Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1911, Side 131

125
Timburhús (meira eða minna járnvarin) voru ............ 84.7°/o
Steinhús og steinsteypuhús ......................... 7.9—-
Steinbæir (lílil steinhús gluggalaus á hliðunum)....... 6.2—
Torfbœir ........................................... 1.2—
Alls -r- 100.0%
Ef steinhús, stetnsteypuhús og steinbæir eru lagðir sainan verða steinhíbýlin
14°/» eða sjöunda hvert hús.
Þegar þjóðlíf vort byrjar að streyma i nýja ála, og grafa sig niður í djúpan
streng, þar sem áður voru eyrar, þá er eins og alt framrenslið ætti að streyma
þangað. Fyrstu árin, sem menn byrjuðu að llylja sig til Vesturheims, þá þólti
mönnum, sem hjer horfði til landauðnar. Áður enn bátaútvegurinn breyttist víða í
mótorbáta, þá kostuðu allir róðrarbátar á landinu þriðjung úr miljón króna. Þegar
mótorbátarnir kornu var búið að setja í þá 1 miljón króna á liðugum tveimur ár-
um. Þessi flýtir til nýbreytni er góður, þegar nýbreytnin gengur í rjetta átt. Að
landsmenn taki nú upp að byggja svo að segja eingöngu úr steini, er það sem allir
óska, og allir vílja. í Reykjavík sýnist helst, að ekkert nýtt liús verði fyrst um
sinn bygt úr trje, og út um land er steinsteypan að ryðja sjer til rúms. Fyrir vel-
megun þjóðarinnar, er það æskilegt, að þetta verði svo. En sá ókostur er við þetta,
að ljöldi inanna — flestir trjesmiðir á landinu — verða að skifta um atvinnu, og
fyrir menn, sem eru við aldur, er það erfitt, en fyrir yngri mennina er það sama
sem að tapa fyrir lítið nokkru hroti úr æfinni, rneðan þeir eru að læra nýja iðn.
1. janúar 1909 voru kaupstaðirnir 5 virtir á þessar upphæðir:
Reykjavík á................................... 10.840 þús. kr.
Hafnarfjörður á ................................ 667 — —
ísafjörður - 1,047 —
Akureyri - 1.488 — —
Seyðisfjörður - 639 — —
Samtals 14.681 þús. kr.
Árið áður voru þessir kaupstaðir virtir á 13.183 þús. kr., þeir hafa vaxið um 1%
miljón á árinu. 1908 kom í þessum kaupstöðum kostnaður (í virðingarverði) á
hvern mann:
í Reykjavík . . 836 kr. á Akureyri 816 kr.
- Hafnarfirði 403 — - Seyðisfirði ... 728 —
á ísafirði 828 —
Húsnæðið er dýrast á mann í Reykjavík, en þar eru miklar opinberar byggingar
með í virðingarverðinu. Langódýrast er húsnæðið í Hafnarfirði, enda er sá bær
ungur, og litið uppkominn.
3. Þinglýstar veðskuldir hafa, sem eðlilegt er, vaxið með virðingarverðinu,
og með byggingunum. Þinglýstar veðskuldir hafa verið á ýmsum tímum á öllu
landinu:
1879 253 þús. kr. 1903 3.240 þús. kr.
1880 267 1905 4.671 —
1885 469 1906 6.256 — —
1890 1.004 1907 8.058 — —
1895 1.247 1908 10.038
1900 2.156 — — 1909 10.614 — —