Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.12.1912, Side 76

74
asl að selja mjólkina. Þó mun Þingeyjarsýsla vera undanlekning frá þeirri reglu,
en þar hefur sauðfjáreignin vaxið mest,. og með henni aðrar búnaðarframfarir.
Frá 1703 til 1895 hefur gangurinn verið sá, að nautgripum hefur alt af smá-
fækkað i samanburði við fólksfjöldann á landinu. Nautgripir voru á hvert 100
landsmanna:
1703 ... 71 1896—00 meðallal . . ... 31
1770 67 1905 33
1849 ... 43 1910 . ... 31
1891—95 meðaltai.. .. 30 1911 30
Fólkstalan 1911 er nokkuð óviss, og vera mætti að talan á 100 manns væri
meira en 30x/2, eða sama sem 31 hafi fólkstalan verið lægri en 85600 manns, sem
þó vænlanlega hefur ekki verið. Öll árin sem hjer hafa verið valin hafa kálfarnir
verið í nautgripatölunni. 2. Saiiðfjenaðnr hefur verið á ýmsum tímum frá 1703, og lil þessara daga:
1703 278000 1871 — 80 meðaltal 432000
1770 ... 378000 1881—90 — 414000
1783 332000 1891—00 748000
1821—30 meðaltal 426000 1901 — 05 — 717000
1849 619000 1906-10 804000
1858—59 meðaltal 346000 1910 850290
1861 — 69 — 360000 1911 878282
Hjer verður að minna á það, að lömbin eru ekki talin í fjártölunni
frá 1858—1890.
Fjártalan 1900 og 1911 sundurliðast þannig:
1910
Ær með lömbum .......................... 271656
Geldar ær................................ 73672
Sauðir og hrútar eldri en veturgamlir .. 60784
Gemlingar............................... 172522
Lömb ............................. ... 271656
Alls 850290
í búnaðarskýrslunum 1909 var það lekið fram, að það ár mundu lands-
menn hafa talið fram llest fje. 780 þúsund var áður hjer um bil það mesta, sem
nokkru sinni mun hafa verið talið fram. 1909 voru talin fram 838 þús. fjár eða
58 þús. íleira en áður. 1910 var framtalið 12 þúsundum hærra en 1909, og 1911
var framtalið 28 þúsundum hærra, en nokkru sinni áður, það menn vita. Frá 1908
—1911 hefur fjárframtalið hækkað um hundrað þúsundir sauðkinda.
Orsakirnar til fjárfjölgunarinnar eru þessar helstar. Kjötverðið er orðið hátt,
og markaðurinn getur keypt meira innanlands. í kaupstöðum og kauptúnum húa
nú 27000 manna, sem ekki geta haft fje svo neinu nemi; brýr yfir ár og vegir gjöra
hægra fyrir að koma fje á markaðinn. Úr Skaftafellssýslu var sagt, að hver kind
hefði hækkað um 2 kr. fyrir Þjórsárbrúna. Framtalið mun hafa batnað mikið, og
í skýrslum um fjárfjöldann kemur það svo fram, sem liöfðatalan sje orðin íleiri. Við
allar þær jarðabætur, sem gjörðar liafa verið, mun vera orðið liægt, að afla meiri
19 11
304229
57756
64955
147113
304229
878282