Ægir - 01.08.2014, Blaðsíða 88

84
Mörg mikilvæg framfaraskref hafa verið
stigin á undanförnum áratugum í ís-
lenskum sjávarútvegi. Eitt þeirra er
stofnun fiskmarkaða. Með tilkomu þeirra
varð veruleg breyting á möguleikum út-
gerðar og fiskvinnslu í landinu sem ótví-
rætt hefur orðið til þess að auka verð-
mætasköpun í sjávarútvegi sem er öll-
um til góðs.
Allar götur frá stofnun fyrsta fiskmark-
aðarins hér á landi hafa einnig orðið
miklar framfarir í því umhverfi sem snýr
að sölu á fiski á fiskmörkuðum. Þróað
hefur verið fullkomið uppboðs- og upp-
lýsingakerfi, sameiginlegt á öllum fisk-
mörkuðum landsins sem hefur vakið
athygli annarra Evrópuþjóða. Samstarf
fiskmarkaða í Reiknistofu fiskmarkaða
og Umbúðamiðlun hefur komið Fisk-
markaði Íslands í fremstu röð sambæri-
legra fyrirtækja.
Jafn aðgangur að hráefni
En spurningn var þessi: Hvers vegna
fiskmarkaðir? Til þess að það sé sem
eðlilegastu verðmyndun á sjávarafurð-
um almennt er nauðsynlegt að ákveðið
hlutfall í hverri tegund fari í gegnum
söluferli á almennu uppboði sem allir
hafi jafnan aðgang að. Grundvöllur þess
að hér verði áfram reknar minni og milli-
stórar fiskvinnslur sem sérhæfa sig í hin-
um ýmsu tegundum og framleiðsluein-
ingum er sá að þær hafi jafnan aðgang
að hráefni. Verulegur hluti þeirra er ekki
í útgerð. Með tilkomu fiskmarkaða hafa
þessar vinnslur haft aðgang að hráefni
og hafa þannig getað tekið jafnan þátt í
þeirri verðmætaaukningu sem orðið
hefur.
Áhrif samþjöppunar
En hver hefur þróunin verið og hvað er
framundan? Páll Ingólfsson, fram-
kvæmdastjóri Fiskmarkaðar Íslands: „Ég
verð að viðurkenna að ég hef ákveðnar
áhyggjur af því hvort framboð á íslensk-
um fiskmörkuðum verði nægt til þess að
fyrrgreind atriði nái fram að ganga. Sí-
fellt meiri samþjöppun í sjávarútvegi í þá
veru að sá stóri verður enn stærri og
þeim minni fækkar er áhyggjuefni.“
Páll segir aukin afskipti stjórnmála-
manna af sjávarútvegi einnig áhyggju-
efni. Það sé ekki þeirra að grípa til sér-
tækra aðgerða til að hlutast til um mið-
stýringu á því hver, hvar og hverning
fiskur er veiddur, verkaður og seldur.
„Slíkt mun að mínu viti draga úr verð-
mætasköpun og hagkvæmni í greininni
á sama tíma og þessir sömu stjórnmála-
menn tala um að hámarka þurfi arðsemi
greinarinnar þannig að hún skili meiru í
sameiginlega sjóði þjóðarbúsins í gegn-
um veiðigjöld.“
Skýrar leikreglur
Páll segir að séu leikreglur skýrar og að
allir sitji við sama borð í þeirri
samkeppni, sem óneitanlega er um hrá-
efnið, eigi ekki að þurfa að kvíða neinu.
En Páll segir svo ekki vera. „Efasemdir
mínar snúa einkum að svokallaðri
endurvigtun á hráefni. Ég tel einnig að
það ætti að vera krafa að fyrirtæki, sem
fær úthlutað t.d. 10 þús. tonnum í
aflaheimildum og veiðir þær allar en
verkar sjálft ekki nema 9 þúsund, verði
skylt að miðla þeim þúsund tonnum,
sem það ekki verkar, í gegnum fisk-
markað, þar sem aðrir og allir hafa þá
möguleika á að kaupa,“ segir Páll.
fmis.is Bás P20
Fiskmarkaður Íslands
Norðurtanga, Ólafsvík
Sími 430 7000
fmis@fmis.is
Fiskmarkaðir
– hvers vegna?
Páll Ingólfsson er framkvæmdastjóri Fiskmarkaðar Íslands.