Ægir - 01.07.2006, Qupperneq 13

13
L A X A R A N N S Ó K N I R
Einstakar upplýsingar á
heimsvísu hafa fengist út úr
rannsóknaverkefni sem Veiði-
málastofnun hefur á undan-
förnum árum unnið að í sam-
vinnu við hátæknifyrirtækið
Stjörnu-Odda og fiskeldisstöð-
ina á Laxeyri í Borgarfirði.
Síritar settir í laxaseiði
Í mars og apríl árið 2005 var
örlitlum síritandi mælimerkj-
um komið fyrir í þrjú hund-
ruð laxaseiðum og þeim síð-
an sleppt í júní 2005 í Kiða-
fellsá í Kjós. Seiðin gengu
síðan út í sjó, eins og lög
gera ráð fyrir. Þann 17. ágúst
sl. komu þrír þessara fiska í
gildru í Kiðafellsá og í ljós
kom að mælimerkin í fiskun-
um höfðu skráð afar merki-
legar upplýsingar um feril
þeirra - hitastig sjávar og dýpi
sjávar þar sem þeir voru - í
það rúma ár sem þeir voru í
sjó. Slíkar upplýsingar hafa
aldrei áður fengist í heimin-
um um feril laxa í sjó og ljóst
er að ýmsir athyglisverðir
möguleikar hafa opnast í ljósi
þess að þessi tilraun heppn-
aðist svo vel.
Lægð Atlantshafslaxins
Á undanförnum áratugum
hefur stofn Atlantshafslaxins
stöðugt farið minnkandi og
fyrir því eru ýmsar ástæður,
t.d. hafa búsvæði horfið,
mengun sjávar hefur haft sitt
að segja og sömuleiðis aukið
fiskeldi, þéttbýlismyndun o.fl.
Þá hafa, samkvæmt upplýs-
ingum Veiðimálastofnunar,
rannsóknir á laxveiðiám við
Norður Atlantshaf leitt í ljós
aukin afföll laxa á dvalartíma
þeirra í sjónum, sérstaklega
hjá stofnum í ám sunnarlega í
Evrópu og Norður Ameríku.
Veiðimálastofnun segir að
hér á landi hafi ekki orðið
vart við sambærilega minnk-
un í stofnstærð laxa, en til-
finnanleg fækkun hafi þó
orðið á laxi sem dvelji tvö ár
í sjó, í hérlendum veiðiám,
en sá lax er mikilvægur bæði
fyrir veiðina og hrygninguna í
ánum. Þessi þróun hófst um
miðjan síðasta áratug og enn
sér ekki fyrir endann á þess-
ari lægð, að sögn Veiðimála-
stofnunar.
Upplýsingar hefur skort
Sérfræðingar hafa lengi sagt
tilfinnanlegan skort á þekk-
ingu á farleiðum og búsvæð-
um laxa í sjó sem geti skýrt
þessa hnignun og er þessi
þekkingarskortur þröskuldur
skynsamlegrar nýtingar á lax-
inum.
Alþjóða laxverndarstofn-
unin (NASCO) hefur komið á
fót sjávarrannsóknarráði í
samvinnu við þau lönd sem
hagsmuna eiga að gæta við
verndun og nýtingu laxa-
stofna við Atlantshaf, með
það m.a. að markmiði að
stuðla að samvinnu landanna
um rannsóknir á ástæðum
þessarar hnignunar og hvort
unnt sé að vinna á einhvern
hátt á móti þessari þróun.
Samstarfsverkefni Veiðimála-
stofnunar, Stjörnu-Odda og
eldisstöðvarinnar á Laxeyri er
framlag Íslendinga til þessara
rannsókna og óhætt er að
segja að þær eigi að geta nýst
mjög vel.
DST micro mælimerki frá
Stjörnu-Odda
Umrædd mælimerki eru ný
framleiðsluafurð Stjörnu-
Odda - svokölluð DST micro
- og voru þau í fyrsta skipti
sett í laxagönguseiði á síðasta
ári og aftur í ár. Mælimerkin
hefur Stjörnu-Oddi þróað
m.a. í samvinnu við Veiði-
málastofnun.
Mælimerkin skrá dýpi og
hitastig á ákveðnu tímabili og
þannig má sjá við hvaða
hitafar og dýpi laxinn heldur
sig í sjónum. Eftir sjávardvöl í
eitt eða tvö ár gengur laxinn
aftur til heimkynna sinna og
þá þarf að endurheimta
merkið úr fiskinum. Með því
að bera saman slíkar upplýs-
ingar um hitafar og dýpi við
yfirborðshitamælingar í sjó frá
gervitunglum, má kortleggja á
Laxar með síritandi mælimerki skila sér aftur upp í Kiðafellsá eftir ár í sjó:
Einstakar rann-
sóknaniðurstöður
á heimsvísu
- tvímælalaust merkilegar niðurstöður, segir forstjóri Veiðimálastofnunar
Laxinn heimtur úr sjó.
aegirgust06_lagad.qxp 9/11/06 9:42 AM Page 13