Húnavaka - 01.05.1988, Blaðsíða 59

HUNAVAKA
57
-- Það var miklu fyrr, sem ég lánaði peninga í fyrsta sinn. Árið
1927 kom til mín maður og bað mig að lána sér þúsund krónur því
hann var að stofna heimili. Ég hafði farið vel með mitt kaup, ekki
stundað drykkjuskap eða skemmtanalíf og átti þetta því til. Ég sló ti!
og sagði manninum að hann þyrfti ekki að borga þetta fyrr en ég
stofnaði mitt heimili. Þessir peningar komu svo með skilum og komu
sér vel fyrir mig þegar ég var að hefja búskap. Ég held það væri gott
fyrir fleiri að leggja eitthvað fyrir á sínum yngri árum til að eiga þegar
þeir byrja búskap.
Tapaðir þú einhvern tíma á að ganga í ábyrgð fyrir menn eða lána þeim
peninga?
— Nei, það held ég ekki. Ég græddi heldur ekkert á þessu fjár-
hagslega. En gegnum þessi viðskipti eignaðist ég fjölmarga vini sem er
mikils virði. Og ég get sagt þér að stundum lánaði ég mönnum, sem
fullyrt var að myndu aldrei greiða mér til baka, en þetta kom allt. Það
eru margir sem þurfa á tímabundinni hjálp að halda.
Góðæri skapar kreppu
Hvenær sást þúfyrsl peninga að einhverju ráði?
— Það var í fyrra stríðinu. f lok þess sá maður menn með úttroðin
peningaveski af seðlum. Þá var algengt að spila 21. Sumir spiluðu það
upp á stóra bit og töpuðu stundum öllu sínu við spilaborð. Sú hefð
komst á að þeir sem töpuðu öllu sínu og voru orðnir stórskuldugir við
spilafélagana, ættu rétt á að spila við skuldunautana þangað til þeir
færu að græða. Á þann hátt gátu menn staðið upp kvittir.
Ég hef oft sagt það að kreppa skapi góðæri og góðæri skapi kreppu.
Þegar að kreppir fer fólkið að hugsa og leita allra leiða til þess að láta
enda ná saman, en ef nóg er til af öllu er ekkert hugsað.
Það er öruggt mál að það hefur enginn svo háar tekjur að hann geti
ekki eytt því sem hann aflar. Þegar menn hafa mikið handa á milli
aukast kröfurnar hjá þeim og þeirra skylduliði og oftast endar það með
því að eytt er meir en aflað er.
En að hafa nóg fyrir sig og sína er hvað best og farsælast. Ég get sagt
þér sem dæmi að ein frænka mín, sem bjó í sárri fátækt, gladdist yfir
hverjum hlut, sem hún gat veitt sér umfram brýnustu lífsnauðsynjar.
Svo efnaðist hún og gat veitt sér allt en þá hvarf þessi sanna gleði.