Fréttablaðið - 09.10.2015, Qupperneq 31

Hver er upplifun þín af því að kynnast starfsemi borgar­innar og taka þátt í stjórnun
hennar?
Upplifunin er mjög góð, meiri­
hlutasamstarfið gengur vel og fólk
er opið og hreinskilið þó það sé ekki
alltaf sammála. Fyrir utan póli­
tíkina hef ég auðvitað mest verið
í samskiptum við velferðarsviðið
og sú reynsla hefur verið mjög já­
kvæð. Ég vissi ekki við hverju ég
átti að búast því ég byrjaði sam­
starfið á því að dæma sviðstjór­
ann, Stefán Eiríksson, í annað sæti
í söngvakeppni Reykjavíkurborg­
ar en það voru bara þrír keppend­
ur. Það hefur ekki verið notað gegn
mér hingað til.
En að öllu gamni slepptu þá finn
ég fyrir miklum krafti hjá þeim
sem starfa í þessum málaflokki og
nánast undantekningalaust brenn­
ur fólk af ástríðu fyrir vinnu sinni.
Þetta finn ég líka þegar ég heim­
sæki starfsstöðvar velferðarsviðs.
Þó stundum gæti óánægju þá er
eldmóður í fólki. Þetta finnst mér
mikilvægt að komi fram í dagsljós­
ið, umfjöllun um velferðarmál er
oft mjög neikvæð og það dregur úr
fólki.
Við verðum líka að benda á það
sem vel er gert, það eykur skilning
og umburðarlyndi sem mun koma
okkur upp á næsta stig í velferðar­
þjónustu.
Hvaða snertingu hefur þú við
málefni fólks með geðraskanir/geð­
fötlun persónulega?
Ég hef aldrei starfað beint við
þennan málaflokk en eins og kemur
fram í skáldsögu Einars Más, Engl­
um alheimsins, þá er „Kleppur víða,
ekki aðeins spítali, ekki aðeins höll
heldur mynstur ofið úr þráðum svo
fínum að enginn greinir þá, hvorki
keisarinn né börnin, hvorki ég né
þú.“
Með hvaða hætti fylgir vel ferðar­
ráð stefnumálum sínum eftir og
reynir að stuðla að því að starf á
vettvangi fylgi stefnu þess?
Velferðarráð fylgir stefnumálum
sínum eftir á ýmsan hátt. Stefnum
er fylgt eftir með aðgerðaráætlun­
um og reglubundnu stöðumati. Deild
gæða og rannsókna á velferðarsviði
stendur fyrir rannsóknum og könn­
unum á þjónustu og gæðum þjón­
ustunnar t.d. í samráði við háskóla­
samfélagið og hagsmunasamtök.
Einnig eru gerðar úttektir á starf­
seminni, oft á grundvelli kröfu­
lýsinga og niðurstöðum þeirra er
fylgt eftir með aðgerðaráætlunum.
Reglubundnar lykiltölur velferðar­
sviðs skipta miklu máli en þar eru
einstakir þjónustuþættir greindir
niður. Enn fremur rýnir velferðar­
ráð notendakannanir sem eru mik­
ilvæg vísbending um gæði þjónust­
unnar.
Hvernig gengur vinna við að losa
stíflur í búsetuúrræðum, t.a.m. að
útvega útskrifuðum sjúklingum af
Kleppi húsnæði?
Vinna við að útvega útskrifuðum
sjúklingum á Kleppi húsnæði hefur
gengið mjög vel og hefur nær alveg
náðst að koma til móts við búsetu­
þarfir þeirra einstaklinga.
Hver eru framtíðaráform
Reykjavíkurborgar í búsetu­ og
þjónustumálum geðfatlaðra?
Framtíðarsýn Reykjavíkurborg­
ar í þjónustu við geðfatlaða kemur
fram í stefnu Reykjavíkurborgar í
þjónustu við fatlað fólk á heimilum
sínum 2013–2023 en unnið er að að­
gerðaráætlun við stefnuna. Í stefn­
unni er áhersla á að þjónusta skuli
vera einstaklingsmiðuð, heildstæð
og sveigjanleg. Henni er ætlað að
styðja við sjálfstætt og innihalds­
ríkt líf fatlaðs fólks, á heimili og í
tómstundum. Í Reykjavík eru í dag
17 sértæk húsnæðisúrræði (15 bú­
setukjarnar og tvö endurhæfingar­
heimili fyrir geðfatlaða). Í búsetu­
kjörnum búa einstaklingar í sér
íbúðum og fá viðeigandi stuðning.
Í samræmi við stefnuna hefur vel­
ferðarsvið boðið fötluðum einstak­
lingum sem þurfa sértækan stuðn­
ing við búsetu svokallaða utan­
kjarnaþjónustu sem stendur til
boða óháð eignarhaldi á húsnæði. Í
utankjarnaþjónustu felst að einstak­
lingar fá þjónustu frá íbúðakjarna í
hverfi sínu sem hefur sérþekkingu
á fötlun viðkomandi. Reykjavík­
urborg telur auk þess mikilvægt
að framtíðaráform í þjónustumál­
um borgarinnar taki mið af þeim
áherslum sem fram koma í drögum
velferðarráðuneytisins um geðheil­
brigðisstefnu og aðgerðaráætlun.
Hvernig snýr fyrirhugað átak í
atvinnumálum fatlaðra að geðfötl­
uðum?
Reykjavíkurborg hefur skip­
að atvinnumálahóp sem hefur það
verkefni að marka stefnu í atvinnu­
málum fatlaðs fólks. Á grundvelli
þeirrar stefnumótunar verður gerð
aðgerðaráætlun sem nær til allra
starfsstöðva borgarinnar. Þar sem
aðgerðaráætlunin hefur verið lögð
fram hefur velferðarráð falið vel­
ferðarsviði að rýna í hvar hægt sé
að ráða inn fólk með fötlun. Í því
sambandi er mikilvægt að leiðbeina
þeim sem taka ákvörðun um slíkar
ráðningar svo hægt sé að vinna bug
á mögulegum ótta og fordómum
til að hægt sé að forðast árekstra.
Reynsla velferðarsviðs af ráðning­
um fólks með geðfötlun í störf er já­
kvæð enda mikilvægt að starfsstað­
ir hafi á að skipa fjölbreyttum hópi
starfsfólks með margs konar mennt­
un og reynslu.
Hver verður framtíð geðheilsu­
stöðvarinnar í Breiðholti? Hefur
borgin á prjónunum að stofna fleiri
slíkar stöðvar til að tryggja jafn­
ræði, ef ekki, af hverju ekki?
Geðheilsumiðstöðin í Breiðholti
mun starfa áfram. Borgin telur mik­
ilvægt að stofna fleiri slíkar stöðv­
ar í samstarfi við heilsugæslu höf­
uðborgarinnar og ríkið. Í drögum
að þingsályktun um geðheilbrigðis­
stefnu og aðgerðaráætlun er fjallað
um stofnun geðheilsuteyma og
hefur borgin sagt sig reiðubúna til
að koma að slíku samstarfi.
Hvenær er von á aðgerðaráætlun
við stefnu borgarinnar um þjónustu
við fatlað fólk á heimilum sínum?
Von er á að aðgerðaráætlun við
stefnu borgarinnar um þjónustu við
fatlað fólk á heimilum sínum verði
kynnt í lok í október nk.
Hefur Reykjavíkurborg kynnt
sér drög velferðarráðuneytisins að
þingsályktun um geðheilbrigðis­
stefnu og aðgerðaráætlun? Ef svo
er – hver er afstaða hennar til stefn­
unnar og/eða einstakra verkefna?
Já, Reykjavíkurborg hefur
kynnt sér drög velferðarráðuneyt­
isins og lýsir ánægju með skýr og
vel mælan leg markmið í langflest­
um tilvikum. Sérstaklega er ánægja
með að í drögum að stefnunni sé
lögð til lagasetning um samstarfs­
samning um útfærslu samþættr­
ar þjónustu milli ríkis og sveitarfé­
laga. Einnig telur borgin að stofnun
geðheilsuteyma sé mjög uppbyggi­
legt verkefni og tengist vel þeim
áherslum sem Geðheilsustöðin í
Breiðholti hefur starfað eftir.
Hvernig ætlar borgin að stuðla
að því að draga úr fordómum gagn­
vart geðfötluðum?
Borgin hefur sett sér mannrétt­
indastefnu þar sem m.a. kemur
fram að vinna skuli að fordóma­
lausu andrúmslofti á vinnustöð­
um þar sem fatlað fólk og ófatl­
að vinni saman á jafnréttisgrunni.
Velferðar svið hefur á undanförnum
árum lagt metnað í að fræða starfs­
menn um geðsjúkdóma og geðrækt
með áherslu á styrkleika einstak­
linga óháð fötlun og stöðu.
Hvert telur borgin eiga að
vera hlutverk frjálsra félagasam­
taka eins og Geðhjálpar gagnvart
sveitar félögum eins og borginni?
Reykjavíkurborg telur frjáls
félagasamtök gegna mikilvægu
hlutverki. Gerðir hafa verið sam­
starfssamningar á grundvelli styrk­
veitinga við frjáls félagasamtök
eins og Geðhjálp, Klúbbinn Geysi,
Vin, athvarf fyrir fólk með geðfötl­
un, Hlutverkasetur og Hugarafl.
Samstarfssamningarnir eru gerð­
ir á grundvelli ýmissa verkefna
t.d. starfsendurhæfingar og not­
endasamráðs. Í samstarfi við Hlut­
verkasetur hefur t.d. áhersla verið
á að raddir notenda fái að heyrast
í framkvæmd þjónustunnar. Hlut­
verkasetur hefur einnig tekið þátt
í að fræða íbúa og fagfólk í búsetu­
úrræðum um nálgun í valdeflingu.
Frjáls félagasamtök eru mikilvægir
samstarfsfélagar, eru talsmenn not­
enda þjónustunnar og búa yfir upp­
lýsingum sem mikilvægar eru fyrir
mótun stefnu og framkvæmdar
þjónustu borgarinnar.
Frjáls félagasamtök
mikilvægir samstarfsfélagar
Ilmur Kristjánsdóttir er formaður velferðarráðs Reykjavíkurborgar. Henni hefur komið ánægjulega á óvart hversu mikill kraftur og eldmóður einkennir þá sem
starfa að málaflokknum. Ilmur svarar hér nokkrum aðkallandi spurningum sem snerta málefni og framtíð fólks með geðræn vandamál.
Ilmur stendur hér með notendum Vinjar, sem er athvarf fyrir fólk með geðraskanir, rekið af Rauða krossinum í Reykjavík. Mynd/VilhelM
Eins og kemur
fram í skáldsögu
Einars Más, Englum
alheimsins, þá er
„Kleppur víða, ekki
aðeins spítali, ekki
aðeins höll heldur
mynstur ofið úr
þráðum svo fínum að
enginn greinir þá.“
FÖSTUDAGUR 9. okTóbeR 2015 3Geðhjálp l
0
2
-1
1
-2
0
1
5
1
0
:3
1
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
6
C
2
-3
6
2
0
1
6
C
2
-3
4
E
4
1
6
C
2
-3
3
A
8
1
6
C
2
-3
2
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
6
4
s
_
8
1
0
2
0
1
5
C
M
Y
K