Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1958, Blaðsíða 42

40'
Iðnaðarskýrslur 1953
starfsliðs. Hlutdeild starfandi eigenda (í einstaklingsfyrirtækjum og sameignarfélög-
um) í lieildarlaununum er 1,8%, og er hún tiltölulega mest í fatnaðariðnaði, tré-
smíði (á verkstæði) og húsgagnagerð.
Meðalkaupgreiðsla á vinnustund (greiðslustund, sbr. hugtakaskýringar) verka-
fólksins var kr. 14.60 1953, en ineðaltímakaup skv. lágmarkstaxta Dagsbrúnar
það ár var kr. 15.26, að meðtöldu orloli. Hér verður hins vegar ekki gerð tilraun
til að sýna raunverulega greiðslu á hverja unna vinnustund, þar sem tekið er tilht
til vinnuhléa, frídaga, orlofs, yíirvinnu, fríðinda o. fl. Kaupgreiðsla á vinnustund
í hverri grein iðnaðarins kemur ekki lieim við dagvinnutaxta neins ákveðins stétt-
arfélags. Yfirvinnan er mismunandi mikil í einstökum greinum, tala kvenfólks og
lærlinga meðal verkafólksins misjafnlega há, og verkafólk í ýmsum iðnaðargreinum
er úr fleiri en einni vinnustétt. Kaupgreiðsla á vinnustund er yfir 17 kr. í eftir-
töldum aðalgreinum iðnaðarins: Smíði og viðgerðir flutningstækja (kr. 19,24), kem-
ískum iðnaði, trésmíði (á verkstæði) og liúsgagnagerð, pappírsiðnaði og steinefna-
iðnaði, en þar starfa tiltölulega fáar konur. Lægst er kaupgreiðslan í skógerð og
fatagerð (kr. 10,31), vefjariðnaði og „öðrum iðnaði“, þar sem þátttaka kvenna
er meiri.
Meðalárskaup verkafólksins 1953 (heildarkaup verkafólks deilt með heildar-
tölu verkafólks) nam 30 587 kr., en meðalárslaun annars starfsliðs 40 306 kr. Hafa
verður í huga, að meðal liinna síðar nefndu er tiltölulega færra kvenfólk.
Kostnaður við fasteignir, vélar og áhöld skiptist þannig, að 46%% eru afskriftir,
44%% viðhald og varahlutar og 9% vátryggingaiðgjöld og opinber gjöld af fast-
eignum. Með afskriftum er hér aðcins átt við lögleyfðar afskriftir, og nema þær
4,3% af vátryggingamati hinna afskrifuðu fjármuna. Þrír fjórðu lilutar heildar-
afskriftanna falla á þrjár aðalgreinar iðnaðarins, matvælaiðnað annan en drykkjar-
vöruiðnað (47%), kemískan iðnað (16%) og vefjariðnað (13%). Tveir þriðju hlutar
viðlialds- og varalilutakostnaður fellur á tvær fyrst nefndu aðalgreinarnar. Vátrygg-
ingaiðgjöld og opinber gjöld af fasteignum námu rúml. 0,82% af vátryggingamati
viðkomandi eigna. Þessi hlutfallstala er þó nokkuð breytileg eftir fyrirtækjum, eftir
því hve víðtæk tryggingin er.
Skipting „annarra gjaldau milli einstakra liða er þessi: Rafmagn og aðrir orku-
gjafar 17%, húsaleiga greidd öðrum 4%%, vextir 24%, gjald af innlendum toll-
vörutegundum 5%% og önnur gjöld 49%.
Rafmagn og aðrir orkugjafar (sjá hugtakaskýringar) er 1,92% af heildargjöld-
unum, og í 7 aðalgreinum af 16 er hlutfallstalan milli 1 og 2%. í tóbaksiðnaði
(0,1%), skógerð, fatagerð og framleiðslu á öðrum fullunnum vefnaðarmunum og
„öðrum iðnaði“ er talan lægri en 1%, en í gúmiðnaði (5,4%), kemískum iðnaði
(4,5%), skiuna- og leðuriðnaði öðrum en skó- og fatagerð (3,1%), steinefnaiðnaði,
vefjariðnaði og prentun, bókbandi og prentmyndagerð er hún yfir 2%. Sundur-
greining orkugjafa eftir tegundum liggur ekki fyrir.
Fimm af aðalgreinum iðnaðarins liafa húsaleigutekjur umfram greidda húsa-
leigu til annarra, þ. e. prentun, bókband og prentmyndagerð, kemískur iðnaður,
málmsmíði, steinefnaiðnaður og drykkjarvöruiðnaður.
Vaxtagjöldin nema 2,7% af heildargjöldum iðnaðarins og greiðir fiskiðnaður-
iim (iðnaðargreinar 204 og 312) 70% vaxtaútgjaldanna í heild, en þau nema 4,4%
af heildarútgjöldum þessara greina. í flestum öðrum aðalgreinum iðnaðarins er
vaxtakostnaðurinn 1—2% af heildarútgjöldunum, nema í skinna- og leðuriðnaði
öðrum en skó- og fatagerð (4,4%), vefjariðnaði, prentun, bókhandi og prentmynda-
gerð (3—4%).