Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.2011, Blaðsíða 15

Neytendur | 15Mánudagur 29. ágúst 2011
É
g elska tjaldið mitt, ég viður-
kenni það. Í ágúst í fyrrasumar
keypti ég mér North Face-tjald
í Útilíf af gerðinni The Big Fat
Frog. Um er að ræða tveggja
manna göngutjald með afar rúm-
góðu fortjaldi. Tjaldið kostaði um
65 þúsund krónur og þótti mér það
heldur dýrt þó tjaldið sé frábært.
Ástæðan fyrir því að ég keypti mér
þetta tjald var sú að ég var á leiðinni
í nokkurra daga gönguferð um Horn-
strandir með tveimur vinum mínum.
Við þurftum gott tjald þar sem veðr-
ið á Hornströndum getur meira að
segja verið óútreiknanlegt á sumr-
in, sérstaklega síðsumars, og þurft-
um við því að búast við hvers kyns
veðri og vindum. Þegar á hólminn
var komið stóð tjaldið sig vel: Við
lentum í leiðindaroki og rigningu í
tvo daga og þurftum að húka lengur
inni í tjaldinu en við ætluðum okkur.
North Face-tjaldið bifaðist ekki í rok-
inu og hélt okkur þurrum. Fjárfest-
ingin í Stóra feita frosknum var því
góð – ég sá ekki eftir henni – þó verð-
ið stæði nokkuð í mér.
Tvö tjöld og þúsund krónur
Í sumar fór ég í tveggja vikna frí til
Bandaríkjanna. Eitt af því sem ég
gerði þar var að kaupa nokkuð af
útivistarfötum og öðru slíku þar
sem verðlag á slíkum vörum er um-
talsvert lægra í Bandaríkjunum en
á Íslandi. Raunar er verðlagið svo
ólíkt að það beinlínis sló mig hvað
merkjavörurnar á sviði útivistardóts
eru fáránlega dýrar á Íslandi.
Ég komst meðal annars að því að
tjaldið sem ég borgaði 65 þúsund
krónur fyrir í Útilífi kostar einungis
tæpa 260 dollara, tæplega 30 þúsund
krónur, þar í landi. Ég hefði því getað
keypt mér tvö tjöld í Bandaríkjunum
fyrir sama verð, borgað 8,75% sölu-
skattinn sem leggst á vörur í þess-
ari búð í Bandaríkjunum og átt samt
um þúsund krónur aukreitis. Þetta er
ískyggilega stór verðmunur.
Við skoðun á öðrum vörum sem
hægt er að kaupa í íslenskum útivist-
arbúðum kemur í ljós að verðmunur
er yfirleitt svipaður: Verð á Íslandi er
um 100 prósent hærra, eða meira, en
í Bandaríkjunum.
Yfirleitt helmingi ódýrara
Í Útilíf er til dæmis hægt að kaupa
jakka frá North Face, svokallað-
an soft shell-jakka. Jakkinn kostaði
upphaflega tæplega 30 þúsund krón-
ur í Útilíf en hefur nú verið lækkaður
niður í tæplega 23 þúsund krónur –
sennilega af því að erfiðlega gekk að
selja hann á þessu verði. Í Bandaríkj-
unum kostar sami jakki 120 dollara,
tæplega 14 þúsund krónur. Ég keypti
þennan sama jakka á útsölu í Banda-
ríkjunum á tæpa 90 dollara, rúmar
10 þúsund krónur. Svipaða sögu má
segja um aðrar vörur frá North Face
þegar gerður er samanburður á verði
þeirra hér á landi og í Bandaríkjun-
um.
Þessi verðmunur á vitanlega ekki
eingöngu við um vörur frá North
Face. Þannig er til að mynda um
100 prósenta verðmunur á Scarpa-
gönguskóm hér á landi og í Banda-
ríkjunum. Útivistarmerkið Marmot,
sem meðal annars er selt í Fjallakof-
anum á Laugavegi, er einnig marg-
falt ódýrara í Bandaríkjunum en hér
á landi. Þannig keypti ég flíspeysu frá
Marmot fyrir móður mína í Banda-
ríkjunum sem kostar 26 þúsund
krónur í Fjallakofanum. Flíspeysan
kostar hins vegar 85 dollara, tæplega
10 þúsund krónur, í Bandaríkjunum.
Hægt væri að nefna fjölmörg dæmi
til viðbótar.
Ósátt við verðmuninn
Hörður Magnússon, rekstrarstjóri
Útilífs, segir að Ísland geti ekki keppt
við Bandaríkin hvað varðar verðlag
á útivistarvörum, til dæmis North
Face, þar sem höfuðstöðvar North
Face ákveði að mismunandi verðlag
skuli gilda fyrir mismunandi mark-
aðssvæði. „Þetta er stærsta skýringin
á verðmuninum: Þeir eru með mis-
munandi verðlagningu fyrir mis-
munandi markaðssvæði. Við kaup-
um beint af North Face í Evrópu sem
er með höfuðstöðvar á Ítalíu. Okkur
býðst eingöngu að kaupa beint af
þessum framleiðanda í Evrópu. Okk-
ar verð eru hins vegar fyllilega sam-
bærileg við verðlag á þessum vörum
í Noregi og Svíþjóð. Verðið sem við
kaupum þessar vörur á gefur okkur
ekki neitt færi á að keppa við Banda-
ríkin í verði.“
Hörður segir að ástæðan fyrir
þessum verðmun sé því ekki að Útlíf
leggi svo gríðarlega mikið á vöruna.
„Við leggjum ekki meira á vöruna en
sambærileg fyrirtæki í samkeppnis-
löndum okkar.“ Hann segir að ekki
megi gleymast að 15 prósenta toll-
ur sé lagður á allan fatnað sem flutt-
ur er inn til landsins. Auk þess segir
Hörður að 24 prósenta virðisauka-
skattur leggist svo ofan á vöruverð-
ið á meðan sambærilegur skattur sé
4 til 7 prósent í Bandaríkjunum og
er ekki tekinn fram í vöruverði held-
ur bætist hann við þegar varan er
keypt.
Hörður segir hins vegar að hann
sé mjög ósáttur við verðmuninn.
„Ekki misskilja mig: Við erum
mjög ósátt við þennan verðmun...
Auðvitað er þetta ekki sanngjarnt
fyrir kúnnann. Við fáum bara að
heyra að við séum í Skandinavíu
þar sem tiltölulega lítið magn vara
er keypt auk þess sem kaupmátt-
urinn sé meiri hér á landi og að við
þolum því hærri verð. Við verðum
svo að hleypa þessu út í verðlagið
hjá okkur.“
Miðað við það sem Hörður segir
er þetta háa verðlag á útivistarfatnaði
ekki tilkomið vegna hárrar álagning-
ar hjá útivistarbúðum heldur fyrst og
fremst samspil tveggja þátta: Fyrir-
framákveðins verðlags frá framleið-
endum erlendis og tæplega fjörutíu
prósenta tolla- og skattaálagningar á
þessar vörur hér á landi.
n Sláandi verðmunur á útivistarvörum á Íslandi og í
Bandaríkjunum n Tvö tjöld fyrir eitt í Bandaríkjunum
Tvöfalt hærra
verð hérlendis
Tæplega 30 þúsund á Íslandi Þessi
North Face-jakki kostar tæplega 30 þúsund
krónur á Íslandi. Í Bandaríkjunum kostar
hann 120 dollara, tæplega 14 þúsund krónur.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@dv.is
Úttekt
Hollur íslenskur matur
Lýsi
Dæmi um holla íslenska afurð sem unnin er
úr fiskmeti. Lýsi gefur okkur fyrst og
fremst D-vítamín og ómega-3 fitu-
sýrur. Rannsóknir hafa bent til þess
að ómega-3 fiskiolía hafi jákvæð áhrif
á andlega heilsu, dragi úr liðverkjum og
hafi góð áhrif á hjarta- og æðakerfi.
Harðfiskur
Afskaplega próteinrík afurð og yfirleitt fitusnauð. Fitan í harðfiski
er það sem kallað er „holl fita“ en hún er rík af ómega fitusýrum.
Bláber
Ber eru einstaklega rík af
andoxunarefnum. Þau eru rík
af vítamínum, bæði E- og C-
vítamíni, steinefnum og fólinsýru.
Rannsóknir hafa bent til þess að að aðalbláber
lækki blóðfitu, kólesterólmagn í blóði og dragi úr
áhrifum öldrunar.
Mjólkurafurðir
Skyr og aðrar mjólkurafurðir eru sneisafullar af próteinum. Þær eru einnig ríkar af kalki,
magnesíum og fosfór. Rannsóknir hafa bent til þess að ofneysla á kalki geti aukið
líkur á blöðruhálskrabbameini en vísbendingarnar eru ekki sterkar. Kalk gegnir hins
vegar lífsnauðsynlegu hlutverki í líkamanum og er byggingarefni beina og tanna. Það
er nauðsynlegt fyrir samdrátt vöðva og starfsemi taugakerfisins og nauðsynlegt fyrir
eðlilega storknun blóðs.
Rótargrænmeti
Úr kartöflum, gulrótum og rófum fæst mikið magn
trefja, sem eru mikilvægar fyrir meltinguna.
Auðvelt er að nálgast þessar fæðutegundir
á Íslandi. Trefjar draga úr líkum á harðlífi
en trefjaneysla Íslendinga er að jafnaði allt
of lítil. Í þessu grænmeti er einnig mikið
af næringarefnum; vítamínum og stein-
efnum. Kartöflur eru eins og ávextir mikilvægir
kolvetnagjafar.
Bygg
Korn sem er ræktað í sívaxandi mæli á Íslandi.
Afskaplega góður kolvetnagjafi en kolvetni eru mikil-
vægasti orkugjafinn. Bygg inniheldur töluvert af trefjum
og B-vítamínum en í byggi er hátt hlutfall sterkju og
trefjaefna.
Kjötmeti
Á Íslandi er ríkulegt framboð af kjötmeti; bæði rauðu
kjöti á borð við lambakjöt og nautakjöt en einnig
svínakjöt, kjúklingakjöt sem og villibráð. Kjöt er afurð
sem er mjög auðug af próteinum en í kjöti er líka mikið af
næringarefnum á borð við járn og B-12 vítamín, en það
vítamín er bara að finna í dýraafurðum. Járn er það nær-
ingarefni sem flestir líða skort á en járn er í miklum mæli
í kjöti. Fólki í yfirþyngd er ráðlagt að borða ekki of mikið af feitu kjöti og velja heldur
það sem magurt er, eins og til dæmis villibráðarkjöt eða hvalkjöt.
Fiskmeti
Fiskur sem veiddur er í landhelgi Íslands er eftirsóttur vegna hreinleika. Í 100 grömmum
af þorski, ýsu og öðrum hefðbundnum fisktegundum er á bilinu 18 til 19 grömm af
próteini. Í þorski, ufsa og ýsu er til dæmis sáralítil fita og nánast engin mettuð fita.
Fiskmeti er yfirleitt auðugt af A-, D- og E-vítamínum en fiskur er einnig auðugur af
steinefnum og kalki.
Grænmeti
Vart þarf að fjölyrða um ágæti grænmetis, sem auðvelt er að nálgast á Íslandi.
Grænmeti og ávextir eru mikilvæg uppspretta ýmissa mikilvægra næringarefna og
er hollusta þeirra meðal annars fólgin í ríkulegu magni af trefjum, ýmsum vítamínum
og steinefnum og öðrum hollum efnum. Rífleg neysla grænmetis og ávaxta dregur úr
líkunum á ýmsum langvinnum sjúkdómum en ráðlagt er að borða fimm skammta, eða
um 500 grömm, af grænmeti, ávöxtum og safa á dag.
„Auðvitað er þetta
ekki sanngjarnt
fyrir kúnnann.
North Face-tjaldið Er meira
en 100 prósent dýrara á Íslandi en
í Bandaríkjunum.