í búningi með
gylltum hnöppum. Hann sigldi einnig til útlanda og
kom heim með ávexti og fínustu brúður. Svo fluttum
við í Norðurmýrina, á Kjartansgötu 6. Á sumrin
vorum við í Djúpuvík á Ströndum, mamma saltaði
síld en pabbi var vélstjóri í síldarverksmiðjunni hjá
Kveldúlfi. Í Djúpuvík komst ég í fyrsta skipti undir
læknishendur og var skorin upp við kviðsliti. Ragnar
Ásgeirsson, læknir sagði að ég hefði orgað ógurlega
þegar átti að svæfa mig. Dagarnir eftir aðgerðina voru
ævintýralegir, ég var borin út á plan í dívanskúffu og
sett upp á fjórar síldartunnur. Þegar ég fór að hressast
var ég keyrð um í gömlum barnavagni sem Heiðar,
elsti bróðir minn, stjórnaði.
Á stríðsárunum var farið með konur og börn úr
borginni. Um tíma dvöldum við á Þingborg í Flóa og
á Efri Brú í Grímsnesi vegna stríðsins og þar man ég
vel eftir mér. Okkur krökkunum fannst þetta þó tóm
vitleysa, hermennirnir voru svo góðir við okkur og
gáfu okkur sælgæti og ávexti, það gat varla stafað
mikil hætta af þeim.
Næst fluttum við í Blesugróf, í lítinn sumarbústað
sem pabbi keypti og byggði við og úr varð hið
myndarlegasta hús sem var nefnt Bjarkarlundur. Ég
gekk í Laugarnesskóla í tvo vetur. Já, ég þurfti að
ganga þar sem það var svo lítil byggð þarna innfrá
að þar voru engir strætisvagnar í förum. Mér verður
stundum hugsað til baka til þess þegar ég gekk í svarta
myrkri í gegnum sandgryfjurnar og söng hástöfum til
að fæla í burtu draugana, sem ég var nokkuð viss um
að væru þarna.
Uppvaxtarárin
Svo kom að því að foreldrar okkar gerðu eitthvað af viti
að okkar systkinanna mati. Við fluttum á Siglufjörð.
Síldin togaði í og þar var næga vinnu að fá. Pabbi var
ráðinn vélstjóri við verksmiðjur Ríkisins. Við komum
þangað 15. mars. 1944 eftir 14 daga siglingu með
Esjunni sem fór fyrst austur fyrir land. Við Langanes
var svo mikill hafís að skipið varð að snúa við og
fara aftur til Reykjavíkur og reyna vesturleiðina. Á
Ísafirði lokuðumst við inni í fimm daga. Það var reynt
að komast út en við urðum alltaf frá að hverfa. Ennþá
„Það var eins og að flytja í allt aðra sveit“
Viðtal við Fríði Pétursdóttur í Laugargerði í Laugarási
Brúðkaupsmynd af foreldrum Fríðar, þeim Pétri Guð-
mundssyni og Guðbjörgu Elínu Sæmundsdóttur.
Viðtal:
Svava Theodórsdóttir