Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.2010, Blaðsíða 29

föstudagur 12. nóvember 2010 umræða 29
Seint á árinu 1993
gerði ég mér ferð
á dagskrárdeild
RÚV í gamla
sjónvarpshús-
inu við Lauga-
veg með 30 mín-
útna stuttmynd
undir hendinni.
Myndin var hluti
af lokaverkefni
mínu frá Danska
kvikmyndaskól-
anum, en leik-
stjóri hennar var
skólabróðir minn, Thomas Vinter-
berg, sem margir ættu að vita deili á.
Þar sem myndin var á dönsku
sagði yfirmaður innlendrar dag-
skrárdeildar að það væri undir dag-
skrárstjóra erlends efnis komið að
ákveða hvort myndin yrði tekin til
sýningar. Sá dagskrárstjóri var þá
Hinrik Bjarnason og fór ég bein-
ustu leið að bera erindið upp við
hann. Viðbrögð Hinriks voru fáleg
og sagði hann það algjört prinsipp-
mál að RÚV sýndi ekki neins kon-
ar skólaverkefni. Ég maldaði aðeins
í móinn, hrósaði myndinni og benti
á að hún hefði unnið til verðaluna á
kvikmyndahátíðum þá um sumarið,
en lengra varð ekki komist því Hin-
rik harðneitaði að skoða málið frekar
eða horfa á myndina.
Útvarp allra landsmanna
Síðan þá hef ég átt í hálfgerðu ástar/
haturssambandi við þessa ríkisstofn-
un. Helst hefur það líkst sambandi
við nákominn ættingja sem manni
þykir vænt um, en bregst þó alltaf
væntingum manns þegar mikið ligg-
ur við. Ég skal fúslega viðurkenna að
þeir eru ófáir útvarpsþættirnir sem
ég hlusta á þegar tækifæri gefst til,
bæði heima og að heiman. Með til-
komu hlaðvarpsins og iPod-spilar-
ans náði hlustunin nýjum hæðum
því að nú er hægt að hlusta á uppá-
haldsþættina gangandi, skokkandi,
hjólandi eða í strætó.
En allir vita að áhugavert út-
varps- og sjónvarpsefni verður ekki
til af sjálfu sér. RÚV hefur svo lengi
sem ég man kappkostað að sinna
hlutverki sínu sem útvarp/sjónvarp
allra landsmanna. Starfsmenn hafa
oft og iðulega lagt sig alla fram og
á stundum sett sig sjálfa í lífshættu
við að flytja fréttir af hamförum og
hvers kyns stórviðburðum. Það hef-
ur ekki vafist fyrir fólki þar á bæ að
fara út í foráttuveður með hljóðnema
og tökuvélar eða skora náttúruöflin á
hólm.
Einstakur viðburður
Því er það gjörsamlega óskiljanlegt að
nú skuli stofnunin ætla að segja pass
og skorast hjá þátttöku þegar kosn-
ingar til stjórnlagaþings eru á næstu
grösum. Samkvæmt óstaðfestum frétt-
um hefur verið lagt blátt bann við því
innan RÚV að ræða við nokkurn af
þeim 523 frambjóðendum sem gefa
kost á sér, hvort sem er um málefni
stjórnarskrárinnar eða nokkuð annað
yfir höfuð.
Stjórnlagaþingið er einstakur við-
burður í lýðveldissögunni. Þetta er í
fyrsta sinn sem persónulega kjörn-
ir fulltrúar þjóðarinnar munu setj-
ast niður og koma sér saman um þau
grunnlög sem ríki og þjóð ætla að
starfa eftir næstu ár og áratugi. Fátt
skiptir okkur meira máli á þeim kross-
götum sem við nú stöndum á.
Vissulega kann að vera að ein-
hverjum hafi fallist hendur þegar ljóst
varð að fjöldi frambjóðenda skipti
ekki nokkrum tugum heldur mörgum
hundruðum. Það er hins vegar hvorki
ýkja flókið né ómögulegt að kynna svo
marga frambjóðendur til leiks ef tími
hvers og eins er verulega takmarkað-
ur. Það ætti ekki að vefjast fyrir reyndu
og hugmyndaríku dagskrárgerðarfólki
að útbúa umgjörð fyrir slíka þætti sem
augljóslega þyrftu að vera á dagskrá
mörg kvöld í röð. Kostnaður yrði aldrei
meiri en af öðru ódýru sjónvarpsefni.
Almenningur hlýtur að gera þá kröfu
að fá eitthvað meira að vita um fram-
bjóðendur en eina ljósmynd og ör-
stuttan texta sem fæstir munu nenna
að lesa hvort eð er. Það þarf að sjá við-
komandi og heyra til þess að ákveða
að treysta honum/henni fyrir atkvæði
sínu.
Stjórnendur á síðasta séns
RÚV þarf stöðugt að sanna tilverurétt
sinn. Eftir að nefskatturinn var tek-
inn upp er það eðlilegt og rétt að fólk
geri miklar kröfur til stofnunarinnar,
enn sem fyrr. Sama hlýtur að gilda um
helstu stjórnendur hennar. Því sætt-
um við okkur ekki við það að ófag-
lega sé staðið að ráðningum útvarps-
stjóra og helstu stjórnenda, fremur en
starfsmanna yfirleitt. Því sættum við
okkur heldur ekki við það að útvarps-
ráð sé skipað undirsátum stjórnmála-
flokka með litla sem enga þekkingu á
ljósvakamiðlum. Þaðan af síður sætt-
um við okkur við það að hæfum og
reynslumiklum fréttamönnum sé sagt
upp vegna stjórnmálaskoðana eða
aukaverkefna utan vinnutíma.
Stjórnendur RÚV eru á síðasta séns
hjá þjóðinni og ættu ef til vill að svip-
ast um eftir öðru starfi ef metnaðurinn
er ekki meiri. Kannski að það sé laust
starf hjá fyrrverandi félaga þeirra á
ÍNN? Einhvers staðar þurfa vondir að
vera.
rÚV á rangri leið
Sigurdur
SigurdSSon
kvikmyndagerðarmaður
skrifar.
Almenningur hlýtur að gera
þá kröfu að fá eitt-
hvað meira að vita um
frambjóðendur en eina
ljósmynd og örstuttan
texta.
aðsent
Landsbankamenn
undir fána
n Sigurjón Árnason, fyrrverandi
Landsbankastjóri, rekur ráðgjafar-
fyrirtæki á Skúlagötu um þessar
mundir eins og
greint hefur ver-
ið frá í DV. Með
honum í þessari
ráðgjafarvinnu er
fyrrverandi sam-
starfsmaður hans
í Landsbankan-
um, Guðmundur
Ingi Hauksson, en
hann var útibússtjóri í höfuðstöðvum
bankans í Austurstræti þar til í fyrra.
Upp komst að Guðmundur hefði hagn-
ast á því persónulega að veita lán til
viðskiptavinar og var honum sagt upp
í kjölfarið. Málið hans hefur verið til
skoðunar hjá efnahagsbrotadeildinni
síðan. Nú deila þeir Sigurjón skrifstofu
og mun íslenski fáninn hanga á veggn-
um á skrifstofunni þar sem þeir sýsla
með fé.
fátækt útrýmt!
n Handboltakappinn Ólafur Stef-
ánsson er með allra hreinskilnustu
mönnum. Ólafur lagði næstum10
milljónir króna í fjárfestingarfélag-
ið Arðvis sem
lofar himinháum
hagnaði. Meira
en 140 Íslending-
ar hafa lofað að
leggja samtals
rúmlega 360
milljónir króna
til félagsins eins
og DV greindi
frá. Ólafur virðist vera með galopin
augun hvað áhættuna varðar. Eitt af
markmiðum Arðvis er að útrýma fá-
tækt í heiminum og gera hluthafana
ævintýralega ríka á sama tíma. „Það
eru 99 prósenta líkur á að þetta sé
rugl,“ sagði Ólafur um ævintýrið.
Jón GeraLd faGnar
n Það voru ekki margir sem spáðu
því að Kostur, verslun Jóns Geralds
Sullenbergers, ætti mikla mögu-
leika í samkeppni við risana Kaupás
og Haga. Þegar
verslunin var
stofnuð fyrir ári
þótti líklegt að
Jón Gerald myndi
lúta í gras fyrir
höfuðfjendum
sínum, Jóni Ás-
geiri Jóhannes-
syni og Jóhann-
esi Jónssyni í Bónus. Nú er staðan sú
að feðgarnir hafa misst Bónus en Jón
Gerald fagnar ársafmæli Kosts með
miklum glæsibrag um helgina.
Össur fái að fJúka
n Hermt er að Jóhanna Sigurðar-
dóttir og Hrannar B. Arnarsson,
skjaldsveinn hennar, séu lítt hrifin
af þeim málflutningi Margrétar
Hrafnsdóttur
athafnakonu í
kjallaragrein í DV
að tími Össurar
Skarphéðinsson-
ar sem leiðtoga sé
kominn. En það
eru margir á öðru
máli. Einhverjir
telja að Össur eigi
að fjúka eins og Þórhallur Jóseps-
son fréttamaður fyrir að hlaða undir
Árna Mathiesen, fyrrverandi ráð-
herra, með því að mæla með honum í
starf hjá Sameinuðu þjóðunum. Árni
og Össur eiga það sameiginlegt að
vera sérmenntaðir til að fást við líf-
verur. Össur er doktor í lífeðlisfræði
með fiskeldi sem sérgrein og Árni
er dýralæknir og var af þeim sökum
uppnefndur Dr. Dolittle vegna starfa
sinna sem fjármálaráðherra.
sandkorn
Eitt af þeim sjálf-
sprófum sem
nú ganga um
Face book-síður
heimsins snýst
um að komast að
því hvaða ölvaða
rithöfundi maður
helst líkist. Edgar
Allen Poe kom
upp úr krafsinu
hjá mér. Reyndar
var ég sjálfur ný-
búinn að leggja
lokahönd á skáldsögu og hafði opn-
að bjór þegar ég tók prófið. Poe þessi
var 19. aldar snillingur sem meira og
minna fann upp nútímaglæpasög-
una áður en hann drakk sig í hel, rétt
eins og fleiri 19. aldar snillingar. Við
Íslendingar getum státað okkur af
nokkrum slíkum þjóðskáldum.
Á 20. öld fóru skáldin gjarnan
út í sterkari efni, þótt þeir hafi jafn-
an verið eftirbátar tónlistarmanna
hvað þetta varðar. Djassmeistarar
eins og Charlie Parker fengu sér í æð
og spiluðu eins og enginn hafði gert
áður. Sá siður var síðar tekinn upp af
rokkurunum. Ótal aðrir hermdu eftir
fyrirmyndum sínum, en minna varð
úr tónsmíðunum.
Forvarnarsaga Bubba
Ungt og uppreisnargjarnt fólk neytir
gjarnan áfengis og eiturlyfja til þess
að sýna vanþóknun sína á samfélag-
inu. Samfélagið sigrar þó á endan-
um þegar unga fólkið, orðið aðeins
eldra, fer í meðferð á meðan þjóðfé-
lagsmeinin standa eftir óbætt.
Dæmin eru endalaus. Allur ferill
Bubba Morthens er eins og ein löng
forvarnarsaga. Ungur og efnileg-
ur listamaður með sterkar skoðanir
verður eitrinu að bráð, þar til barátta
hans við eitrið skyggir á allt annað og
er það eina sem stendur eftir. Aðrar
skoðanir fara fyrir lítið. Jafnvel öflug-
ur andófsmaður eins og Einar Már
var um tíma uppteknari af baráttu
sinni við bokkuna en baráttunni fyr-
ir bættara samfélagi og var það mikill
missir fyrir samfélagið meðan á því
stóð.
Rómantík og ópíumbúllur
Það er vissulega rétt að mörg helstu
verk listasögunnar, að minnsta
kosti síðan rómantíkerarnir fyrst
rötuðu inn á ópíumbúllur, hafa
verið sköpuð undir áhrifum hinna
og þessa lyfja. Á hinn bóginn virð-
ast stöðugt sterkari efni skila sér
í stöðugt færri meistaraverkum.
Líklega má segja að listamenn-
irnir hafi fullkannað áhrif eitur-
lyfja á mannsandann og það er lít-
ið meira af þeim að læra. Enn fleiri
listrænt þenkjandi dópistar bjóða
aðeins upp á stöðugar endurtekn-
ingar. Útúrkoxaði meistarinn til-
heyrir 19. öldinni og þeirri 20. Ný
öld kallar á ný meðul, og líklega er
það meðal sem helst vantar fyrst og
fremst sterkur skammtur af raun-
veruleikanum. Það var forsvaran-
legt að svífa um á bleiku vímuskýi
á 7. áratugnum, þegar ástandið var
mun skárra en það er nú. Það er
ekki forsvaranlegt lengur.
Laxness og Gillz
Egill Gillzenegger hefur þó, hvað
sem glæpum hans gagnvart síma-
skránni líður, að minnsta kosti bent
á þetta á sinn hátt. Fólk hefur rokið
upp til handa og fóta og ráðist gegn
útlitsfasisma hans, og vissulega get-
ur Egill verið ofstopafullur þegar að
útliti kemur. Eftir stendur þó að of-
fita, eiturlyf og almennt óhóf eru al-
vöru vandamál. Það að vera í ágætis
formi er miklu líklegra til að skapa
vellíðan en langvarandi eiturlyfja-
neysla. Það er sorglegt þegar ungar
stúlkur (og stundum strákar) verða
átröskun að bráð til að þess að eltast
við fáránlega útlitsstaðla tísku-
kónga. En hinir öfgarnir skapa held-
ur ekki mikla hamingju, að búa í lík-
ama sem hrörnar fyrir aldur fram
sökum óhófs í mat og drykk og öllu
öðru
Heilbrigð sál í hraustum lík-
ama hefur verið frasi síðan á tím-
um Forn-Grikkja, og er enn verðugt
markmið að sækjast eftir. Það má
deila um það hversu heilbrigða sál
maður eins og Egill hefur, sem virð-
ist svona upptekinn af líkamanum.
En það á heldur ekki að afskrifa hið
líkamlega og nauðsyn þess að líða
vel í eigin skinni. Maður þarf ekki
endilega að vera bóhem til þess að
verða skáld, aðalatriðið er að skrifa
vel. Og þynnkan er mikill tímaþjóf-
ur hvað þetta varðar. Ef til vill verða
helstu höfundar 21. aldar með anda
Laxness í líkama Gilzneggers. Hvers
vegna ekki? Við verðum að minnsta
kosti að finna aðra leið en þá sem
gerði út af við helstu andans menn
þeirra 19. og 20.
Valur
gunnarSSon
rithöfundur skrifar
kjallari
Hvaða fulli
rithöfundur ert þú?
Ef til vill verða helstu höfundar 21. aldar með anda Laxness í líkama Gilzneggers.