Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1958, Síða 25

22*
Iðnaðarskýrslur 1953
1. yfirlit. Tryggðar vinnuvikur
Nr. English translation on p. 82. Aðalgrem 1947 1948
20 Matvælaiðnaður, annar en drykkjarvöruiðnaður 128 239 117 363
21 Drykkjarvöruiðnaður 3 333 3 036
22 Tóbaksiðnaður 492 412
23 Vefjariðnaður 27 356 34 307
24 Skógerð fatagerð og framleiðsla á öðnim fullunnum vefnaðarmunum 47 849 48 190
25-6 Trésmíði (á verkstæði), húsgagnagerð o. íl 33 335 33 674
27 Pappírsiðnaður 1 341 1 683
28 Prentun, bókband og prentmyndagerð 28 524 30 996
29 Skinna- og leðuriðnaður, annar en skó- og fatagerð 3 408 3 860
30 Gúmiðnaður 979 1 204
31 Kemískur iðnaður 18 892 24 727
33 Steinefnaiðnaður, annar en málm-, kola- og olíuiðnaður 5 347 5 228
35-6 Málmsmíði, önnur en flutningstækja- og rafmagnstækjagerð 43 486 52 128
37 Smíði og viðgerðir rafmagnstækja 4 096 4 186
38 Smíði og viðgerðir flutningstækja 47 331 50 415
39 Annar iðnaður 4 574 5 160
Iðnaður alls 398 582 416 569
Tölur þessar eru að mestu leyti unnar upp úr frumgögnum, þ. e. a. s. framtölum
fyrirtœkjanna um slysatryggt vinnuafl, leiðréttum af Skattstofu Reykjavíkur að
verulegu leyti. Þó hefur orðið að áætla tölur fyrir nokkur fyrirtækin sum árin, og
stundum hefur reynzt eríitt að skilja á milli starfa í mismunandi greinuin innan
sama fyrirtækis. Þannig getur fyrirtæki, sem er tveir tryggingarskyldir aðilar eitt
árið (t. d. prentsmiðja með bókbandsvinnustofu), verið tahð einn tryggingarskyldur
aðili annað árið, vegna vöntunar á aðgreiningu vinnuvikna milli greina. Einnig
er ástæða til að benda á þá breytingu, sem gerð var frá og með 1951 á flokkunar-
reglunum, þegar sand-, malar- og grjótnám var tekið inn í grein 339, sbr. kaflann
,,Svið iðnaðarskýrsinanna“ hér fyrir framan.
Það skal tekið fram, að yfirleitt jafngilda 48—52 vinnuvikur einum fulltryggð-
um starfsmanni allt árið.
Tryggðar vinnuvikur verkafólks annars en afgreiðslujðlks í iðnaði voru sem hér
segir árin 1941—1946:
1941 .... 232 423 1943 .... 270 823 1945 .... 318 754
1942 .... 247 459 1944 .... 288 602 1946 .... 365 320
Aukningin nemur 135% frá 1941 til 1955, en 18% frá 1950 til 1955. íbúum
landins fjölgaði bins vegar um rúmlega 30% frá 1941 til 1955, en tæplega 11% frá
1950 til 1955. Ef litið er yfir tímabilið í heild, hefur þeim, sem iðnaðarstörf stunda,
fjölgað miklu meira en íbúum landsins í heild, og befur það vinnuafl einkum komið
frá landbúnaðarstörfum í sveitum landsins, en einnig frá fiskveiðistörfum vegna
breyttra atvinnuhátta við sjávarsíðuna (vöxtur fiskiðnaðar). Á tímabilinu frá 1950
til 1955 hefur þessi þróun ekki verið nærri eins ör, og aukningin í tryggðum vinnu-
vikum við iðnaðarstörf befur verið htlu meiri en hin beina fólksfjölgun gefur
tilefni til.
Ef litið er á einstakar greinar iðnaðarins, kemur í ljós, að miklar breytingar
hafa átt sér stað innan einstakra flokka frá 1950 til 1955, þótt lieildaraukning iðn-
aðarstarfa hafi orðið htlu meiri en svarar fólksfjölguninni.
Iðnaðarskýrslur 1953
23
annars en afgreiðslufólks árin 1947—55.
1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 Nr.
125 577 145 831 159 655 164 919 205 258 248 839 238 368 20
2 844 2 597 2 725 2 767 3 830 3 941 3 737 21
352 312 312 312 312 308 318 22
29 392 32 772 28 339 25 718 27 340 28 988 29 181 23
51 819 54 585 47 281 37 576 47 350 50 450 42 324 24
35 149 32 300 30 012 24 927 27 702 33 321 33 332 25-6
2 310 2 278 2 363 2 465 2 087 2 849 3 056 27
30 572 28 406 26 348 21 715 22 104 23 112 22 757 28
4 706 5 002 3 004 2 116 2 210 2 730 2 810 29
1 238 1 742 1 291 970 1 611 1 189 1 331 30
20 635 25 326 25 336 20 576 18 708 27 579 28 194 31
6 919 7 226 9 194 7 597 8 969 10 051 10 963 33
56 872 61 263 61 696 58 043 63 249 69 645 69 004 35-6
5 561 6 068 6 475 5 627 6 114 6 309 6 058 37
54 694 49 967 46 228 47 856 53 607 53 545 49 914 38
6 708 7 489 6 347 4 436 3 951 4 195 5 306 39
435 348 463 164 456 606 427 620 494 402 567 051 546 653
í aðeins 6 aðalgreinuin iðnaðarins af 16 hefur orðið nokkur aukning, svo að
teljandi sé, þar af í fjórum hlutfallslega meiri aukning en varð á íbúatölu landsins.
í matvælaiðnaði öðrum en drykkjarvöruiðnaði hefur orðið 63% aukning. Sú aukn-
ing nemur um 92 500 vinnuvikum eða um 9 000 vinnuvikum meira en heildar-
aukningin í iðnaðinum nemur (83 500 vinnuvikur). í steinefnaiðnaði öðrum en
málm-, kola- og olíuiðnaði nemur aukningin 52%, í drykkjarvöruiðnaði 44%, í
pappírsiðnaði 34%, í málmsmíði annarri en flutningstækja- og rafmagnstækjagerð
13%, og í kemískum iðnaði 11%. í 6 aðalgreinum hefur tryggðum vinnuvikum
fækkað frá 1950 til 1955. Mestur hefur samdrátturinn orðið að tiltölu í skinna- og
leðuriðnaði öðrum en skó- og fatagerð, eða 44%. í „öðrum iðnaði“ er fækkunin
29%, í gúmiðnaði 25%, í skógerð, fatagerð og framleiðslu á fullunnum vefnaðar-
munum 22%, í prentun, bókbandi og prentmyndagerð 20% og í vefjariðnaði 11%.
í öðrum aðalgreinum iðnaðarins er tala tryggðra vinnuvikna svipuð 1950 og
1955.
Sú undirgrein, sem athyghsverðust aukning tryggðra vinnuvikna befur orðið
í frá 1950 til 1955, er fiskiðnaður annar en mjöl- og lýsisvinnsla. Aukningin nemur
103% (þó hefur orðið samdráttur í fiskniðursuðu), eða tæplega 96 000 vinnuvikum,
og er það nærri því 3 500 vinnuvikum meira en heildaraukningin á matvælaiðn-
aðinum nemur. Einkum er það aukning freðfisks- og skreiðarverkunar, sem þessu
veldur, og setur bún meiri svip á þróun iðnaðarins á þessu tímabih en nokkuð
annað. í öðrum greinum matvælaiðnaðarins hefur orðið lítil fjölgun tryggðra vinnu-
vikna og jafnvel talsverð fækkun, svo sem í brauðgerð. Framleiðsla kemískra undir-
stöðuefna er þó sú undirgrein, sem tryggðum vinnuvikum befur fjölgað mest í að
tiltölu, eða um 751%, og markar það einnig tímamót í sögu íslenzks iðnaðar, því
að aukningin stafar frá Áburðarverksmiðjunni b.f., sem byrjaði að framleiða köfn-
unarefnisáburð árið 1954. Tryggðum vinnuvikum í málningar- og lakkgerð hefur
einnig fjölgað um 102%, m. a. vegna nýrra málningartegunda, sem komið hafa á
markaðinn. í gleriðnaði er aukningin 223%, og er bún svo mikil vegna glerverk-
smiðjunnar, er bafði töluverða starfsemi árið 1955. í „öðrum steinefnaiðnaði“ er