Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.2012, Blaðsíða 3

Atvinnulífið á réttri leið
Fréttir 3Mánudagur 18. júní 2012
eru fæddir erlendis af íslensku for-
eldri eða fæddir á Íslandi og annað
foreldrið útlent.
Góðærið sogaði fólk úr námi
„Í góðærinu var vinnumarkaður-
inn að soga til sín fólk úr námi,“ seg-
ir Gylfi Dalmann Aðalsteinsson.
„Íslendingar búa við nokkuð gott
hlutfallslegt menntunarstig vinnu-
afls en ófaglærðir starfsmenn hér á
landi eru með eitthvað það lægsta
menntastig sem fyrirfinnst í OECD-
löndunum,“ segir Gylfi og bendir á
að það sé áhyggjumál. „Mér hefur
fundist vinnumálastofnun verið að
gera mjög öfluga hluti gagnvart ungu
fólki í atvinnuleit. Ef kreppan verður
til þess að menntunarstig þjóðarinn-
ar eykst. Þar á ég bara við alls konar
kunnáttu og þekkingu, ekki bara há-
skólanám, þá er það af hinum góða,“
segir Gylfi.
Á aðsóknartölum háskólanna
er ljóst að mikil aukning er á sókn í
nám. Háskólinn í Reykjavík hefur til-
kynnt um rúmlega 20 prósenta aukn-
ingu á umsóknum í skólann og svip-
að er að segja um Háskóla Íslands en
skólinn mælir 40 prósenta aukningu
í umsóknum frá árinu 2009.
Sjáanlegur bati á
atvinnuþátttöku
Þátttaka á vinnumarkaði hefur dreg-
ist saman frá því sem mest var árið
2007. Hagstofunni reiknast til að í
júlí árið 2007 hafi 192.000 manns
verið á vinnumarkaði. Þá taldist at-
vinnuþátttaka rúm 87 prósent. Árs-
tíðabundnar sveiflur á vinnumarkaði
eru þess eðlist að atvinnuþátttaka er
iðulega með hæsta móti í júlí. Mik-
ið innflæði nemenda á vinnumark-
að ásamt því að stór hópur fólks er í
sumarfríi á tímabilinu maí til ágúst
gerir að verkum að vinnumarkað-
ur þenst út á tímabilinu. Árið 2007
var atvinnuþátttaka um 82 prósent
að jafnaði. Tölur Hagstofunnar yfir
atvinnuþátttöku ná aðeins fram í
apríl á þessu ári. Þar sést að þátttak-
an stendur í 80 prósentum en lægst
fór hún í tæp 76 prósent í nóvem-
ber árið 2011. Til samanburðar má
sjá að nóvember 2007 var þátttak-
an á atvinnumarkaði 82,6 prósent. Á
samanburði talnanna má sjá að þótt
þátttaka hafi ekki náð fyrri hæðum er
niðursveiflu væntanlega lokið.
Færri störf en stærra hlutfall
Árið 2008 störfuðu 11.500 manns
við samgöngur og flutninga sam-
kvæmt tölum Hagstofunnar. 6,4 pró-
sent vinnuafls sóttu atvinnu sína til
geirans sem samkvæmt tölum Hag-
stofunnar tekur til sín stærra hlut-
fall af köku vinnuafls árið 2011 en
hrunárið 2008. Það er þrátt fyrir að
fækkað hafi um 200 manns sem starfa
við samgöngur og flutninga. 11.300
starfa við þann geira hagkerfisins í
dag en þrátt fyrir fækkunina starfa 6,8
prósent vinnuaflsins við flutninga.
Hann er því eitthvert skýrasta dæmið
um að bati atvinnulífsins byggist ekki
aðeins á sköpun starfa sem ekki virð-
ist halda í við fólksfjölda og fjölgun á
vinnumarkaði heldur einnig aukinni
aðsókn í nám sem væntanlega skil-
ar sér í verðmætara atvinnuafli sem
og fólksfækkun sem þó er að ganga til
baka.
Sveigjanlegur atvinnumarkaður
„Íslenskur vinnumarkaður er mun
sveigjanlegri en annars staðar. Það
skýrist meðal annars af því að hann
er ekki eins reglubundinn og tíðkast
í nágrannalöndunum,“ segir Gylfi að-
spurður hvort brottflutningur þeirra
sem eru atvinnulausir sem og auk-
in sókn í nám geti talist hluti af að-
lögunarhæfni íslensks vinnumarkaðs.
Gylfi segir ljóst að bati sé hafinn þótt
enn sé nokkuð í að hér náist næg at-
vinnusköpun. „Hvert prósent at-
vinnuleysis er prósenti of mikið,“
segir hann en bætir við að hugsan-
lega verði Íslendingar að skoða betur
það sem hann kýs að kalla faglegt at-
vinnuleysi. Hann bendir á að það geti
orðið vandamál og sé ef til vill þegar
vandi að fólk fái ekki starf við sitt hæfi.
Hátt faglegt atvinnuleysi getur orðið
nokkuð kostnaðarsamt fyrir íslenskt
efnahagslíf. Á árunum eftir hrun hef-
ur til að mynda aukist að starfsfólk
í heilbrigðisgeira og þeir sem störf-
uðu við mannvirkjagerð flytjist af
landi brott í leit að atvinnu. „Í mann-
virkjagerð sýnist mér að enn sé ein-
hver hópur sem ekki hefur flutt aftur
heim,“ segir Eiríkur Hilmarsson. „Þess
er líka farið að gæta að sérfræðingar
í heilbrigðisgeiranum virðast vera
farnir að starfa nokkuð mikið erlend-
is. Við vitum ekki hvort þessi hópur
kemur til baka eða hvort hann muni
ílengjast erlendis,“ segir Eiríkur.
Tiltrú á stjórnarflokkunum
dalar
Jafnframt því sem atvinnuleysi
minnki hefur tiltrú á getu stjórnar-
flokkanna Samfylkingar og VG til að
ráða bót á atvinnuleysinu og efna-
hagsmálum minnkað töluvert. Sama
á við um tiltrú almennings á getu
flokkanna til að stýra endurreisn ís-
lensks atvinnulífs. MMR gerir árlega
könnun á tiltrú almennings á getu
stjórnmálaflokka til að leiða ákveðna
málaflokka til lykta. Árið 2009 töldu
tæplega sextíu prósent aðspurðra að
Samfylking og VG væru best til þess
fallin að leita lausnar á atvinnuleysi.
Tæp 52 prósent töldu sama ár að
stjórnarflokkarnir væru best til þess
fallnir að leiða endurreisn íslensks
atvinnulífs og tæplega 63 prósent
töldu flokkana best til þess fallna að
fara með efnahagsmál almennt. Töl-
ur fyrir árið 2012 eru ekki til hjá MMR
enda er könnun fyrirtækisins birt í
desember á hverju ári. Í árslok árið
2011 stóð traust til stjórnarflokkanna
í um 30 prósentum þegar kom að því
að leiða lausn á atvinnuleysi en að-
eins um 26 prósent töldu flokkanna
best til þess fallna að leiða endur-
reisn atvinnulífsins og tæp 30 pró-
sent töldu efnahagsstjórn almennt
best borgið undir flokkunum. Þótt
gríðarlegt fall sé frá tiltrú almennings
árið 2009 er þó um örlitla hækkun frá
árinu áður að ræða. Tíminn verður
að leiða í ljós hvort aðgerðir þessa árs
verði til þess að auka tiltrú almenn-
ings á aðgerðum stjórnarflokkanna.
n Batinn of hægur til að halda í við þörfina n Aldrei færri án atvinnu frá hruni n Aðsókn í menntun skilar verðmætara vinnuafli
2008 2009 2010 2011 2012
222.953
226.069
224.142 224.599
225.590
Þróun vinnandi fólks á aldrinum
15 – 69 ára frá 2008 til 2012
Þróun atvinnuleysis frá júní 2008 til maí 2012

12. maí 8. júní Mest var: Hvenar:
Atvinnuleysi alls 5,6% 1,1% 9,3% Febrúar og
mars 2010
Karlar 5,4% 0,8% 10,4% Apríl 2009
Konur 5,9% 1,5% 8,1% Febrúar, mars,
apríl 2010
Fjöldi einstaklinga
Allir 9.854 2.059 16.822 Mars 2009
Karlar 4.922 887 10.707 Mars 2009
Konur 4.932 1.172 6.537 Júní 2009
Prósentur eftir landshlutum
Höfuðborgarsv. 6,3% 1,0% 9,9% Febrúar 2010
Landsbyggðin 4,5% 1,3% 8,2% Febrúar 2010
Suðurnes 9,4% 2,4% 15,0% Febrúar 2010
Vesturland 2,8% 1,4% 6,5% Janúar 2010
Vestfirðir 2,0% 0,3% 4,9% Febrúar 2011
Norðurl. vestra 2,1% 0,4% 4,9% Febrúar 2010
Norðurl. eystra 4,0% 1,7% 8,4% Janúar 2010
Austurland 2,9% 0,4% 5,9% Janúar 2010
Suðurland 4,2% 0,7% 7,4% Febrúar -
mars 2010
Fjöldi atvinnulausra eftir aldri
15-19 ára 230 79 878 Maí 2009
20-24 ára 1.314 304 2.620 Mars 2009
25-29 ára 1.587 323 2.815 Mars 2009
30-34 ára 1.504 267 2.266 Apríl 2009
35-39 ára 1.068 187 1.723 Mars 2009
40-44 ára 807 165 1.563 Apríl 2009
45-49 ára 793 150 1.490 Febrúar 2010
50-54 ára 758 143 1.413 Febrúar 2010
55-59 ára 728 137 1.130 Febrúar 2010
60-64 ára 626 134 895 Febrúar 2010
65-69 ára 439 170 520 Nóv. 2011
Atvinnuleysi í maí
2008 2009 2010 2011 2012
Prósenta: 1,0% 8,7% 8,3% 7,4% 5,6%
Fjöldi: 1.739 16.385 14.867 13.296 9.854
Mannfjölda fækkun á árinu: 3.909 -4.835 -2.134 -1.404 -
Teljast á vinnumarkaði: 173.900 188.333 179.121 179.675 175.964
Vinnandi: 172.161 171.948 164.254 166.379 166.110
Í framhalds- eða háskólanámi: 47.308 48.768 47.240 48.723
HeiMiLd: AtViNNuLeySiStöLur eru Frá ViNNuMáLAStoFNuN, töLur AF FæKKuN MANNFJöLdA eru Frá HAgStoFu ÍSLANdS.
FJöLdi ViNNANdi er FeNgiNN Með uppreiKNuN Frá töLuM uM FJöLdA AtViNNuLAuS
70
60
50
40
30
20
2009 2010 2011
Tiltrú almennings á
stjórnarflokkanna
HeiMiLd: KANNANir MMr uM AFStöðu ALMeNNiNgS tiL þeSS HVAðA StJórNMáLAFLoKKAr
FóLK teLdi beSt tiL þeSS FALLiNN Að LeiðA tóLF MáLAFLoKKA tiL LAuSNA.
KANNANir teKNAr Í deSeMber árið 2011,2010 og 2009.
efnahagsmál almennt Atvinnuleysi endurreisn atvinnulífsins
Vöxtur og samdráttur eftir starfsgreinum

2008 2011
Fjöldi Hlutfall Fjöldi Hlutfall
Vöxtur
Landbúnaður og fiskveiðar 8.600 4,8 9.400 5,6
Fiskiðnaður 3.000 1,7 4.300 2,5
Hótel- og veitingahúsarekstur 6.400 3,6 8.800 5,2
Samgöngur og flutningar 11.500 6,4 11.300 6,8
Heilbrigðis- og félagsþjónusta 27.800 15,6 28.300 16,9
Samdráttur
Framleiðslustarfsemi 39.600 22,2 31.300 18,7
Mannvirkjagerð 17.700 9,9 10.000 6
Verslun og viðgerðarþjónusta 23.200 13 21.900 13,1
Fjármálaþjónusta og tryggingar 9.000 5,1 8.300 4,9
opinber stjórnsýsla 9.600 5,4 7.200 4,3
HeiMiLd: HAgStoFA ÍSLANdS
HeiMiLd: HAgStoFA ÍSLANdS
HeiMiLd: ViNNuMáLAStoFNuN