Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.2011, Side 21

Umræða | 21Mánudagur 23. maí 2011
Svartur
heimur
fíkla
1 Draumalandið „fölsun“ Valgerður Sverrisdóttir, fyrrverandi iðnaðarráð-
herra, gagnrýnir mynd Andra Snæs
Magnasonar í helgarviðtali í DV
2 „Þetta er allra stærsta gos sem ég hef séð“ Ómar Ragnarsson um
gosið í Grímsvötnum
3 Þarf ekki að glíma við hálfvita Bruce Dickinsson, söngvari Iron
Maiden, gagnrýnir peningamaskín-
una í kringum skemmtanabransann.
4 Kraftaverkamenn í þrot CDG ehf., sem áður hét Bygg og var eitt sinn
var eitt stærsta verktakafyrirtæki
landsins, er komið í þrot.
5 Keflavíkurflugvelli lokað Eld-gosið í Grímsvötnum sem hófst á
laugardag hafði áhrif á flugumferð á
sunnudagsmorgun.
6 Öskufall á Kirkjubæjarklaustri Íbúar á Kirkjubæjarklaustri voru í
myrkri stóran hluta sunnudagsins
vegna öskufalls.
7 Gosið er í rénun Eldgosið í Gríms-vötnum náði hámarki skömmu
eftir en það hófst og var í rénun á
sunnudagsmorgun.
Jóhannes Kr. Kristjánsson
missti 17 ára dóttur sína, Sigrúnu Mjöll,
eftir að hún tók of stóran skammt af
morfíni. Í dag, mánudag, birtist í
Kastljósi fyrsta innslag Jóhannesar um
harðan heim ungra fíkniefnaneytenda
Hver er maðurinn?
„Jóhannes Kr. Kristjánsson, blaða- og
fréttamaður.“
Hvaðan ertu?
„Ég með sterkar rætur til Vestfjarða, ég er
frá Ingjaldssandi við Öndunafjörð.“
Hvers vegna valdirðu að fara í blaða-
mennsku?
„Vegna þess að ég tel að blaðamennska
snúist um að róta upp á yfirborðið hlutum
sem þarf að fjalla um og hafa þannig áhrif á
samfélagið.“
Hver eru markmið þín með gerð þessara
fréttaskýringa?
„Mín markmið eru að yfirvöld og almenn-
ingur átti sig á svörtum heimi ungra fíkla og
að grípið verði til viðeigandi ráðstafana.“
Hvernig er hægt að uppræta misnotkun
á lyfseðilsskyldum lyfjum?
„Með nútímatækni sem landlæknir ætti
að taka í notkun. Koma á fót samræmdri
sjúkraská og heildrænum gagnagrunni
fyrir öll útgefin lyf. Það er ekkert mál með
nútímatækni, þannig að auðveldlega sé
hægt að fylgjast með ávísunum lækna.“
Hvað geta stjórnvöld gert til að hjálpa
ungu fólki í neyslu?
„Bæta við meðferðarúrræðin og tólin
fyrir starfsmenn meðferðargeirans og
barnaverndargeirans.“
Hvað hefur komið þér mest á óvart við
vinnslu þáttanna?
„Hvað heimur ungra fíkla er svartur og
hversu mikið ógeð er þarna inni. Ég er búinn
að verða vitni að ótrúlegustu hlutum sem
fólk getur séð í Kastljósi í þessari viku.“
Hvernig viðbrögð hefurðu fengið við
Kastljósþætti föstudagsins?
„Saga dóttur minnar hefur haft gríðarleg
áhrif á fólkið í landinu.“
„Íslensk kjötsúpa.“
Viktor Aron Haraldsson
21 árs nemi
„Hlöllabátar.“
Hjálmar Örn Leifsson
28 ára málari
„Nú auðvitað Kópavogsnesti, svo finnst mér
Jolli í Hafnarfirðinum þrusugóður líka, verð
að setja hann í annað sæti.“
Sölvi Rúnar Guðmundsson
25 ára atvinnurekandi og
tilvonandi Rússlandshagfræðingur
„Wilson ś Pizza.“
Fannar Þór Gíslason
18 ára atvinnuleitandi
„KFC.“
Hrafn Helgi Kjartansson
16 ára nemi
Mest lesið á dv.is Maður dagsins
Hver er besti skyndibitinn?
Hátt í loft upp Katalónskur fjöllistahópur sýndi margvíslegar kúnstir á Austurvelli í tilefni opnunar
Listahátíðar í Reykjavík síðastliðinn laugardag. Mynd SiGtRyGGuR ARi
Myndin
Dómstóll götunnar
H
vernig má það þá vera, að
svo margir eru nú upptekn-
ir af siðareglum fyrir þing-
menn, sveitarstjórnir, stofn-
anir, fyrirtæki og fagstéttir?
Vorhret það sem nú gengur yfir
hét áður Kóngsbænadagsíhlaup.
Fjórða föstudag eftir páska skyldu
menn fasta og ganga til guðshúss
að boði konungs. Fastan lagðist illa í
landann, líkt og hretin, og var helgi-
dagurinn afnuminn af Alþingi Ís-
lendinga árið 1893, liðlega 200 árum
eftir að hann var tekinn upp.
Ofan í Kóngsbænadagsíhlaupið
fær þjóðin nú enn eitt eldgosið. Varla
hafði upplausn á vinnumarkaði verið
afstýrt með kjarasamningum en eld-
gos í Grímsvötnum setti ferðaþjón-
ustuna í uppnám, kortéri fyrir há-
bjargræðistíma atvinnugreinarinnar.
Haldi hins vegar náttúran rétt á
málum getur stutt eldgos orðið að-
laðandi valkostur fyrir ævintýra-
þyrsta erlenda ferðamenn.
Öllu verri íhlaup
En þessi íhlaup náttúrunnar eru
ekki endilega þau sem valda mest-
um áhyggjum. Íslendingar tóku
því ólundarlega að fasta og þjóna
guði sínum í samræmi við tilskip-
un konungs á sautjándu öld. Þeg-
ar sjálfstjórnin færðist í hendur
þeirra afnámu þeir bænahald og
föstu Kóngsbænadagsins. Engin til-
raun verður gerð hér til að skýra þá
ákvörðun Alþingis fyrir 118 árum,
en nærtækt er að túlka hana á þann
veg að Íslendingar hafi þar með gefið
skýrt til kynna að hérlendis þjónuðu
menn ekki guði sínum eftir geðþótta
Danakonungs.
Íhlaup af mannavöldum eru
oft meira áhyggjuefni en hret eða
hamfarir náttúrunnar. Enn eitt slíkt
íhlaup er að taka á sig mynd og fer
nú um um okkar 320 þúsund manna
þjóðfélag með sundrandi afleiðing-
um. Hér er átt við kvótafrumvarpið,
eða frumvörpin tvö, sem Jón Bjarna-
son sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðherra hefur lagt fram á Alþingi.
Hið stærra verður rætt næstu mán-
uði og jafnvel næsta árið. Hið minna
snýst um að auka strandveiðikvóta í
sumar, hækka veiðigjald og ákvarða
skiptingu teknanna af því.
Hugsandi sagnfræðingur spurði
hvernig mér listist á frumvörpin. Ég
svaraði að ýmislegt væri að þeim;
gamaldags fyrirgreiðslusmugur fyr-
ir ráðherra til geðþóttameðferðar á
aflaheimildum til kjördæma og út-
deilingar á tekjum af veiðigjaldi til
sjávarbyggða. En athygli vekti þó að
stjórnarliðar sýndu samstöðu um að
koma frumvörpunum til meðferðar
í þinginu þótt ýmisleg mætti finna
að þeim. Kannski hefðu þeir loks-
ins fundið fjölina sína varðandi gildi
þess að standa saman þótt ekki yrði
öllu umbylt tafarlaust eftir deilur um
kvótakerfi í aldarfjórðung.
Klastur og atgervi
Sagnfræðingurinn aldni var hugsi
og spurði mig hvort frumvörpin væru
ekki klastur. Hættan væri sú, þeg-
ar mikið lægi við í stórum málum,
að menn hefðu ekki nægilega skýra
hugsun og ekki nægilega góðan að-
gang að kunnáttufólki. Hann nefndi
orðið atgervisflótta.
Fyrir hvern þann sem dreymt hef-
ur um róttækar breytingar á kvóta-
kerfinu undanfarna tvo áratugi er
það vissulega fúlt að frumvörpin
gangi ekki aðeins skemur en þeir
hefðu viljað heldur séu þau einnig að
ýmsu leyti illa unnin og gefi Lands-
sambandi íslenska útvegsmanna,
dótturfélaginu í Sjálfstæðisflokknum
og fréttabréfi þess í Hádegismóum
betri vígstöðu.
Við sagnfræðingurinn ræddum
einnig annað íhlaup: Tiltrú manna til
stjórnmálanna og margra stofnana
samfélagsins er í lágmarki. Við það
geta eigingjörn viðhorf fengið byr
undir báða vængi. Menn fara að gæla
við þá skoðun að fleira sé leyfilegt en
áður. „Allir svína á mér og því skyldi
ég ekki olnboga mig áfram,“ gætu
menn sagt við sjálfa sig. Ekkert hef-
ur breyst og ekki er von á góðu í við-
skiptalífinu né annars staðar á næstu
árum ef svo háttar til.
Hvernig má það þá vera, að
svo margir eru nú upptekn-
ir af siðareglum fyrir þingmenn,
sveitarstjórnir, stofnanir, fyrirtæki
og fagstéttir? Endurspeglar sú til-
hneiging hugboð um að okkur gangi
æ verr að að gera siðræna vídd pers-
ónuleikans að virku afli í daglegu
lífi?
Með öðrum orðum: Verðum við í
æ ríkari mæli að styðjast við skráðar
siðareglur vegna þess að okkur geng-
ur æ verr að innhverfa þær í sjálfsvit-
und okkar?
Ef þetta væri í raun þróunin sjáum
við fyrir okkur persónur sem vita ekki
hvað er rétt og rangt nema með því
að fletta því upp. Og þar með verður
siðferði að lögfræðilegu úrlausnar-
efni.
Kóngsbænadagsíhlaup
Kjallari
Jóhann
Hauksson