Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2012, Blaðsíða 17

Dómstóll götunnar
Þetta er sögulegur
samningur
Þau eru
jafnaldrar
Össur Skarphéðinsson vill að Ísland gerist aðili að alþjóðlegum samningi gegn misnotkun barna. – DVSnjóbrettakappinn Halldór Helgason er kominn með nýja kærustu. – DV
Rökleysur Gylfa
„Já, mér fyndist það gott mál.
Þær vinna gott starf og ættu að
fá greitt fyrir það til þess að geta
keypt betri tæki.“
Nanna Kristjánsdóttir
18 ára atvinnuljósmyndari
„Það væri svo sem allt í lagi,
en fólk sem á ekki pening gæti
kannski ekki greitt fyrir þetta.“
Heiðrún Þórarinsdóttir
17 ára nemi í Menntaskólanum við Sund
„Mér fyndist það allt í lagi. Við
þurfum alveg á þeim að halda.
Mér finnst þetta annars í lagi eins
og er – að geta bara styrkt þá.“
Anna Margrét Karlsdóttir
17 ára nemi í Menntaskólanum við Sund
„Mér finnst að maður eigi ekki að
borga fyrir þær. Mér finnst að það
eigi frekar að styrkja þær.“
Rebekka Rut Pedersen
17 ára nemi í Menntaskólanum við Sund
„Það ætti frekar að styrkja þær
meira.“
Gunnhildur Íris Ólafsdóttir
17 ára nemi í Menntaskólanum við Sund
Eiga björgunar-
sveitir að rukka
fyrir þjónustu?
S
itt sýnist hverjum um tap líf-
eyrissjóðanna á bankahruninu
og nær túlkun þeirra frá aðeins
8 milljörðum til 500 milljarða
samkvæmt skýrslu sem lífeyrissjóðirn-
ir létu vinna fyrir sig. Gylfi Arnbjörns-
son æðsti doninn í verkalýðsmafíunni
og einn helsti varðhundur lífeyriskerf-
isins telur tapið aðeins 8 milljarða.
Útgáfa Gylfa á tapi lífeyrissjóð-
anna er líklega eitt versta leikritið sem
hann hefur sett á svið hingað til og er
þó mikið sagt eftir stórkostlega leiktil-
burði í samningalotum síðustu kjara-
samninga.
Gylfi notar gengishagnað erlendu
eignanna í þessu samhengi án þess að
minnast á þá staðreynd að sjóðirnir
komu í veg fyrir sama gengishagnað
með gerð gjaldmiðlasamninga „til að
draga úr gengissveiflum vegna skuld-
bindinga í íslenskum krónum“ og eru
að mestu óuppgerðir í sjóðunum. Tap
á þessum samningum getur num-
ið allt að 70 milljörðum til viðbótar
við tapið sem orðið hefur og liggur
33 milljarða óvissa bara hjá Lífeyris-
sjóði verslunarmanna. Þegar Gylfi er
svo spurður um óskiljanlega áhættu-
sækni sjóðanna við gerð slíkra samn-
inga telur hann þá hafa verið eðlilegar
varnir til að draga úr áhættu, á meðan
sjóðirnir standa í málarekstri um upp-
gjör þeirra.
Innihaldslaus rök
Maður verður oft hálfringlaður á mál-
flutningi Gylfa enda ekki gott að gera
sér grein fyrir því hvar við hring-
borðið hann situr þegar hann opnar
á sér munninn. Inni í hagnaðartölum
Gylfa er einnig að finna verðbætur á
fasteignalánum almennings en líf-
eyrissjóðirnir hafa eignafært yfir 170
milljarða í verðbætur frá heimilum
landsins frá ársbyrjun 2008.
Einnig má finna í útreikningum
hans verðbætur á verðlausum kúlul-
ánaskuldabréfum stórfyrirtækja eins
og N1 sem féll í fyrra og fleiri félögum
tengdum útrásinni sem eru í grátbros-
legum nauðasamningum eða á leið-
inni í slíka.
Svo innihaldslaus eru rök Gylfa að
ég velti fyrir mér stöðu hans sem tals-
manns og foringja alþýðunnar.
Ég hef einhverra hluta vegna haft
hvata til að rýna í ársreikninga sjóð-
anna sem aðgengilegir eru á svoköll-
uðu interneti og er þar að finna tölur
meira en áratug aftur í tímann. Hagn-
aður sjóðanna í aðdraganda hrunsins
nær varla að vinna upp tapið á net-
bólunni sem sprakk 2001 en sjóðirnir
dreifðu þeim ósköpum jafnt og þétt
nokkur ár á eftir. Við getum farið nán-
ar út í kerfisbundin áföll á innlendum
og erlendum mörkuðum frá 1997 en
það er efni í heila grein. Eitt er víst að
eignabólan í aðdraganda hrunsins
dugði ekki einu sinni til að vinnu upp
sukkið árin á undan, hvað þá að rétt-
læta gríðarlegt tap þeirra á hruninu.
Ef tapið var svona lítið af hverju
þurfa sjóðirnir að hækka iðgjaldið úr
12% í 15,5% á næstu árum? Síðast var
iðgjaldið í lífeyrissjóðina hækkað um
20% árið 2006 eða úr 10 í 12%. Ekki
nóg með hækka iðgjöldin til að geta
staðið við vonlaus loforð heldur hafa
kóngarnir lækkað réttindaávinnsl-
una sem var um 1.650 kr. fyrir hvern
10.000 kall í 1.293 kr. og jafnvel minna
hjá sumum sjóðum. Semsagt hærri ið-
gjöld, lægri réttindi, meira tap, enda-
lausar skerðingar áunninna réttinda
sem er partur af feluleik smákóng-
anna sem stýra kerfinu og gera allt til
að skrumskæla sannleikann í þágu
valda sinna yfir eftirlaunasjóðum al-
múgans.
Til að átta sig á rauntapi sjóðs-
félaga og skattgreiðenda þurfum við
einnig að taka með í reikninginn að
lífeyrissjóðirnir hafa samkvæmt sam-
tölum frá Seðlabanka Íslands eigna-
fært yfir 170 milljarða í verðbætur á
fasteignalánum almennings frá árs-
byrjun 2008.
Kerfið er skrímsli
Í árslok 2010 voru eignir lífeyrissjóð-
anna í fasteignalánum almennings
og skuldabréfum útgefnum af ríki
og sveitarfélögum 1.155 milljarðar
af meintum 1.900 milljarða eignum
kerfisins. Kerfið byggir þar af leiðandi
eignir sínar og háa ávöxtunarkröfu
á skuldum almennings sem þarf að
standa undir 3,5% raunávöxtunar-
kröfu sjóðanna og greiða að lágmarki
115 milljarða í vexti og verðbætur í ár
miðað við 6,5% verðbólgu. Við þetta
bætist annað eins í iðgjöldum til kerf-
isins.
Kerfið er orðið að skrímsli sem étur
upp innviði samfélagsins í stað þess
að styrkja það.
Ef tap sjóðanna er skoðað í stærra
samhengi og með heilbrigðri skyn-
semi er yfirlýst 500 milljarða tap sjóð-
anna aðeins lítill hluti af sannleik-
anum. Ef staða kerfisins er skoðuð út
frá framtíðarhagsmunum launafólks,
lífeyrisþega og skattgreiðenda eru
vandamál dagsins í dag einungis smá-
munir miðað við það sem koma skal.
Þó skýrslan sé ákveðinn áfellis-
dómur yfir kerfinu er hún líka hvít-
þvottur og getur aldrei talist óháð.
Ekki aðeins fyrir það að sjóðirnir
sjálfir höfðu frumkvæði á að skoða
sjálfa sig heldur stóðu þeir straum
af kostnaði, notuðu millistykki ASÍ/
SA „ríkissáttasemjara“ til að skipa
fulltrúa, sömdu fyrirfram erindis-
bréf og setja þannig „óháðum“ rann-
sóknarfulltrúum skorður sem síðan
réðu starfsmann og útgáfustjóra sem
er eiginmaður hagfræðings ASÍ og
skrifaði á sínum tíma ritgerð sína um
fjárfestingastefnu lífeyrissjóðanna
undir væng Landssambands lífeyris-
sjóða.
Umræða 17Miðvikudagur 8. febrúar 2012
1 Nýtt ofurpar Halldór Helgason snjóbrettakappi er byrjaður með Stef-
aníu Ingadóttur fegurðardrottningu.
2 Slasaðist á sjó og fær ekki laun Albert slasaðist um borð í
bátnum Ástu B í Noregi fyrir tæpu ári
þegar hann rakst utan í hlífðarlausan
rafal.
3 Manndráp í Hafnarfirði: Mað-urinn vel þekktur hjá lögreglu
Var í miklu uppnámi og annarlegu
ástandi þegar hann leitaði til lögreglu
og átti mjög erfitt með að gera sig
skiljanlegan.
4 Sandkorn: Björn Ingi frímúrari Björn Ingi Hrafnsson hefur verið með-
limur í Frímúrarareglunni um margra
ára skeið.
5 Biblían bjargaði lífi hennar: Las fyrir árásarmanninn Biblían
bjargað lífi 32 ára einstæðrar móður,
Lindsay Wood, í Norður-Karólínu í
Bandaríkjunum þegar þjófur braust inn
heima hjá henni.
6 Hrotur eða knús eftir kynlíf? Vísindamenn rannsaka það sem gerist
eftir kynmök.
7 Þáðu boðsferðir og keyptu svo Starfsfólk lífeyrissjóða þáði boðsferðir
frá fyrirtækjum og fjárfesti svo í þeim.
Mest lesið á DV.is Gylfzilla kemur!
F
ólk á Íslandi er ringlaðra en fólk
í öðrum löndum þegar kemur að
þjóðfélagsmálum. En það er ekki
fólkinu sjálfu að kenna. Hér er
gott dæmi.
Þegar sannleikurinn um lífeyris-
sjóðina hafði loksins verið rannsak-
aður og ítarlegar niðurstöður birtar í
skýrslu um málið kom fram í fréttum
að sjóðirnir hefðu tapað 480 millj-
örðum króna. Næstu fréttir voru að
lífeyrissjóðirnir sögðu að tapið hefði
raunverulega verið hundrað milljörð-
um minna. Því næst steig fram Gylfi
Arnbjörnsson, fulltrúi verkalýðsins á
Íslandi, og sagði að tapið hefði raun-
verulega bara verið átta milljarðar.
Þannig gat tæplega 500 milljarða króna
tap íslensks almennings gufað upp á
þremur dögum í þjóðfélagsumræð-
unni.
Það er ekki skrítið að fólk sé ringl-
að. Það væri skrítið ef fólk væri ekki
ringlað. En hér er ástæðan fyrir því
að lífeyrissjóðirnir töpuðu bæði 480
milljörðum og svo líka bara átta millj-
örðum: Krónan. Þegar menn vilja láta
sjálfan sig líta betur út geta þeir alltaf
borið saman upphæðir án þess að gera
ráð fyrir verðbólgu. Krónan er nefni-
lega ekki vísindalegur mælikvarði. Hún
verður fyrir svokallaðri verðbólgu og
breytist stöðugt. Ein króna árið 1920 er
virði tvö þúsund króna árið 2012. Og
þegar 480 milljarða eignir lífeyrissjóð-
anna gufuðu upp, hækkuðu erlendu
eignirnar í krónum talið. En þetta er
eins og að segja að flugvélin hafi ekki
raunverulega brotlent, því ef fall henn-
ar er talið í metrum en ekki fetum er
hún ennþá fljúgandi.
Ef metrakerfið væri eins og krón-
an gæti einn metri árið 2007 verið
1,5 metrar árið 2012. Þá gæti Gylfi
Arnbjörnsson mælt mittismálið í
2007-metrum og hæð sína og upp-
handleggi í 2012-metrum. Og slegið í
gegn á stefnumótasíðu. Innan nokk-
urra ára væri Gylfi orðinn ígildi The
Hulk, eða Gulk. Það er bara byrjunin.
Með krónunni getur hann auðveld-
lega3 magnað sig upp í tvöþúsund-
falda stærð sína. Ef við trúum honum
áfram endar hann sem Gylfzilla og
leggur heimsmynd okkar algerlega í
rúst.
Þetta verðbólgna skrímsli mun éta
sneiðar af heimilunum okkar og rústa
bílum, þannig á endanum eigum við
ekkert í húsinu okkar og engan bíl. En
það er svo sem búið og gert. Og samt
vill fólk krónuna. Þótt hún opni gáttir
vítis.
Svarthöfði
Ég er voðalega
lítill bótakall
Albert Þór Jónsson slasaðist á sjó og fær ekki laun. – DV
„Svo innihaldslaus
eru rök Gylfa að ég
velti fyrir mér stöðu hans
sem talsmanns og for-
ingja alþýðunnar.
Aðsent
Ragnar þór
Gylfason
stjórnarmaður í VR