Fréttablaðið - 21.08.2015, Blaðsíða 36

A
uður Magndís Auðar­
dóttir er nýráðin fram­
kvæmdastýra Samtak­
anna ’78. Hún kemur til
dyranna eins og hún er
klædd og er málefnaleg, ákveð­
in, röggsöm og smitar af sér bros­
mildi og gleði. Hún er femínisti
fram í fingurgóma þótt það sé
ekki endilega eitthvað sem henni
var innrætt frá blautu barns­
beini.
„Ég var ekki alin upp við neina
sérstaka róttækni eða neitt þann­
ig, það var ekki mikið rætt um
femínisma eða pólitík, en það var
samt alltaf lögð áhersla á jafn­
rétti, jöfnuð og virðingu fyrir
fjölbreytileika mannlífsins og
ætli það hafi ekki mótað mig,“
segir Auður Magndís er hún rifj­
ar upp barnæskuna. Það er svo
ekki fyrr en í Menntaskólanum
við Hamrahlíð sem hún form­
lega fer að hrífast af femínisma
og jafnréttisumræðan fer að vega
þungt. „Ég var ekki í neinu gras­
rótarstarfi í MH þó að ég fylgd­
ist með Bríetunum úr fjarlægð en
af því að fundirnir sköruðust við
kóræfingu þá bara einhvern veg­
inn pældi ég ekkert meira í því
þótt ég hafi fundið að málstaður­
inn var mikilvægur,“ segir Auður
um femínismann sem seinna átti
eftir að hæfa hana í hjartastað.
Hulunni svipt af
raunveruleikanum
Að loknu stúdentsprófi ráfaði
Auður um kynningarbásana í
námskynningu hjá Háskóla Ís­
lands, alls óviss um hvað framtíð­
in bæri í skauti sér.
„Ég var að spá í íslensku en svo
þegar ég sá að það var hægt að
læra kynjafræði þá staldraði ég
við og vildi fá að vita meira, ég
var bara svo hissa að þetta væri
sérfag,“ segir Auður en tók því
jafnframt fagnandi. Þegar námið
hófst breyttist heimssýn Auðar:
„Það var eins og hulu hefði verið
lyft af augunum og heiminum
öllum og þegar maður veit hvern­
ig kynjakerfið virkar þá er ekki
hægt að fara til baka,“ segir
Auður áköf. „Þetta var bara rosa­
legt og ég gat varla flett blöðum
eða horft á sjónvarp því þetta var
svo augljóst og blasti við manni
alls staðar,“ bætir Auður við.
Aðspurð hvort henni þyki
margt hafa breyst á undanförn­
um þrettán árum frá því að nám­
inu lauk hikar hún ögn. „Samfé­
lagið er að stórum hluta enn mjög
karllægt og metur meira það sem
karlar gera. Það sést kannski
best á launaseðlum ólíkra starfs­
stétta en einnig í smærri at­
riðum, eins og hvað telst frétt­
næmt. Í hverjum fréttatíma eru
þulin upp íþróttaafrek, aðal­
lega karla. Ég velti því fyrir mér
hvort þeir sem hafa svona mik­
inn áhuga á íþróttakappleikjum
fletti þessu ekki bara upp á net­
inu? Ég meina, má ekki sleppa
þessu eða minnka það og kannski
jafnvel tala um annað? Hvernig
væri það til dæmis ef raktar yrðu
tölur um hannyrðir eða tekið við­
tal við manneskju sem er orðin
mjög leikin í nýstárlegri aðferð
við að prjóna hæl á sokk? Það
eru örugglega mjög margir sem
hefðu talsverðan áhuga á því,“
segir Auður ögrandi en þó af ein­
lægni.
Hvað ertu eiginlega?
Auður er gift dr. Írisi Ellen­
berger sagnfræðingi. Þær kynnt­
ust fyrir þremur árum í gegn­
um svipaða kreðsu í Háskólanum.
Auður vann þá hjá Félagsvísinda­
stofnun og unnu þær í sama húsi.
Ástin leiddi þær saman þegar
þær rákust reglulega á hvor aðra
í fyrirlestrum um mál málanna,
femínisma og jafnrétti. Auður á
tvö börn úr fyrra sambandi en
hún var áður í sambúð með karl­
manni.
„Sumir einmitt verða eitt
spurn ingarmerki í tengslum við
þetta og vilja þá vita hvernig ég
skilgreini mig, og jafnvel virða
ekki mörkin sem þau myndu ann­
ars virða við gagnkynhneigt fólk,
og spyr mjög nærgöngulla spurn­
inga um fram tíðaráform okkar
í barneignum og hvernig börn­
in voru getin, fædd og feðruð,“
segir Auður. „Hvernig ég útskýri
mig og mína kynhneigð fer svo­
lítið eftir því hversu vel ég þekki
viðkomandi og hversu mikið ég
nenni að útskýra hlutina. Það er
langauðveldast að segjast bara
vera lesbía, flestir skilja það og
halda þá að ég hafi komið út úr
skápnum þegar sambúðinni við
barnsföður minn lauk, sem er
ekki alls kostar rétt. Við aðra sem
ég þekki betur þá segi ég tvíkyn­
hneigð og ókei, sumum þykir það
pínu flókið en samþykkja það.
Ef ég hef tíma og nennu til að út­
skýra að það séu til fleiri en tvö
kyn og allan þann pakka, eða ef
ég held að fólk þekki orðið segi
ég að ég sé pankynhneigð segir
Auður, um það sem mörgum
þykir flókið – kynhneigð.
„Þessir kassar og stimplar geta
verið svolítið hamlandi en mig
langar að auka skilning fólks og
fræðslu um af hverju fólk notar
ólíkar skilgreiningar um sig,
sína kynhneigð og kynvitund,“
segir Auður. „Ef þú ert ekki viss
um hvaða hugtök er best að nota
þá er gott að spyrja bara,“ bend­
ir Auður einfaldlega á. „Þú þarft
ekki að kunna allt né vita held­
ur bara að vera auðmjúkur gagn­
vart því að vera leiðrétt/ur og
svo fylgja fordæmi viðkomandi
og nota þau fornöfn eða nafn sem
viðkomandi notar. Hinsegin fólk
er almennt mjög skilningsríkt
gagnvart því að þetta eru ný orð
og það tekur fólk tíma að læra
þau og skilja,“ segir Auður.
Samtökin ’78 bjóða líka upp
á fræðslufyrirlestra fyrir unga
sem aldna sem hægt er að panta í
skóla, vinnustað eða hvert sem er.
Börnin ná þessu
Auður á þau Bjart Einar, 7 ára,
og Ástrós Ingu, 5 ára. Hún segir
börnin vera mjög meðvituð um
mikilvægi opinnar umræðu og
séu farin að vera gagnrýnin á
kynjamisrétti þegar það birtist
þeim. Auður segir frábæra sögu
af Bjarti þegar hann rakst á slíkt
í algengum barnasöng. „Bjart­
ur kom heim úr skólanum einn
daginn og sagði krakkana hafa
verið að syngja Áfram áfram bíl­
stjórinn og að strákar borði popp
ER LESBÍA ÞEGAR ÉG ER LÖT
Poncho kr 9.990,
Sparilegt, hlýlegt og töff.
Afmælisleikur comma
http://postlisti.comma.is/
facebook.com/CommaIceland
6 • LÍFIÐ 21. ÁGÚST 2015
2
0
-0
8
-2
0
1
5

2
3
:5
7
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
5
D
5
-C
A
4
0
1
5
D
5
-C
9
0
4
1
5
D
5
-C
7
C
8
1
5
D
5
-C
6
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
7
2
s
C
M
Y
K