Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1958, Side 34

32*
Iðnaðarskýrslur 1953
7. yfirlit. Meðalfjöldi verkafólks og annars starfsliðs (eftir kyni), tala iðnlærðra
Nr. English translation on p. 82. Aðalgrein u e * Verkafólk ■ s Samtals
1 2 3 4 5
20 Matvælaiðnaður, annar en drykkjarvöruiðnaður 3 246 2 283 5 529
21 Drykkjarvöruiðnaður 54 36 90
22 Tóbaksiðnaður 3 3 6
23 Vefjariðnaður 233 364 597
24 Skógerð, fatagerð og framl. á öðrum fullunnum vefnaðarmunum . . 235 834 1 069
25-6 Trésmíði (á verkstæði), húsgagnagerð o. fl 602 12 614
27 Pappírsiðnaður 37 22 59
28 Prentun, bókband og prentmyndagerð 320 103 423
29 Skinna- og leðuriðnaður, annar en skó- og fatagerð 33 17 50
30 Gúmiðnaður 33 4 37
31 Kemískur iðnaður 388 45 433
33 Steincfnaiðnaður, annar en málm-, kola- og olíuiðnaður 178 2 180
35-6 Málmsmíði, önnur en flutningstækja- og rafmagnstækjagerð 1 454 19 1 473
37 Smíði og viðgerðir rafmagnstækja 105 14 119
38 Smíði og viðgerðir flutningstækja 986 1 987
39 Annar iðnaður 96 25 121
Iðnaður alls 8 003 3 784 11 787
stæðra vinnukléa. Eklci er heldur vitað, hve mikill hluti er unninn í yfirvinnu og
hve mikill í dagvinnu, eða hversu mikil hlutdeild heimavinnunnar er.
Tala greiddra vinnustunda á hvern verkamann (skv. meðalfjölda verkafólks)
var 2 094 árið 1953. Full dagvinna vikukaups- eða mánaðarkaupsmanns yfir allt
árið nemur 2 496 greiddum vinnustundum. Hjá tímakaupsmönnum eru greiddar
dagvinnustundir yfir árið nokkru færri vegna frídaga, sem þeir fá ekki greidda.
í fiestum iðnaðargreinum er tala greiddra vinnustunda á hvern verkamann frá
2 000 til 2 500. í 3 aðalgreinum er talan hærri: 2 764 í drykkjarvöruiðnaði, 2 599
í steinefnaiðnaði öðrum en málm-, kola- og olíuiðnaði og 2 509 í kemískum iðnaði.
í öllum þessum greinum mun yfirvinna vera talsverð hluta úr árinu. Ein aðal-
grein hefur minna en 2 000 greiddar vinnustundir á verkamann, þ. e. matvæla-
iðnaður annar en drykkjarvöruiðnaður (1 830 stundir). Það er einkum ein grein
matvælaiðnaðarins, fiskiðnaður annar en mjöl- og lýsisvinnsla, sem veldur þessu,
því að þar er tala greiddra vinnustunda á verkamann aðeins 1 759. Orsakirnar eru
einkum þær, að þar eru tímakaupsmenn í yfirgnæfandi meirihluta, en vinna jafn-
framt mjög stopul mikinn liluta ársins, þótt allmiklar lirotur komi öðru hverju.
Áður hefur þess verið getið, að 41% verkafólks í iðnaði starfi að fiskiðnaði
(iðnaðargreinar 204 og 312). Þar sem vinnustundafjöldinn á hvern verkamann í
grein 204 er hins vegar lægri en í öðrum greinum, er lilutdeild fiskiðnaðarins í
vinnustundafjöldanum lægri, eða 34%.
Iðnaðarskýrslur 1953
33*
iðnnema og samanlagður vinnustundafjöldi verkafólksins 1953, eftir aðalgreinum.
Annað starfslið Samtals « ■— 'v >£. M -o e .2 3.S E s •21 o C i »», ^ iQ c & e E 9 1 a J2 5 £ H v<5 1 i i> <is MiO ,3C*« g « 0 1 §=2 cn * i2 Nr.
Karlar Konur 1 a e C/2 Karlar Konur 1 i 3 cn
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
275 55 í 330 3 521 2 338 5 859 241 27 10 120 265 20
8 9 17 62 45 107 - - 248 715 21
- - 3 3 6 - - 13 104 22
42 13 55 275 377 652 45 1 1 260 090 23
53 26 79 288 860 1 148 128 6 2 431 091 24
23 4 27 625 16 641 389 53 1 356 289 25-6
6 2 8 43 24 67 3 - 127 143 27
30 11 41 350 114 464 272 34 1 019 025 28
1 1 34 17 51 10 1 109 746 29
2 2 35 4 39 4 - 79 794 30
69 14 83 457 59 516 30 3 1 086 293 31
18 1 19 196 3 199 11 4 467 782 33
102 30 132 1 556 49 1 605 670 371 3 520 142 35-6
5 5 10 110 19 129 30 17 292 097 37
79 21 100 1 065 22 1 087 442 167 2 293 930 38
7 10 17 103 35 138 35 12 259 879 39
720 201 921 8 723 3 985 12 708 2 310 696 24 685 385
4. Iðnlærðir menn og iðnnemar.
Skilled workers and apprentices.
Á iðnaðarskýrslueyðublaðinu var spurt um það, hve margt af verkafólkinu í
árslok 1953 hefðu iðnréttindi, þ. e. sveinspróf eða meistarapróf, og hve margt af
því væru iðnnemar. Þar sem skýrslufengurinn varð tiltölulega rýr í handiðnað-
inum (en í honum eru iðnréttindi algengust), eru tölurnar í 7. yfirliti og töflu VII
um fjölda starfandi verkafólks með iðnréttindi og iðnnema óáreiðanlegar (sjá þó
síðar). Samkvæmt þeim hafa 25%% verkafólks í iðnaði iðnréttindi eða eru við
iðnnám. Þar sem mjög fáar konur hafa iðnréttindi í þeim greinum, sem hér eru
taldar til iðnaðar, mun óhætt að fullyrða, að rúmlega 35% starfandi karla í iðnaði
árið 1953 hafi haft iðnréttindi eða verið við iðnnám.
Þegar skipting iðnlærðra manna og iðnnema eftir greinum er athuguð, ber að
hafa í huga, að hér er miðað við flokkun eftir atvinnugreinum, en ekki eftir eigin
starfi manna (,,occupation“). Iðnlærðir menn í einhverju ákveðnu eigin starfi (t. d.
vélvirkjar, húsgagnasmiðir, bakarar o. s. frv.) þurfa alls ekki allir að vera starf-
andi í iðnaði, þótt þessi störf séu aðallega unnin í iðnaðarfyrirtækjum, og koma
því ekki allir fram I iðnaðarskýrslum. Enn síður þurfa þeir alhr að vera taldir í ein-
hverri einni ákveðinni iðnaðargrein. T. d. getur vélvirki unnið í frystihúsi, klæðaverk-
smiðju o. s. frv., þótt þeir vinni að vísu flestir í málmiðnaðarfyrirtækjum.
Tiltölulega flest verkafólk liefur iðnréttindi eða er við iðnnám í eftirtöldum
4 aðalgreinum: Trésmíði (á verkstæði), húsgagnagerð o. fl. 72%, prentun, bókband
og prentmyndagerð 71%, málmsmíði önnur en flutningstækja- og rafmagnstækja-
gerð 71% og smíði og viðgerðir flutningstækja 62%. í fyrst nefndu greininni er eink-