Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.2012, Blaðsíða 45

37Helgarblað 6.–8. janúar 2011
„Vísanir í hómóerótík eru
skemmtileg afþreying“
„Ómögulegt að
hætta að spila hann“
Sherlock Holmes:
A Game of Shadows
Skyrim
á PS3
Hver var uppáhaldsjólagjöfin þín?
„Axlar-Björn
á að eiga um
20 þúsund afkomendur
á lífi. Það er hægt að
fara á Íslendingabók
og fletta honum upp.
Axlar-Björn
Eflaust má til sanns vegar færa að ef Axlar-Björn, eini
raðmorðingi Íslandssögunnar, hefði verið uppi á okkar
tímum hefði hann orðið viðfang fjölda lærðra greina
um mannseðlið, geðsýki og áhrif samfélagsins þar á. Á
tímum Axlar-Bjarnar var ekki búið að upphugsa marga
þeirra sjúkdóma sem nú er skírskotað til þegar um glæpi
af þeirri stærðargráðu sem Axlar-Björn gerðist sekur um
er að ræða.
Axlar-Björn var sennilega á sínum tíma einfaldlega
álitinn illmenni af verstu sort, hrakmenni sem Ísland
væri betur komið án en með. Eða andsetinn og þá skyldi
særa út djöflana innra með
honum með hverjum þeim
ráðum sem tiltæk voru.
Um forfeður Axlar-Bjarn-
ar er lítið vitað, en séra
Sveinn nokkur Níelsson
skráði um Axlar-Björn frá-
sögn „eptir gömlum manni
og greindum, innlendum“,
eins og þar er skrifað og
samkvæmt þeirri frásögn
átti Axlar-Björn ættir
að rekja í Hraunhrepp á
Mýrum; faðir hans hét
Pétur en móðir hans var
úr Breiðuvík á Snæfells-
nesi. Þess má geta að
frásögn séra Sveins
liggur til grundvallar
sögu Axlar-Bjarnar í
Íslenskum þjóðsögum
Jóns Árnasonar.
Axlar-Björn er kenndur við bæinn Öxl, ekki langt frá
Búðum á Snæfellsnesi, og um hann sagt að djöfullegt
eðli hans hafi komið fram strax í móðurkviði. Þegar hann
eltist var ekki gefið að þeir sem leið áttu um hlaðið hjá
honum þyrftu að kemba hærurnar. Sú varð raunin með
tvo vinnumenn auðugs bónda, vel útbúna með væna
klára. Þeim bauð Axlar-Björn ekki til stofu, eins og sagt
er, heldur í fjósið…
Fórnarlömb Axlar-Bjarnar eru alla jafna talin vera
átján talsins og komst hann upp með ódæði sín allt
þar til annað tveggja systkina slapp með skrekkinn og
sagði til hans. Reyndar er til önnur frásögn um lyktir
morðferils Axlar-Bjarnar; að förukona með þrjú börn
hafi komið til hans. Börnin lokkaði Björn til sín eitt í senn
og fyrirkom þeim, en móðirin komst undan og sagði til
hans.
Eiginkona Bjarnar, Þórdís, ku, samkvæmt einni heim-
ild, hafa veitt eiginmanni sínum liðveislu við morðin. Í
Setbergsannál segir: „Þegar honum varð aflskortur, þá
veitti kona hans honum lið. Hún hafði brugðið snæri um
háls þeim og rotað þá með sleggju, stundum kyrkt þá
með hálsklæði sínu.“
Öll fórnarlömb Axlar-Bjarnar, nema eitt, fengu
vota gröf því þeim sökkti hann í Íglutjörn fyrir neðan
túnfótinn á Öxl. Fyrsta fórnarlamb sitt dysjaði hann hins
vegar í flórnum á Knerri. Árið 1596 svaraði Axlar-Björn
fyrir syndir sínar en áður en hann var tekinn af lífi var
hann beinbrotinn á útlimum með sleggju, að því loknu
var hann hálshöggvinn og að lokum brytjaður niður og
líkamshlutar hans settir á stangir.
Þórdís var ekki líflátin með Birni, enda bar hún barn
undir belti þegar þar var komið sögu. Þegar hún varð
léttari var hún aftur á móti hýdd óvægilega, svo skinnið
flettist af.
Svo virðist sem illt eðli, eða hvaða greining sem menn
vilja viðhafa, hafi gengið í erfðir því sonur hans, Sveinn
skotti, var hengdur árið 1648. Aðdragandi þess var að
Sveinn hafði gert sér ferð í Rauðsdal á Barðaströnd.
Þangað kominn reyndi hann að nauðga húsfreyjunni á
bænum en hún kom á hann böndum og í hendur rétt-
vísinnar.
Einn sonur Sveins skotta var Gísli hrókur og til að gera
langa sögu stutta þá endaði hann ævi sína með sama
hætti og faðir hans.
Nálgun leikhópsins Vesturports byggir á vangaveltum
um úrræði kerfisins í málefnum geðsjúkra glæpa-
manna í dag og er þeirri spurningu varpað fram hvort
nútímasamfélagið sé komið lengra áleiðis í úrlausnum
geðrænna vandamála en raunin var á tímum Axlar-
Bjarnar og hvort réttarkerfið sé í stakk búið að taka
á málefnum geðsjúkra afbrotamanna, aðstandenda
þeirra og fórnarlamba.
Alblóðugur Axlar-Björn
Atli Rafn Sigurðsson í hlutverk
illvirkjans Axlar-Bjarnar.
Ertu mEð raðmorðingjagEn?
Bjarni Snæbjörnsson leikari: „Besta jólagjöfin í ár
var inneign í sumarfrí frá foreldrum mínum. Ég strengdi ára-
mótaheit um að fara í gott sumarfrí í ár því ég hef ekki gert
það í langan tíma vegna vinnu og skemmtilegra verkefna.“