Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.2009, Blaðsíða 26

Minni traffík af
„útrásarfólki“
Ég stend mig stundum að því að kenna í brjósti um börnin sem munu erfa þetta sker, þetta sker sem við í daglegu tali köllum Ísland. Það er auðvitað ekki hægt annað en að vorkenna
þeirri kynslóð sem þarf að gangast við því að
vera af lántakendum og fjárglæframönnum
komin.
Vesalings börnin okkar alast upp við gjald-
eyrishöft, gjaldeyriskreppu, Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn, lántökugjöld, gjaldeyris-
brask og gjaldeyrissvik. Hvers eiga þau
að gjalda? Þau losnuðu þó allavega við
afnotagjöldin. Nú er það bara
nefskatturinn, sem þarf að
greiðast á gjalddaga.
En þó ég vorkenni þeim
stundum, þá treysti ég þeim fullkomlega til að stýra þjóðarskútunni
þegar þar að kemur. Börn í dag eru nefnilega stórlega vanmetin. Eina
litla sögu hef ég, þeirri fullyrðingu minni til stuðnings.
Fyrir um
tveimur
árum fór ég
með flugi
frá Reykja-
vík til Ak-
ureyrar.
Skömmu
áður en
kallað var
út í vél kom
til mín
undur-
fögur og
barmmikil
afgreiðslu-
stúlka sem
bað mig
að gæta
sex ára
gamals drengs í flug-
inu. Drengurinn hét Felix. Ég skoraðist að sjálfsögðu ekki undan, enda
var ég ósjálfrátt með hugann við aðra skoru. Gat ekki annað.
Felix reyndist afar skarpur ungur drengur. Til vitnis um það var hans
fyrsta verk að stoppa mig af þegar ég ætlaði að ganga út um rangan út-
gang á flugvellinum. Það hefði líklega getað skapað leiðinda misskiln-
ing ef ég, dökkklæddur maður á þrítugsaldri, hefði flogið með Felix til
Grænlands. Betur fór þó en á horfðist.
Á leið út í vél spurði ég Felix hvort hann væri vanur því að fljúga. Hann
var snöggur til svars og benti mér góðfúslega en þó ákveðið á að hann
hefði örugglega flogið oftar en ég, þar sem hann byggi í Danmörku.
Það var líklega rétt hjá honum. Hann bætti því svo við að þetta væri nú
meiri rellan, sem við værum í þann mund að stíga um borð í. Ég horfði
hvumsa á pjakk sem kinkaði kolli, veraldarvanari en Hemmi Gunn.
Þegar út í vél kom var um tíu mínútna bið þar til hún fór í loftið. Þann
tíma notaði stráksi vel. Hann útskýrði fyrir mér, lið fyrir lið, hvernig
öryggisatriðum í vélinni væri háttað; björgunarvestin undir sætunum,
súrefnisgrímurnar kæmu úr loftinu og útgönguleiðirnar; tvær fremst
og tvær aftast. Felix var öllum hnútum kunnugur.
Mamma hans hafði á flugvellinum sagt mér að sonur sinn væri mikill
Gameboy-spilari og myndi líklega spila alla leiðina norður. Þegar vélin
var komin í loftið spurði ég hann hvort hann ætlaði ekki að sýna mér
Gameboy-tölvuna sína. „Ekki strax,“ svaraði kappi að bragði og bætti
við: „Það má ekki á meðan flugvélin er enn þá á uppleið.“ Á þeim tíma-
punkti velti ég því fyrir mér hvort flugfreyjan vildi að ég gætti Felix, eða
hvort hann hefði boðist til að fylgja mér.
Um leið og beltisljósin slokknuðu greip hann töskuna sína og dró upp
Gameboy-tölvuna sína. Fljótlega komst hann að fáfræði minni um
Gameboy-tölvur og ég fann
að hann hló innra
með sér þeg-
ar ég spurði
hann hvort þessi væri
með litaskjá. Það voru sum
sé nokkur ár síðan ég hafði spilað síð-
ast. Þegar stráksi hafði spilað Pokemon í dágóða
stund bauð flugfreyjan honum upp á svala, lita-
bók og liti, sem hann þáði af fádæma auðmýkt
og kurteisi, af sex ára barni að vera. Felix var toppmaður.
Þó að Felix væri eldklár og skynsamur drengur var hann engu að síður
barn. Eftir að hafa iðað í sætinu í nokkrar sekúndur, spratt hann upp
með látum og sagðist þurfa að pissa. Mér og flugfreyjunni sem seldi
veitingar á ganginum varð ljóst að það yrði að gerast strax. „Á ég að
fylgja þér?“ kallaði ég á eftir honum, þegar hann var hlaupinn af stað.
Þrátt fyrir að vera alveg í spreng gaf hann sér tíma til að snúa sér við
eitt andartak og spyrja, með svipbrigðunum einum, hvort ég væri ekki
örugglega að grínast. Ég skildi sneiðina og hann náði að pissa í klós-
ettið.
Felix var helmingi skarpari en ég og ég viðurkenni fúslega að sjaldan
hefur mér fundist ég eins gagnslaus. Ég kenndi barninu akkúrat ekkert
í þessari flugferð. Hann kenndi mér hins vegar að maður á aldrei að
vanmeta börn. Þjóðin þarf engu að kvíða ef fólk eins og Felix tekur við
skútunni þegar við hin erum fallin frá.
í fylgd
með felix
baldur guðMundsson skrifar
„Ég held að ég sé með lengstan
óslitinn starfsaldur allra leigu-
bílstjóra á landinu,“ segir Svanur
H. Halldórsson sem ekið hefur
leigubíl í tæp 55 ár. Svanur byrjaði
starfsferilinn 1. mars árið 1955 en
þann sama dag varð hann tvítug-
ur. „Ég keypti mér bíl með stöðv-
arplássi þegar ég var nítján ára. Þá
voru ekki þessi atvinnuleyfi komin
til sögunnar. Bróðir minn heitinn
keyrði bílinn fyrsta árið og svo tók
ég við á afmælisdaginn.“
Þegar Svanur er spurður hvort
hann verði aldrei þreyttur á akstr-
inum er hann fljótur til svars.
„Þetta er vinna. Góð vinna sem
krefst útsjónarsemi og þess að
maður sé vel vakandi yfir því sem
maður er að gera. Og stundum
eru auðvitað langar tarnir og löng
bið.“ Svanur segist finna fyrir því
að minna sé upp úr akstrinum að
hafa eftir hrunið fyrir rúmu
ári. „Það vegur verulega í
okkar vinnu að tíu prósent
manna séu atvinnulaus. Og
það er minni traffík af „út-
rásarfólki“. Maður keyrir
ekki jafnoft og áður ungt,
vatnsgreitt fólk með fullar
hendur fjár.“
Kúnninn hefur ekki
alltaf rétt fyrir sér
Svanur vinnur nán-
ast alla daga og oft byrj-
ar hann afar snemma.
„Stundum byrja ég klukk-
an fimm á morgnana
og keyri þá svolítið fram
yfir hádegi. Og það er oftast þannig núna,“ segir Svan-
ur. Fyrstu fjörutíu og fimm árin keyrði hann hins vegar
á nóttunni en eftir að hann fékk blóðtappa í fótinn fyr-
ir tæpum tíu árum ráðlögðu læknar honum að breyta
því. Svanur gerði það en þó heldur hann áfram að keyra
á nóttunni um helgar. „Ég tek aðra nóttina og stundum
bæði aðfaranótt laugardags og sunnudags. Þá legg ég mig
eftir kvöldmatinn og tek svo törnina,“ segir Svanur sem
kveðst þá keyra fram undir morgun.
Leigubílstjórar borgarinnar hafa séð og heyrt margt.
En Svanur er ófáanlegur til að segja frá einhverju eftir-
minnilegu. „Kúnnarnir eru margir eftirminnilegir. En
þeir eiga allir minn trúnað.“ Svanur bætir við að þau
skipti sem hann hafi þurft aðstoð lögreglu séu teljandi
á fingrum annarrar handar. „Það var þá vegna þess að
einhver sofnaði í bílnum, neitaði að borga eða eitthvað
annað í tengslum við menn sem eru illa á sig komnir eftir
langa nótt.“
Aðalkosturinn við starfið finnst
Svani vera umgengni við fólkið.
„Þetta er þannig að mörgu leyti
mjög gefandi starf. Ég er samt
ósammála mörgum kollegum
mínum með að kúnninn hafi allt-
af rétt fyrir sér. Ég held að maður
verði að halda ákveðinni reisn í
þessu starfi. Maður ávarpar kúnn-
ann aldrei að fyrra bragði nema til
að spyrja hvert hann ætli, en mað-
ur getur alveg rökrætt við hann.“
Hefur keyrt hátt
í 4 milljónir km
Svanur heldur ekki bókhald
yfir klukkustundafjöldann sem
hann ekur á mánuði. En kíló-
metrafjöldann tók hann saman á
fimmtíu ára starfsafmælinu fyr-
ir rúmum fjórum árum, og voru
kílómetrarnir þá orðnir ríflega
3,8 milljónir. „Ég held að þetta sé
að minnsta kosti ein
ferð til tunglsins og
til baka,“ segir Svanur
með mikilli yfirvegun.
Lengstu túrarnir sem
hann hefur farið eru
til Húsavíkur og Ísa-
fjarðar en hann seg-
ir að meira hafi verið
um slíkar langferðir
áður fyrr þegar minna
var um áætlunarflug.
Svanur er ekki með
nákvæma tölu á þeim
bílum sem hann hef-
ur átt í gegnum tíðina,
en fjöldinn sé alla vega
kominn yfir hundrað.
Fyrsti bíllinn var ´47
módel af Ford en árið 1971 byrjaði Svanur að kaupa jap-
anska bíla frá Ingvari Helgasyni og segist hann hafa ver-
ið áskrifandi að þeim í þrjátíu ár, eða allt þar til eigenda-
skipti urðu á því fyrirtæki. Í dag er hann á Hyundai Starex
H1 sem hann hefur átt í rúmt ár.
Einhvern tímann hvarflaði að Svani sú vangavelta að
skipta um starf, en hann bendir á að fyrir ómenntaðan
mann með fimm börn hafi ekki verið hlaupið að því að
fara í aðra vinnu. Svanur verður aftur á móti lögum sam-
kvæmt að hætta störfum þegar hann verður 76 ára eftir
um eitt og hálft ár. „Þá tapa ég atvinnuleyfi til að aka fjór-
um til átta farþegum í Reykjavík. En ég tapa ekki meira-
prófsréttindunum þannig að ég má þess vegna fara að
keyra 58 manna rútu hringinn í kringum landið,“ segir
Svanur og brosir í kampinn. „Þetta eru lögin á Íslandi.“
kristjanh@dv.is
Svanur H. Halldórsson ók fyrst af stað í
hlutverki leigubílstjóra á tuttugu ára af-
mælisdaginn sinn árið 1955. Þeir voru ríf-
lega 3,8 milljónir, kílómetrarnir sem Svan-
ur hafði ekið á 50 ára starfsafmælinu fyrir fjórum árum. Svanur
hefur tekið eftir breytingum á kúnnahópnum eftir hrunið; núna
sé minna af ungu, vatnsgreiddu fólki með fullar hendur fjár.
26 föstudagur 16. október 2009 uMræða
leigubílstjóra
Stund milli túra Svanur fær sér
stundum kaffi á kaffistofu Hreyfils-
Bæjarleiða við Grensásveg.
Reynslubolti Þeir orðnir fleiri
en hundrað bílarnir sem Svanur
hefur ekið á starfsferlinum.
Við stýrið Svanur hefur
keyrt leigubíl í tæp 55 ár.
MYNDIR HeIða HelgaDóttIR
HELGARPISTILL