Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2009, Qupperneq 29

Stórvirki heimS-
bókmenntanna
Metamorphoses, eða Ummyndanir,
eftir rómverska skáldið Publius Ov-
idius Naso, Óvíd, er eitt af stórvirkj-
um heimsbók-
menntanna, ritað
um þær mundir
sem tímatal okkar
hefst. Í verkinu
eru raktar goð-
sögur um mynd-
breytingar, allt frá
tilurð heimsins
til þeirrar sem Óvíd vissi síðasta: er
Júlíusi Sesari var breytt í stjörnu og
hann festur upp á himininn. Að auki
er greint frá ótal hambrigðum úr
grískri, rómverskri og austurlenskri
goðafræði sem skáldið fléttar í sam-
fellda frásögn af miklu hugviti. Um-
myndanir birtast hér í öndvegisþýð-
ingu Kristjáns Árnasonar sem einnig
ritar inngang og skýringar. Myndir
í bókinni eru úr franskri útgáfu frá
18. öld eftir marga helstu listamenn
Frakka á þeim tíma. Mál og menn-
ing gefur út.
á mánudegi
dóttir mæðra minna Bókaforlagið Veröld hefur gefið
út skáldsöguna Dóttir mæðra minna eftir Sindra Freysson. Dansinn dunar á
Ísafirði þegar hermenn með alvæpni ganga þar á land á bjartri sumarnótt árið
1941. Þeir stilla upp vélbyssum og handtaka sjö heimamenn. Þeirra á meðal
er Kristín Eva, 17 ára stúlka, og móðir hennar. Síðar um nóttina eru þær fluttar
ásamt hinum föngunum til stríðshrjáðs Englands, sakaðar um að vera óvinir rík-
isins. Fyrri skáldsögur Sindra eru verðlaunabókin Augun í bænum og Flóttinn.
Leitin að aud-
rey hepburn
Út er komin bókin Leitin að
Audrey Hepburn eftir Bjarna
Bjarnason. Þar segir frá Gull-
brandi Högnasyni sem er ævin-
lega tilbúinn að fylgja fólki út í
ótal hversdagsævintýri, fólki sem
segir honum hvernig hann eigi
að klæða sig, bera sig, koma fram
við konur og sleppa hugsunum
sínum lausum eins og kanínum.
Í París, Róm, Reykjavík og á Eyr-
arbakka eltir hann óljósan draum
en hefur ekkert til að halda sér
í nema pennann og dagbókina
sem gleypir umhverfið orðrétt.
Bjarni hefur hlotið fjölda viður-
kenninga fyrir verk sín en þetta
er áttunda skáldsaga hans. Upp-
heimar gefa út.
bók frá höfundi
LjónadrengSinS
Þjófadrengurinn Lee Raven stal
óvart svolitlu sem hann ætlaði alls
ekki að stela. Nú þarf hann að bjarga
lífi sínu á flótta
um Lundúnaborg
og undirheima
hennar; Lee stal
nefnilega Bók
Nebos, bók sem
hefur verið til í
þúsundir ára og
sem geymir allar
heimsins sögur. Hún er ómetanleg.
Til eru þeir sem munu drepa til þess
að koma höndum yfir hana. Zizou
Corder er höfundur þriggja bóka
um Ljónadrenginn sem áður hafa
komið út hjá Bjarti og nutu mikilla
vinsælda. Corder er höfundarnafn
mæðgnanna Lousa Young og Isabel
Adomakoh Young sem hafa skrifað
bækur saman síðan Isabel var sjö
ára gömul.
(Mc)Metró er nýr hamborgarastað-
ur, reistur á rústum McDonald’s.
Það virðast hafa verið hæg heima-
tökin að reisa staðinn, enda virðist
hann í öllum meginatriðum notast
við nákvæmlega sömu uppskrift-
ir, tæki og aðferðir og McDonald’s
gerði. Ég væri ekki hissa þótt for-
svarsmenn McDonald’s úti í heimi
væru uggandi yfir hinum nýja
Metró sem byggir allt sitt á gamla,
góða staðnum. Í hádeginu á mið-
vikudag gerði ég mér ferð á Metró í
Skeifunni. Ég pantaði (Mc)góðborg-
ara stjörnumáltíð og (Mc)flurry í
eftirrétt. Reyndar heitir sá gamli,
góði núna Metró-flörrí en bragðið
er samt nákvæmlega eins. Verðið
var 1.249 krónur, en afgreiðslumað-
urinn hafði reyndar ekki fyrir því
að gefa mér krónuna til baka, sem
kannski lýsir aðstæðum hér vel.
Ef ég fengi tvo mismunandi góð-
borgara, annan frá Metró og hinn
frá McDonald’s án þess að vita
hvor væri hvað, þá tel ég útilokað
að ég gæti með rökum sagt til um
hvor væri hvað. Metró-góðborgar-
inn var nákvæmlega eins á bragðið
og frummyndin. Þó var ég hrifnari
af frummyndinni heldur en hinni
undarlegu skuggamynd, en bara
fyrir þær sakir að Metró er stórkost-
lega fáránleg viðskiptahugmynd.
McDonald’s var ekki svo ómissandi
að hann verðskuldaði heila keðju á
Íslandi sem hefur þann eina metn-
að í matargerð að herma í smáatrið-
um eftir honum. Á meðan ég borð-
aði hamborgarann varð mér hugsað
til hellislíkingar hins gríska Platóns.
Fangarnir í hellinum höfðu aldrei
séð neitt nema skuggamyndir á
veggnum, en Platón hafði hins veg-
ar sloppið út og séð frummyndirn-
ar. Skuggarnir á veggnum stöfuðu af
mannahreyfingum fyrir utan hell-
inn. Metró er skuggamyndin. Ég hef
hins vegar séð frummyndina og set
því fyrirvara.
Sem fyrr segir voru bragðið,
þjónustan og verðið nákvæmlega
eins og á gamla staðnum, en upplif-
unin var eins og að vera á götumark-
aði þar sem fólk selur eftirlíkingar á
borð við Platidas, Fony og Nikke.
McDonald’s hefði mátt kveðja Ís-
land með reisn eins og Burger King
gerði. Í staðinn hafa íslenskir við-
skiptasnillingar ákveðið að gera út á
afturgöngu hans.
Valgeir Örn Ragnarsson
cEftirhermur
Hér er á ferðinni rómantísk jóla-
mynd, sennilega sú fyrsta þeirrar
tegundar sem gerð er á Fróni. Við
kynnumst Jonna (Tómas Lemarquis)
þar sem hann kemur aftur heim til
Íslands eftir Argentínureisu mikla.
Hann hefst strax handa við að ræsa
gamla bandið sitt sem átti vinsæld-
um að fagna áður en hann yfirgaf
landið fyrirvaralaust. Hluti af plan-
inu er að krækja í gömlu kærestuna
(Lay Low) og njóta jólanna í faðmi
fjölskyldunnar.
En allt er breytt, alvarleg veikindi
ógna fjölskyldu hans og gamla kæró
er komin með nýjan kall sem erf-
itt er að keppa við. Nú er hann bara
neyddur til að taka ábyrgð og á stærri
hlutum en sjálfum sér. Manni hlaut
að hrylla við að enda á einhverjum
vellubúðingi þar sem myndin var
kynnt sem „rómantísk jólamynd“. En
um leið áttar maður sig á alvarleg-
um undirtóninum sem endurspegl-
ar baráttu stórs hóps Íslendinga sem
ná ekki endum saman yfir hátíðarn-
ar. Ég er ekki frá því að þetta sé fyrsta
íslenska myndin sem fókusar á fólk í
slíkum aðstæðum þótt myndir eins
og Börn hafi snert á því einnig.
Myndin er raunsæ og vel útfærð,
ekki síst sjálf sagan. Bílar, staðarval,
föt, leikarar og aðstæður eru eins og
best verður á kosið til að fullkomna
nöturlegan veruleikann. Glæpa-
mennirnir sem hanga utan í systur
Jonna eru auk þess þeir raunveru-
legustu sem ég hef séð í íslenskri
mynd. Lifrarbólgusmitaðir, teknir í
framan og vandlega spíttaðir. Leik-
arar standa sig en nauðsynlegt er að
minnast á nokkra sérstaklega. Tómas
Lemarqius er löngu búinn að sanna
sig og heldur áfram á þeirri braut.
Gott að sjá hann aftur í mynd af
þessu kaliberi, menn voru farnir að
sakna hans. Hann túlkar hina undar-
legu týpu, Jonna, sem hélt hann væri
að fara að sleppa við lífið en spriklar
nú í ölduróti hversdagsins.
Stefán Hallur leikur nýja kærasta
Ástu frábærlega og er nauðsynleg-
ur sem „comic relief“ dramatískr-
ar framvindu. Hann leikur þennan
annars fína náunga sem er samt svo
vonlaus eitthvað. Munnsvipir Stefáns
eru sérstaklega skemmtileg og skýr
merki um óöryggi eða sjálfsánægju
karaktersins. Það er ekki hægt að tala
um myndina án þess að hrósa þeim
tónlistarmönnum sem hér koma við
sögu. Ekki bara Lay Low sem leikur
og syngur með sinni frábæru rödd.
Systir Jonna er líka frábærlega leikin
vafrandi um í neyslu og vonleysi.
Flestar íslenskar myndir eru tekn-
ar upp um sumar, ekki síst þar sem
tökudagar nýtast best þá sökum birt-
unnar. Jólamyndir virka líka bara á
ákveðnu tímabili á ári svo þetta er
hugað en klárlega með vilja gert.
Því um jólin eiga allir að vera glað-
ir með fjölskyldu og ástvinum og á
þeim tímum svíður það mest ef allt
er ekki eins og það á að vera. Desem-
ber er ekki rómantískt gleðiblóðrúnk
né drepvonlaust skammdegisþung-
lyndi. Myndin sýnir fólk í aðstæð-
um sem erfitt er að fóta sig í. Erfitt
en ekki ómögulegt. Desember fjall-
ar um að standa sig gagnvart sér og
sínum. Hún fjallar um að troða mar-
vaðann þar til vonin stendur við sín
fyrirheit... Eða kæfa sig í Bónuspoka
inni á klósetti í blokkaríbúð í Bökk-
unum.
Erpur Eyvindarson
bónuSjóL í bökkunum
Desember „Myndin sýnir fólk í
aðstæðum sem erfitt er að fóta
sig í. Erfitt en ekki ómögulegt.
Desember fjallar um að standa
sig gagnvart sér og sínum.“
fókuS 9. nóvember 2009 mánudagur 29
metró
Hraði:
Veitingar:
Viðmót:
Umhverfi:
Verð:
í skyndi
Desember
Leikstjóri: Hilmar Oddsson
Aðalhlutverk: Tómas Lemarquis,
Lovísa Sigrún Elísabetardóttir, Guðrún
Gísladóttir, Stefán Hallur Stefánsson.
kvikmyndir