Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.2014, Blaðsíða 16

Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.2014, Blaðsíða 16
Vikublað 11.–13. febrúar 201416 Fréttir Erlent Á meðal „hryðjuverkamanna“ n Fólkið í Kasmír sem heimsbyggðin gleymdi n Blaðamaður DV var viðstaddur líkfylgd „hryðjuverkamanns“ n Grimmileg mannréttindabrot indverska hersins M aður var skotinn af öryggis- sveitum um morguninn. Ég var umkringdur þús- undum manna, kvenna og barna sem æddu niður eftir moldarstíg í litlu þorpi um 7.000 kílómetra frá Reykjavík. Ég heyrði há- væran grát kvenna á meðan karlmenn hrópuðu: „Allahu Akbar!“ og „Azadi!“ eða „Guð er mikill!“ og „Frelsi!“ Ég skildi ekki kringumstæður mínar, hvert ég var kominn, eða hvers vegna ég var yfirleitt staddur á þessum stað. Þorpið var eins og aftan úr steinöld, múrsteinshúsin gömul og lúin, mold- arstígarnir þröngir og holóttir. Mér fannst ég skynja sára angist í loftinu öllu og hún rann saman við blóðrautt sólarlagið í fjarska. Ég átti erfitt með að átta mig á því hvort reiðin sem birtist í andlit- um hér og hvar í mannþrönginni ætti eftir að brjótast fram í óeirðum. „Engar áhyggjur, við erum með þér, og allir hér eru ánægðir með það að útlendingur sé viðstaddur til þess að vitna um það sem er að gerast,“ sagði einn blaðamannanna sem var með mér í för. Ég var staddur á lík- fylgd „hryðjuverkamanns“ í þorpinu Palhallan Pattan. Ég vissi það ekki þá en maðurinn sem var drepinn um morguninn var á aldur við mig, þrjátíu ára, og tilheyrði LET, samtökum sem skilgreind eru sem alþjóðleg hryðju- verkasamtök með tengsl við al-Kaída. Ferðin til Kasmír Allt frá því Indlandi var skipti upp í tvö sjálfstæð ríki – Pakistan og Ind- land – árið 1947 hefur héraðið Kasmír verið bitbein þessara landa. Stærstur hluti landsvæðisins tilheyrir Indlandi en Pakistan hefur frá upphafi véfengt tilkall Indlands til héraðsins þar sem stór meirihluti íbúanna er múslimar. Uppskipting landsins byggði einmitt á því að múslimahéruð skyldu tilheyra Pakistan en hindúahéruð Indlandi. Kjarnorkuríkin tvö hafa háð þrjú stríð vegna Kasmír en fá landamæri í heim- inum eru jafn víggirt og þau sem skera Kasmír í tvennt sitthvorum megin einskismannslands. Þótt lítið hafi far- ið fyrir fréttaflutningi af ástandinu í Kasmír á síðustu árum geisa þar enn blóðug átök. Indverski herinn hefur tangarhald á svæðinu en uppreisnar- menn sem berjast fyrir frjálsu Kasmír gera ítrekað árásir á hermenn og hernaðarmannvirki. Í upphafi sumars 2013 steig ég í fyrsta skipti niður fæti í fjalla héraðinu Kasmír í norðvestur hluta Indlands. Fyrir því var engin sérstök ástæða önn- ur en sú að hitinn niðri á flatlendinu var kæfandi og mig hafði lengi langað til þess að berja þetta svæði augum. Rútuferðin frá höfuðborginni Nýju- Delí tók 26 tíma, og á leiðinni fékk maður smjörþefinn af þeim andstæð- um sem fyrirfinnast í þessu fjölmenn- asta (lýðræðis)ríki heims. Niðri á flatlendinu runnu reykspúandi verk- smiðjustrompar saman í samhang- andi grátt mengunarský sem hvíldi yfir borgunum líkt og heimsendir væri löngu afstaðinn. Ásýnd lofts og lands- lags breyttist hins vegar smám saman því lengra upp í fjöllin sem við kom- um. Vegurinn lá eftir þverhníptum hengiflugum djúpra dala þar sem ein- angruð fjallaþorp gáfu umhverfinu fortíðarsvip. Á stöku stað við vegkantinn mátti sjá stærðarinnar skilti með myndum af vígbúnum hermönnum og áletr- unum eins og: „Við erum til staðar til þess að vernda þig,“ eða „Hersveitir okkar viðhalda friði.“ Ég furðaði mig á skilaboðunum en hugsaði lítið um þau fyrr en löngu seinna – þegar ég stóð umkringdur ungum drengjum sem voru að gera sig klára í að kasta steinum í „hinar frelsandi hersveitir.“ Brotin loforð Ferðalangar sem koma til Kasmír dvelja flestir við Dal-vatnið sem í túristabæklingum er kynnt sem: „Demanturinn í kórónu Kasmír“. Ófá ljóðskáldin hafa skrifað um vatnið, vatnaliljur þess og lótusblóm, en það eru þó húsbátarnir á vatninu sem trekkja flesta að. Á meðan héruð Ind- lands tilheyrðu breska heimsveldinu voru sérstök lög í gildi í Kasmír sem meinuðu útlendingum að eignast fasteignir í héraðinu. Bretar fundu leið fram hjá þessu og byggðu sér húsbáta í öllum stærðum og gerðum – enda höfðu þeir komist að því að ekkert í lögunum bannaði þeim að eiga fast- eignir á vatni. Húsbátarnir skipta í dag hundruðum og fyllast af ferðamönn- um hvaðanæva að úr heiminum yfir sumartímann. Ég fékk inni í einum slíkum og eyddi dögunum í að telja vatnaliljur á meðan brotakenndur ómur bænakalla úr nálægum mosk- um teygði sig til himins. Veruleikinn í miðborg Srinagar var harla ólíkur ævintýraveröldinni við Dal-vatnið. Við Rauða torgið [e. Lal Chowk], þar sem fyrsti forseti Ind- lands Jawaharlal Nehru stóð árið 1947 og lofaði Kasmír-búum að þeir myndu sjálfir fá að ákvarða sína pólitísku framtíð – „Það er ekki einungis lof- orð til fólksins í Kasmír heldur líka til alls heimsins“ – marseruðu indversk- ir hermenn með sjálfvirka riffla og báru þannig vitni um að loforð stjórn- málamannsins hefði ekki verið efnt. Á stefnulausu ráfi mínu um miðbæinn sá ég sandpokavirki, byssuhreiður, gaddavírssnúninga og brynvarða bíla á strjáli. Ég mætti líka miðaldra manni sem var ekki lengi að kynna sig sem sjálflærðan sagnfræðing. Hann vildi ekki að nafn hans yrði birt í tengslum við umfjöllun um Kasmír af ótta við að það gæti haft af- leiðingar fyrir fjölskyldu hans: „Ég er bara lítill maður í leit að smá brauði og smjöri fyrir fjölskylduna mína. Ég get ekki blandað mér opinberlega í pólitíkina, en ég get hjálpað þér að sjá veruleika Kasmír.“ Maðurinn sem við skulum kalla Riyaz sagði að daginn eftir yrði verkfall vegna þess að frægur uppreisnarmaður hefði verið drepinn þann dag nokkrum árum áður. Hann bauðst til þess að fara með mér í gegn- um gamla hluta borgarinnar á meðan verkfallið stæði yfir. „Ég vil að þú sjáir það sem raunverulega á sér stað.“ Við mæltum okkur mót daginn eftir og ég lofaði honum rúpíum fyrir brauðinu og smjörinu. „Gaza-svæðið“ Gamli hluti borgarinnar er af sumum kallaður „Gaza-svæðið“ eftir sam- nefndu svæði í Palestínu. Riyaz sagði mér að ástæðan væri sú að þar kæmu hinir svokölluðu „grjótkastarar“ [e. stonethrowers] oftar en ekki saman – drengir á aldrinum 10–15 ára sem taka sig til á mótmælum og kasta grjóti í indverska hermenn sem skjóta gúmmíkúlum á móti. „Það gæti ýmis- legt gerst í dag, vittu til, það brjótast oft út óeirðir þegar það er verkfall,“ sagði Riyaz og ég var ekki frá því að nema eitthvað hikandi í rödd þessa annars agaða manns. Þar sem við gengum eftir þröng- um stígum gömlu borgarinnar, með fram lokuðum verslunum og gam- aldags múrsteinshúsum með viðar- klæddum gluggakörmum, benti Riy- az á veggi þar sem spreiað hafði verið: „Gaza-strip“ og „Go India! Go back!“. Hann sagði langflesta íbúa Kasmír vilja indverska herinn burt, enda væru hermenn sekir um fjölmarga alvarlega glæpi og mannréttinda- brot, en málið væri samt flóknara en Jón Bjarki Magnússon jonbjarki@dv.is „Þetta eru 214 mis- munandi mál, nauðganir, aftökur, manns- hvörf, og stundum eru fleiri en einn grunaðir um aðild. Þúsundir mótmæltu Fjöldi fólks kom saman í þorpinu og fylgdi „hryðjuverkamanninum“ til grafar. Mynd Jón BJarKi Móðir og sonur Mikil sorg greip um sig þegar fólk sá börurnar bornar um bæinn. Mynd Jón BJarKi

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.