Ægir - 01.07.2006, Qupperneq 6

Öfgafull
umræða
Svo góð og nauðsynleg sem umræða um umhverfismál er, á
hún það til að fara úr böndum og stjórnast af öfgum og þá
verður engum rökum að komið. Gott dæmi um þetta er krafa
ýmissa afla úti í hinum stóra heimi um að sett verði á alls-
herjar bann veið togveiðum. Slík krafa er knúin áfram af öfg-
um og við Íslendingar og fleiri megum hafa okkur alla við til
þess að koma að andmælum. Í viðtali Ægis við Friðrik Arn-
grímsson, framkvæmdastjóra LÍU, í þessu tölublaði nefnir
hann að okkur Íslendingum beri að taka þessa umræðu alvar-
lega. Friðrik bendir á að til fjölda ára hafi veiðum við Ísland
verið stýrt með svæðalokunum og því sé bann við togveiðum
á ákveðnum hafssvæðum síður en svo framandi fyrir okkur.
Hins vegar sé sú krafa fráleit að banna togveiðar með öllu.
Orðrétt segir Friðrik í viðtalinu: „Þó bann við botntrollsveið-
um á úthafinu kæmu ekki mikið við okkur eins og staðan er í
dag þá er mikilvægt að standa fast á rétti fiskveiðiþjóðanna
til að stjórna veiðum á skynsaman hátt og þess verður ekki
langt að bíða að þeir sem nú beita sér fyrir banni við veiðum
á úthafinu vilji fara að ráðskast með veiðar okkar innan lög-
sögunnar.“
Það er full ástæða til þess að taka undir þessi orð fram-
kvæmdastjóra LÍÚ. Það gildir það sama um umræðuna um
bann við togveiðum og þá kröfu að banna veiðar á ýmsum
nytjastofnum. Vissulega er það rétt að menn hafa farið mjög
ógætilega í nýtingu á ýmsum nytjastofnum, sbr. þorskstofn-
inn við Nýfundnaland, en almennt hafa Íslendingar þá sýn á
auðlindina allt í kringum landið að hana beri að nýta með var-
úð, þó skoðanir séu vissulega skiptar um leiðir í því sam-
bandi.
Línuveiðar hafa verið að sækja í sig veðrið við Ísland og
ekkert er nema gott um það að segja. En ekki verður allur
fiskur tekinn á línu og því verða togveiðar alltaf nauðsynlegur
þáttur í útgerð hér við land, hvað sem hver segir. Það er líka
hið besta mál að flotinn noti ólík veiðarfæri og eggin séu
þannig ekki öll í sömu körfunni.
Ýmsum fullyrðingum hefur verið kastað fram um skaðsemi
togveiðarfæra fyrir botninn. Að einhverju leyti eiga þær við
rök að styðjast, en fráleitt er að alhæfa, eins og sumir gera,
um að þau rústi öllu lífríki á botninum sem þau fara yfir. Slík-
ur málflutningur er hreinar öfgar. Hins vegar ber að fagna því
að aukinn kraftur hefur verið settur í veiðarfærarannsóknir á
vegum Hafró, sem nýtast væntanlega vel í vaxandi umræðu
um áhrif einstakra veiðarfæra á lífríki hafsins.
6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Að blóta á laun með mörfloti
Sjálfur hef ég tekið eftir því að hvað varðar mig og
fiskneyslu mína, virðist allt snúast til upphafsins. Hin
gömlu gildi fiskmáltíðarinnar hef ég í æ meiri hávegum. Ég
lét fallerast af hátimbraðri eldamennsku á fiski eins og öðr-
um matartegundum og var afsprengi veitingabyltingar 8. og
9. áratugar síðustu aldar. Nú er ég horfinn frá þessu. Ein-
föld matseld, þar sem fiskbragðið nær að njóta sín til hins
ítrasta er mitt uppáhald. Með öðrum orðum: Mín óskastaða
við eldhúsborðið er í kompaníi við soðinn fisk. Best er það
þó vitaskuld ef bráðinn vestfirskur hnoðmörinn, mörflotið
sjálft, nær og fær að laða fram þetta sérkennilega ólýsan-
lega bragð sem þeir einir geta ímyndað sér sem hafa fengið
þetta inn fyrir varirnar, til náinna kynna við bragðlaukana.
Glæsilegustum toppi nær slík matseld þegar í hlut eiga
soðnar nýjar kinnar; með beinum til bragðaukandi áhrifa.
Soðin ýsa og gellur ná hér um bil sama árangri, en eru þó
merkjanlegum sjónarmun á eftir. Það er þetta með mörflot-
ið. Því eru valin alls konar ónefni og það sakað um að vera
ávísun á óhollustu. Ég veit hins vegar um marga vestfirska
vini mína sem blóta á laun. Fá sér mörflot með fiskinum sér
til hátíðarbrigða, rétt eins og hóglífsmaður í megrunarað-
haldi sem nælir sér í stöku konfektmola með kaffinu um
helgar, eða gamall vindlareykingarmaður sem fær sér
kúbverskan vindil á hátíðarstundum lífsins.
(Einar Kristinn Guðfinnsson, sjávarútvegsráðherra,
í pistli í Bæjarpóstinum á Dalvík).
Útvegsmenn beri kostnað af hafrannsóknum
Eina tæka leiðin til þess að færa hagsmunina á sömu hendi
er að auka aðkomu útgerðarmanna að hafrannsóknum. Það
má ekki gerast hvernig sem er. Sjálfsagt er að útgerðar-
menn beri kostnað af hafrannsóknum enda þurfa þeir á slík-
um rannsóknum að halda. Það má þó ekki slíta kostnaðar-
hlutann frá stjórnunarhlutanum og ábyrgðinni. Útgerðar-
menn vita sem er að þeirra afkoma er undir því komin að
rannsóknir séu fullnægjandi. Þeir hafa því hvata til þess að
tryggja að rannsóknir séu fullnægjandi. Jafnframt hafa þeir
hvata til þess að forðast sóun greiði þeir fyrir rannsóknirn-
ar. Þessu jafnvægi verður best náð með því að tryggja að
útvegsmenn stjórni því hvernig hafrannsóknir eru fram-
kvæmdar og greiði fullt verð. Hagsmunir útgerðarinnar eru
undir og því lítil hætta á öðru en að vel yrði vandað til
verks.
Greiði útvegsmenn með þessum hætti fyrir rannsóknir
eru eðlilegt að fella niður gjöld sem lögð eru á sjávarútveg-
inn í formi skatta eða gjalda og ætlað er að standa undir
rannsóknum. Enda hefði slík skattlagning þar með misst
réttlætisrökin sem tína mátti til henni til varnar. Skattar
hafa jafnan slæm áhrif á markaði þar sem þeir breyta hlut-
fallslegum verðum hluta. Frá sjónarhóli hagkvæmni er því
um borðleggjandi dæmi að ræða. Lægri skattar auka hag-
kvæmni og bættar hafrannsóknir auka hagkvæmni. Þá er
hugsanlegt að útvegsmenn sjái sér hag í því að auka rann-
sóknir og verja meira fé til þeirra, heldur en gert er í dag.
(Úr pistli á vefsetrinu www.200milur.is)
U M M Æ L I
aegirgust06_lagad.qxp 9/11/06 9:42 AM Page 6