Húnavaka - 01.05.1988, Page 24

22
HUNAVAKA
Þá gátu menn lítið veitt sér
Hvað viltu segja um búskapinn í dag?
Það er ekki hægt að slíta samtalinu án þess að minnast á búmarkið.
Fyrir nokkrum árum var okkur bændum úthlutað búmarki eins og
flestum er kunnugt. Við töldum okkur trú um að jörðin ætti þetta
búmark og það yrði ekki tekið af. Svo var okkur uppálagt það að reyna
að fækka og framleiða minna og minna. Þeir sem voru svo flónskir að
fara eftir þeim ráðum og fækkuðu fengu að gjalda þess síðar með
skerðingu á rétti sínum. Nú er hætt að miða við búmark og heitir það
víst framleiðslu- eða fullvirðisréttur. Hann er miðaður við innlegg
1984 og 1985. Það var varla hægt að hugsa sér ósanngjarnari leið
gagnvart þeim sem gegndu kallinu um að minnka framleiðsluna.
Þeim var með því hegnt fyrir það og svo hæddust hinir að þeim. Hinir
sem reyndust svo hyggnir að minnka ekkert sína framleiðslu, heldur
jafnvel auka hana. Nákvæmlega sama sagan er að gerast í kvótamál-
um í útgerðinni. Þeir stóru þykjast eiga allan rétt, en fyrir þjóðar-
heildina er nauðsynlegt að þeir minni fái rétt til þess að geta lifað
sómasamlegu lífi.
Hvað segir þú um þœr breytingar sem orðið hafa frá því þú varst að alast upp?
Er fólkið áncegðara nú?
Því svara ég hiklaust játandi. Það er yfirleitt ánægðara. Ekki er
hægt að jafna saman lífskjörunum þá og nú. Þá gátu menn lítið veitt
sér, en nú aftur á móti geta flestir veitt sér ýmislegt af því sem þá
langar til og eftirsóknarvert er talið. Áður fyrr var í sveitum slegið
allan liðlangan daginn með orfi og ljá, hvernig sem veður var. Þá varð
að raka heyinu saman með hrífu og af engjum varð að flytja það heim
á klakk. Nú setjast menn upp á dráttarvélina og aka henni eftir
rennisléttu túni og láta heyhleðsluvagninn háma í sig heyið. Sem sagt
gera það sama með dráttarvélinni og hjálpartækjum sem áður þurfti
mikið og langvinnt erfiði til. Að vetrinum var hver einasti dagur,
þegar veður var skaplegt, notaður til beitar fyrir sauðfé. Væri veður-
útlit tvísýnt stóð fjármaðurinn oftast yfir fénu, fylgdi því eftir og rak
heim ef veður versnaði verulega. Stundum urðu skyndilegar veðra-
breytingar. Ég minnist þess að fyrir mörgum árum brast skyndilega á
afspyrnuveður með fannkomu um hádegið, þá hafðist fé ekki alls
staðar í hús og fennti sums staðar.