Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.2011, Side 8

8 | Fréttir 18. apríl 2011 Mánudagur
„Að okkar viti eru þessi lög engan
veginn fullnægjandi sem rammi um
starf fjölmiðla á Íslandi. Það eru von-
brigði að þetta hafi verið samþykkt
með þessum hætti,“ segir Hjálmar
Jónsson, formaður Blaðamanna-
félags Íslands.
Á föstudaginn samþykki Alþingi
ný heildarlög um fjölmiðla. Markmið
laganna er að stuðla að tjáningar-
frelsi, rétti til upplýsinga, fjölmiðla-
læsi, fjölbreytni og fjölræði í fjölmiðl-
um sem og að efla vernd neytenda á
þeim vettvangi, að því er segir í frum-
varpinu. Með setningu laganna er
ætlunin að samræma löggjöf um alla
fjölmiðla á landinu, óháð því í hvaða
mynd þeir starfa.
Vernd heimildarmanna
Hjálmar segir í samtali við DV að frum-
varpið hafi sem betur fer tekið farm-
förum í meðförum þingsins, til dæm-
is hvað sjálfstæði ritstjórna og vernd
heimildarmanna snertir, en í frum-
varpinu er ákvæði um að fjölmiðli sé
óheimilt að upplýsa um heimildar-
mann hafi hann óskað nafnleyndar.
„Starfsmönnum fjölmiðlaveitu er jafn-
framt óheimilt að láta af hendi gögn
sem hafa að geyma upplýsingar um
heimildarmann eða höfund í slíkum
tilvikum.“ Þess má geta að Horn, fjár-
festingarfélag Landsbankans, hefur
krafið DV um að blaðið afhendi fé-
laginu fundargögn frá Horni sem DV
hefur undir höndum. Með því væri DV
að vísa á heimildarmann sinn.
Íþyngjandi fyrir fjölmiðla
Katrín Jakobsdóttir, ráðherra
menntamála, sagði í umræðum um
lögin að álitaefnin væru mörg en að
setning laganna væri jákvætt skref
fyrir starfsumhverfi fjölmiðla á Ís-
landi.
Hjálmar er ekki sammála því og
segir að athugasemdir Blaðamanna-
félags Íslands standi og að til þeirra
hafi ekki verið tekið tillit nema að
litlu leyti. Til dæmis sé stofnun fjöl-
miðlanefndar, sem verður sjálfstæð
stjórnsýslunefnd sem heyrir und-
ir mennta- og menningarmálaráð-
herra, vonbrigði því henni sé meðal
annars ætlað að standa vörð um tján-
ingarfrelsið og hafa eftirlit með fjöl-
miðlum. „Þetta verður mjög íþyngj-
andi fyrir fjölmiðla. Það er mjög
sérkennilegt að sérstök fjölmiðla-
nefnd eigi að vega og meta tjáningar-
frelsið. Er eðlilegt að hafa eftirlit með
frelsi? Mér finnst ákveðin þversögn
felast í því.“ Hjálmar vill að fjölmiðlar
fari sjálfir með eftirlitið og að þeir séu
ekki betur settir með stofnun nefnd-
arinnar. „Eins er ég á þeirri skoðun
að ákvæðin um sjálfstæði ritstjórna
hefðu átt að vera miklu meira afger-
andi í lögunum.“
Ekki tekið á stöðu RÚV
Hjálmar bendir einnig á að lögin
taki með engu á stöðu Ríkisútvarps-
ins á fjölmiðlamarkaði. Stofnunin,
sem fjármögnuð sé með sköttum,
hafi áfram óbundnar hendur á aug-
lýsingamarkaði sem sé miður. „Þetta
er óþekkt í nágrannalöndum okkar
og spurning hvort þetta stangist ekki
á við jafnræðisákvæði. Það er ótækt
að tryggja RÚV skatttekjur en veita
því jafnframt nánast óbreytt hlut-
verk á auglýsingamarkaði,“ sagði
Blaðamannafélagið meðal annars í
umsögn um frumvarpið síðastliðið
haust. Hann bendir á að Samkeppn-
iseftirlitið hafi í umsögn gert alvar-
legar athugasemdir við að ekki sé
tekið á hlutverki RÚV.
Hjálmar segir enn fremur að í
frumvarpið vanti að taka á því hvern-
ig tryggja megi fjárhagslegt sjálfstæði
fjölmiðla en í fyrrnefndri umsögn
Blaðamannafélagsins kemur fram
að rekstrargrundvöllur fjölmiðla á Ís-
landi sé mjög veikur og nauðsynlegt
sé að styrkja hann til að efla tjáning-
arfrelsið í landinu, sem sé markmið
frumvarpsins.
n Formaður Blaðamannafélags Íslands ósáttur við ný fjölmiðlalög
n Á að efla tjáningarfrelsið með eftirliti n Ekkert tekið á stöðu
RÚV á auglýsingamarkaði n Vernd heimildarmanna tryggð
Baldur Guðmundsson
blaðamaður skrifar baldur@dv.is
Lögin íþyngjandi
fyrir fjölmiðlana
St. 41-46
Grensásvegur 8 &
Nýbýlavegur 12
Sími 517 2040
Opið
mánud-föstud. 11-18
laugard. 11-16
SKÓMARKAÐUR
St. 40-46
St. 41-50
St. 40-46
Skora á forsetann
að hafna lögunum
„Við erum áhugafólk um frjálsa fjöl-
miðlun og viljum því stöðva nýtt
frumvarp um fjölmiðlalög með því að
safna sem flestum undirskriftum með
áskorun til forseta Íslands,“ segir á
vefsíðu þar sem undirskriftum er
safnað vegna áskorunar á forseta Ís-
lands um að synja nýsamþykkum fjöl-
miðlalögum staðfestingar. Á vefnum
segir að „með sömu röksemdum og
forseti hefur flutt fram í Icesave-mál-
inu er einboðið að þjóðin fari áfram
með hluta löggjafarvaldsins í fjöl-
miðlamálum“. Er þar vísað til þess að
forsetinn skrifaði ekki undir fjöl-
miðlalögin sem Alþingi samþykkti
árið 2006 og vísaði þeim til þjóðarinn-
ar. Aldrei voru þó greidd atkvæði um
lögin þar sem þáverandi ríkisstjórnar-
meirihluti, sem lagði fram lagafrum-
varpið, dró lögin til baka. Á þriðja
þúsund manns höfðu skrifað undir
áskorunina á sunnudag. Vefsíðan þar
sem undirskriftalistinn er hýstur hef-
ur verið auglýstur á mörgum vefmiðl-
um um helgina en að átakinu standa
Útvarp Saga, sjónvarpsstöðin ÍNN,
fjölmiðlasamsteypan 365 miðlar sem
rekur meðal annars Stöð 2, Bylgjuna,
Fréttablaðið og Vísi, Vefpressan sem
rekur vefmiðlana Eyjuna, Pressuna,
bleikt.is og menn.is, Vefmiðlun ehf,
sem rekur AMX fréttamiðstöð, sjón-
varpsstöðin Omega og sjónvarpsstöð-
in Stöð 1, samkvæmt heimasíðunni.
Ný fjölmiðlanefnd hefur alræðisvald:
Þetta má ekki birta
Lögin um fjölmiðla, sem samþykkt voru
á Alþingi á föstudaginn, kveða á um að
stofnuð verði fjölmiðlanefnd til að annast
eftirlit með heildarlögunum og daglega
stjórnsýslu á því sviði sem lögin ná til.
Nefndin er alráð að því leyti að ákvörð-
unum hennar er ekki hægt að skjóta til
annarra stjórnvalda. Í lögunum er fjöl-
miðlum óheimilt að hvetja til refsiverðrar
háttsemi. Þar sem þetta ákvæði er ekki
skilgreint nánar má gera ráð fyrir því að
fjölmiðlanefndin muni úrskurða um hvaða
fréttir falli undir slíkt en nefna má að DV hefur eins og aðrir miðlar ítrekað varpað ljósi á
athafnir manna sem veita undirheimaklíkum forstöðu.
Þá er fjölmiðlum bannað að kynda undir hatri á grundvelli kynþáttar, kynferðis, trúar-
skoðana, þjóðernis, skoðana eða menningarlegrar, efnahagslegrar, félagslegrar eða
annarrar stöðu í samfélaginu. Þess má líka geta að DV fjallar reglulega á gagnrýninn
hátt um fólk sem tilheyrir trúarhópum eða hefur skoðanir á kynþáttum og kynferðis-
málum, svo dæmi séu tekin. Nefndin fer því með það hlutverk að dæma um hvenær mál
hefur fréttagildi og hvenær kunni að vera kynnt undir hatri.
Þá er fjölmiðlum óheimilt að miðla efni sem getur haft skaðvænleg áhrif á líkamann,
andlegan eða siðferðislegan þroska barna, einkum og sér í lagi efni sem felur í sér klám
eða tilefnislaust ofbeldi. Vart þarf að taka fram að DV hefur eins og aðrir miðlar fjallað
ítarlega um efni sem geta haft skaðleg áhrif á líkamann; fæðubótarefni og stera, svo
eitthvað sé nefnt.
Heildarlög sett á Alþingi Katrín
Jakobsdóttir menntamálaráðherra
segir setningu laganna jákvætt skref fyrir
starfsumhverfi fjölmiðla á Íslandi.
„Það er ótækt að tryggja
RÚV skatttekjur en veita
því jafnframt nánast óbreytt
hlutverk á auglýsingarmarkaði.