Fréttablaðið - 10.07.2015, Qupperneq 16

10. júlí 2015 FÖSTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞRÓUNARSTJÓRI: Tinni Sveinsson tinni@365.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is MENNING: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRAR:
Andri Ólafsson andri@365.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is.
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Nú er þingi lokið eftir mikil átök. Ríkis-
stjórnin var gerð afturreka með umdeild
mál eins og makrílfrumvarpið og er það
vel. Stjórnarandstaðan stóð í lappirnar
og gaf ekkert eftir í þessu máli fyrir utan
Bjarta framtíð sem ætlaði að samþykkja
lokaútspil Sigurðar Inga Jóhannssonar,
landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherra.
Þennan árangur ber fyrst og fremst að
þakka mótspyrnu almennings og ýmissa
hópa sem tóku þetta mál að sér. Þar vil ég
helst nefna undirskriftasöfnun Þjóðar-
eignar sem setti greinilega mikla pressu
á stjórnvöld. Sóknarhópurinn, þverpóli-
tískur hópur sem berst gegn kvótakerf-
inu, hóf baráttuna þegar átti að leggja
fram sáttaleiðina og barðist ötullega gegn
makrílfrumvarpinu.
Við í stjórnmálasamtökunum Dögun
áttum okkar þátt í því að koma í veg fyrir
þennan óskapnað. Dögun hélt fjölsóttan
fund í Kópavogi um sjávarútvegsmál sem
var um margt merkilegur. Dögun bauð
öllum stjórnmálaflokkum á Alþingi til
fundarins til að segja frá stefnu sinni um
sjávarútvegsmál. Við veittum mótspyrnu
með því að skrifa ótal greinar og sendum
á fjölmiðla og þingmenn.
Dögun sendi ítarlega umsögn um frum-
varpið og jafnframt komum við upplýsing-
um um málið til erlendra aðila sem rann-
saka spillingu. Dögun sendi bréf til Greco
og Transparency International til þess að
vekja athygli þeirra á því óréttlæti sem
viðgengst í úthlutun veiðiheimilda. Þessi
vinna var unnin af baráttufólki með ríka
réttlætiskennd sem trúir á málstaðinn
og vill ekki gefast upp fyrir óréttlætinu.
Við vitum þó að björninn er ekki unninn
og áfram þurfum við að veita mótspyrnu
þegar þing kemur aftur saman í haust, því
eingöngu var samið um „vopnahlé“ á þingi
til að gefa þingmönnum sumarfrí.
Það er orðið mjög brýnt að fá nýja
stjórnarskrá þar sem almenningur getur
skotið málum í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Það sama á við um minnihluta alþingis-
manna. Einn þriðji hluti þingsins ætti að
geta skotið umdeildum málum til þjóðar-
innar. Almenningur á að hafa lokaorðið
í mörgum málum enda er valdið hans.
Meirihlutavald á Alþingi án aðhalds hefur
fært alltof stóran hlut auðlinda okkar til
fárra. Því verður að linna.
Viðspyrna fólksins
STJÓRNMÁL
Helga
Þórðardóttir
formaður Dögunar,
samtaka um rétt-
læti, sanngirni og
lýðræði
➜ Það er orðið mjög brýnt að fá
nýja stjórnarskrá þar sem almenn-
ingur getur skotið málum í þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Það sama á við
um minnihluta alþingismanna.
FULL BÚÐ AF
NÝJUM
VÖRUM
Framboðið meira en eftirspurnin
Samfylkingin hefur mátt sjá sinn fífil
fegurri upp á síðkastið en nýjasta
skoðanakönnun MMR leiddi það í
ljós að flokkurinn er kominn í um
níu prósenta fylgi. Samfylkingin,
burðarflokkur jafnaðarmanna á
Íslandi, er næstminnsti flokkurinn
á Íslandi ef marka má skoðanakann-
anir. Þá vekur það jafnframt athygli
að Björt framtíð mælist rétt yfir
fimm prósentustigum en oft hefur
verið sagt um þann flokk að
erfitt sé að greina hann
frá Samfylkingunni. Sam-
tals eru flokkarnir með
rétt rúmlega 15 prósenta
fylgi. Þýðir það að
lítil eftirspurn sé eftir
jafnaðarmönnum?
Á slóðum Pírata
Það hlýtur að vera sérlega erfitt fyrir
þingmenn Samfylkingarinnar að
horfa á eftir fylginu til flokks á borð
við Pírata sem nú mælist rétt yfir
gamla Samfylkingarfylginu. Sumir
hafa brugðið á það ráð að elta Pírata
í umræðunni sem er skiljanlegt, en
þangað sækir væntanlega mesta
lausafylgið. Helgi Hjörvar, þingflokks-
formaður Samfylkingarinnar, fór á
slóðir Pírata í eldhúsdagsumræðum
í síðustu viku. „Við þurfum ekki nýtt
Ísland, við þurfum nýtt lýðræði,
því að það voru stjórnmálin sem
með getuleysi og spillingu bundu
endi á velgengni okkar. Og þó að
fólk og fyrirtæki í landinu séu að
rísa þá er pólitíkin það ekki,“
sagði Helgi.
Fylgið bókstaflega að deyja
Þá er vandi Samfylkingarinnar eflaust
mun víðtækari en svo að einungis
þurfi að tala máli Pírata til að afla sér
fylgis. Kjósendur vantreysta Samfylk-
ingunni enn eftir síðasta kjörtímabil
en lítil endurnýjun hefur átt sér stað
í þingflokki Samfylkingarinnar á milli
kosninga. Ef fylgiskannanir eru sundur-
liðaðar má greinilega sjá að ungt fólk
undir fertugsaldri er í miklum mæli
að kjósa Pírata en síður flokk á borð
við Samfylkinguna sem nýtur mests
trausts í elsta aldurshópnum. Ef
aldurssamsetning þingmanna
Samfylkingarinnar er skoðuð má
sjá að hún er með elsta þing-
flokkinn á Alþingi síðastliðin
tvö kjörtímabil. Það er nú
meiri endurnýjunin það.
stefanrafn@frettabladid.is
M
eðal mála sem Alþingi mokaði frá sér á síðustu
metrunum fyrir þinglok er frumvarp til breytinga
á lögum um innflutning dýra. Þarna er bætt við
ákvæði um að flytja megi inn erfðaefni holdanaut-
gripa með það fyrir augum að efla innlenda
nautakjötsframleiðslu. Málið er ekki alveg óumdeilt, 44 þingmenn
sögðu já, sjö nei og tveir greiddu ekki atkvæði (tíu voru fjar-
verandi).
Í umræðum um málið hafði
hluti þingmanna af því áhyggjur
að með innflutningnum væri
ekki nægilega gætt að velferð
dýra sem hér eru fyrir. Í útlönd-
um sé að finna sjúkdóma sem
leggjast á skepnur en hafa ekki
borist hingað til lands. Þá kunni
búfénaður í einangrun sinni hér
að vera viðkvæmur fyrir útlendri óáran sem þarlendar skepnur
þola betur.
Þyngst vegur þó gagnrýni Margrétar Guðnadóttur veirufræð-
ings sem í Bændablaðinu varar við innflutningi erfðaefnisins. Sér
í lagi vegna þess að ekki geti verið að kúariðusýkillinn sem barst
frá Bretlandi um alla Norður-Evrópu sé dauður. „Riðusýklar eru
lífseigustu sýklar sem við þekkjum. Venjulegar aðferðir við dauð-
hreinsun á öðrum sýklum duga alls ekki til að drepa riðusýkla,“
bendir hún á og áréttar um leið að hér hafi í heila öld verið barist
við riðu í sauðfé. Sú riða hafi ekki borist í menn svo vitað sé, en
kúariða sé öðruvísi. „Kúariðusýkillinn smitar fólk, og af því smiti
fá menn banvænan heilasjúkdóm, rétt eins og kýrnar. Þegar kúa-
riðusýkillinn var virkastur í mörgum Evrópulöndum, rétt fyrir
síðustu aldamót, olli hann banvænum heilasjúkdómi í mönnum.“
Margrét bendir á að íslenski kúastofninn hafi ekki enn þá borið
í sér neina banvæna smitsjúkdóma og sé laus við hvítblæði sem
víða finnist í erlendum kúm.
Varnaðarorð sem þessi ber að taka alvarlega og ekki annað að
sjá af umsögn meirihluta atvinnuveganefndar um frumvarpið en
að það hafi verið gert. Þannig verður innflutningur fósturvísa á
einangrunarstöð og „gripum sem fæðast af því erfðaefni verði
í fram haldi heimilt að dreifa af einangrunarstöð við níu til tólf
mánaða aldur að undangenginni rannsókn og mati á áhættu á að
með gripum geti borist sjúkdómar“. Fara á varlega, án þess þó að
láta tilhæfulausan ótta við afar fjarlæga möguleika á hrakförum
stöðva alla framþróun.
Með réttum vinnubrögðum virðist sá möguleiki afar fjarlægur
að vandamál geti hlotist af innflutningi sem þessum. Fremur ber
að fagna þeim tækifærum sem innflutningurinn færir bændum
og auknum möguleikum þeirra á að bæta og þróa framleiðslu sína.
Að sama skapi ætti ekkert að vera því til fyrirstöðu að kúa-
bændur með mjólkurbú fái að þróa og breyta sínum framleiðslu-
háttum kjósi þeir svo að gera með kynblöndun eða innflutningi á
erlendu kyni mjólkurkúa. Íslenska bændur á ekki að binda á klafa
einhverrar byggðasafnsnálgunar heldur leyfa þeim að ráða sínum
málum sjálfir. Þeir sem sérstakan áhuga hafa á íslenska stofn-
inum geta eftir sem áður einbeitt sér að honum.
Lög samþykkt um innflutning á erfðaefni nauta:
Tækifæri og
mat á áhættu
0
3
-1
2
-2
0
1
5

2
3
:0
0
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
5
3
-D
F
5
C
1
7
5
3
-D
E
2
0
1
7
5
3
-D
C
E
4
1
7
5
3
-D
B
A
8
2
8
0
X
4
0
0
2
B

F
B
0
5
6
s
_
9
_
7
_
2
0
1
5
C
M
Y
K