Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2011, Blaðsíða 2

2 | Fréttir 3. október 2011 Mánudagur
Ofurhagnaður
kröfuhafanna
n Félög kröfuhafa Arion banka og Íslandsbanka skila tugmilljarða hagnaði n ISB Holding og
Kaupskil högnuðust um 65 milljarða króna árið 2010 n Stærsti hluti hagnaðarins úr landi
„Umræddur hagn-
aður mun því lík-
lega að litlu leyti skila sér
út í íslenska hagkerfið.
F
élögin sem halda utan um
eignarhlut kröfuhafa í Arion
banka og Íslandsbanka skil-
uðu 65 milljarða króna hagn-
aði árið 2010. Líklega geta fá
íslensk fyrirtæki státað sig af því að
hafa skilað jafn miklum hagnaði árið
2010 nema þá helst stóru bankarnir
sjálfir, Arion banki, Íslandsbanki og
Landsbankinn. Um er að ræða fé-
lögin ISB Holding og Kaupskil sem
að stærstum hluta eru í eigu erlendra
kröfuhafa Glitnis og Kaupþings. Því
mun umræddur hagnaður að mestu
fara úr landi.
ISB Holding græddi 44 milljarða
á Íslandsbanka
Félagið ISB Holding ehf. skilaði 44
milljarða króna hagnaði árið 2010.
Félagið fer með 95 prósenta hlut í Ís-
landsbanka. Er það í eigu kröfuhafa
Glitnis sem langflestir eru erlendir og
á meðal þeirra er fjöldi svokallaðra
vogunarsjóða. Umræddur hagnaður
mun því líklega að litlu leyti skila sér
út í íslenska hagkerfið. Hagnaður ISB
Holding skýrist nær alfarið af því að
eign ISB Holding í Íslandsbanka er að
hækka á milli ára. Í upphafi árs 2010
mat ISB Holding hlut sinn í Íslands-
banka á 72 milljarða króna en 12 mán-
uðum síðar hafði hluturinn aukist í
115 milljarða króna eða um 60 prósent
á einu ári.
Markaðsvirðið tvöfaldast
Líklega geta fá félög á Íslandi státað sig
af því að hafa skilað meiri hagnaði en
ISB Holding árið 2010 enda sjaldgæft
að eignir fyrirtækja aukist um 60 pró-
sent á milli ára. Til þess að skýra þetta
nánar þá má segja að ástæðan fyrir
þessari hækkun liggi í því að eigið fé
Íslandsbanka hefur verið að aukast
gríðarlega eftir að hann tók til starfa
í október 2008. Á 32 mánuðum hefur
eigið fé bankans aukist úr 67 milljörð-
um króna í 130 milljarða króna eða um
meira 90 prósent. Bönkunum er þó
ekki enn heimilt að greiða út arð og því
færist meirihlutinn af hagnaði þeirra í
aukningu eigin fjár. Það eykur mark-
aðsvirði bankanna til muna. 90 pró-
senta hækkun á eigin fé þýðir í raun að
markaðsvirði bankans hafi næstum
tvöfaldast frá því í október 2008.
Kaupskil græddi 20 milljarða á
Arion banka
Kaupskil ehf., sem fer með 87 pró-
senta hlut í Arion banka, skilaði síðan
20 milljarða króna hagnaði árið 2010.
Líkt og hjá ISB Holding skýrist það al-
farið af hækkun á hlut félagsins í Arion
banka. Þannig hækkar bókfært virði
Kaupskila í Arion banka úr 66,1 millj-
örðum króna í upphafi árs 2010 í 87
milljarða króna 12 mánuðum síðar.
Þannig hækkar eignarhlutur Kaup-
skila í Arion banka um 30 prósent á
einu ári. Arion banki hefur skilað 40
milljarða króna hagnaði frá stofnun
í október 2008. Þar af leiðandi hefur
eigið fé bankans hækkað um meira
en helming eða úr 77 milljörðum
króna í 117 milljarða króna. Þannig
þýðir helmingshækkun eigin fjár að
markaðsverðmæti Arion banka hefur
hækkað um meira en 50 prósent frá
stofnun.
Kröfuhafar með
skotleyfi á heimilin
Ólafur Arnarson hagfræðingur hef-
ur fjallað nokkuð ítarlega um þá
ákvörðun íslenskra stjórnvalda að
færa Arion banka og Íslandsbanka í
hendur erlendra kröfuhafa í pistla-
skrifum sínum á Pressunni. Þar kom
meðal annars fram að eftir að ríkis-
stjórn Samfylkingarinnar og Vinstri
grænna tók við völdum í upphafi árs
2009 hafi orðið töluverð breyting á
áherslum stjórnvalda. Þegar ríkis-
stjórn Geirs H. Haarde, þáverandi for-
sætisráðherra, sat við völd var gert ráð
fyrir að út frá þeirri stefnu sem mörk-
uð var með neyðarlögunum myndu
nýju bankarnir gefa út skuldabréf til
gömlu bankanna þar sem alfarið væri
gengið frá greiðslum á þeim.
Svimandi hagnaður
Eftir að ríkisstjórn Samfylkingarinnar
og Vinstri grænna tók við var ákveð-
ið að ganga að samningaborðinu við
kröfuhafa gömlu bankanna. Lauk
þeirri vinnu haustið 2009 þegar ISB
Holding ehf., félag kröfuhafa Glitnis,
eignaðist 95 prósenta hlut í Íslands-
banka, og Kaupskil ehf., félag kröfu-
hafa Kaupþings eignaðist 87 prósenta
hlut í Arion banka. Líkt og komið hef-
ur fram í pistlum Ólafs Arnarsonar þá
opnaði þessi ákvörðun leið fyrir skila-
nefndirnar til þess að láta endurmeta
útlán nýju bankanna til hækkunar á
verðmæti þeirra. Þannig má segja að
stór hluti af þeim 163 milljarða króna
hagnaði sem Arion banki, Íslands-
banki og Landsbankinn hafa skil-
að eftir að þeir voru stofnaðir í októ-
ber 2008 renni til kröfuhafa. Sést það
svart á hvítu á svimandi háum hagn-
aði ISB Holding og Kaupskila árið
2010 sem hljóðaði upp á litla 65 millj-
arða króna.
n York Capital
n TPG Investments LLC
n Anchorage Capital Partners
n Cyrus Capital Partners
n Arrowgrass Capital Partners
n Centerbrigde
n Davidson Kempner
n Fortelus Management
n Tiger Management
n Vertition Group LLC
Þessir sjóðir
eiga í bönkunum
DV090428895_0018_2.jpg
Segir erlenda kröfuhafa hafa skotleyfi á íslensk heimili.
Mynd: DV
„Þetta er fullkomið ódæðisverk. Annars vegar að
láta erlenda vogunarsjóði eignast bankana og hins
vegar að gefa þetta beina skotleyfi á að innheimta
lán til fulls,“ segir Ólafur Arnarson hagfræðingur
um þá staðreynd að langmestur hluti hagn-
aðar bankanna renni til erlendra kröfuhafa. Hann
hefur áður sagt að með þessu hafi stjórnvöld gefið
erlendum kröfuhöfum skotleyfi á íslensk heimili
með því að færa kröfuhöfum bankana árið 2009.
Nú sé hlutverk bankanna að vera handrukkarar fyrir
vogunarsjóðina.
Þegar eignir voru fluttar yfir í nýju bankana þá
var það gert með miklum afslætti og Ólafur segir
að þá hafi myndast svigrúm sem hefði átt að nýta
í að leiðrétta skuldir heimila og fyrirtækja og til að
koma atvinnulífinu í gang á ný. Það hafi ekki verið
gert. „Nú er verið að taka hækkun lána, bæði gengislána og verð-
tryggðra lána, og flytja hana úr landi. Það rennur ekkert til okkar
og þetta er gert að frumkvæði ríkisstjórnarinnar.“
Aðspurður hvort til sé lausn á málinu segir hann að líklega sé
ekki hægt að snúa við öllum þeim skaða sem nú þegar hefur orðið.
„Vitanlega eru til einhverjar lausnir. Til dæmis er hægt að setja
þau lög að bankarnir verði að ljúka skuldauppgjöri
sínu við heimili og fyrirtæki fyrir áramót. Ef ekki,
verða óafgreiddar skuldir í bankakerfinu dregnar
frá eigin fé bankans sem jafnvel leiddi til gjaldþrots
hans. Ég set fram þá spurningu hvort það sé einhver
skaði ef bankarnir verða gjaldþrota. Ég geri ekki
lítið úr þýðingu heilbrigðs bankakerfis. Við erum
hins vegar ekki með heilbrigt bankakerfi. Þeir eru
bara handrukkarar vogunarsjóðanna.“ Hann bendir
á að vogunarsjóðir sé verstu mögulegu eigendur
bankanna þar sem hagsmunir sjóðanna séu allt
aðrir en bankanna. „Vogunarsjóðir hafa skammtíma
hagsmuni en bankarnir langtíma. Þessir hagsmunir
rekast mjög illa á.“
„Við skulum einnig átta okkur á því hverjir þessir
kröfuhafar eru. Þetta eru ekki virðulegir bankar
eins og Deutsche Bank. Þeir eru búnir að selja kröfur sínar á brot
af nafnvirði til vogunarsjóða á Wall Street og það eru þeir sem
eru núna að fá peningana okkar,“ segir hann. Hlutverk íslensku
bankanna sé því að verða eins konar innheimtustofur eða hand-
rukkarar fyrir erlenda vogunarsjóði.
gunnhildur@dv.is
Hagfræðingur um íslensku bankanna:
Handrukkarar fyrir erlenda vogunarsjóði
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar as@dv.is
Ólafur Arnarson
Tveir sem græða James G. Dinan hjá York Capital
og Stephen Friedheim hjá Cyrus Capital Partners
Var stærsti vogunarsjóður í heimi Vogunarsjóður Julians Robertson, Tiger Management, var einn stærsti vogunarsjóðurinn í heim-
inum á níunda og tíunda áratug síðustu aldar. Tiger er sagður vera einn af eigendum skuldabréfa Glitnis og Kaupþings.
Fyrrverandi starfsmenn Deutsche Bank Einn af vogunarsjóðunum sem sagðir eru
hafa fjárfest í skuldabréfum íslensku bankanna er Arrowgrass. Á myndinni sjást fimm starfs-
menn Arrowgrass-sjóðsins sem allir störfuðu áður hjá Deutsche Bank. Frá vinstri: Michael
Chung, Nick Niell, Henry Kenner, Andrew Billett og James Barty.