Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.12.1912, Blaðsíða 81

79
Handanað 24767 þús. kr.
4. Geitfje á 15 kr................................................ 11
5. Hross fullorðin á 90 kr......................... 2606 þús. kr.
Tryppi á 40 kr................................ 465 — —
Folöld á 20 kr.................................. 66 — — 3137
Alls 27915 þús. kr.
Að líkindum er ekki alt fje enn þá talið fram, þótt framtalið sje vitanlega
betra en það hefur verið, þar af leiðir, að þótt einhverjum kynni að þykja einhver
liður í þessari áætlun heldur hátt talinn, þá njun hún samt svara nokkurn veginn
til þess sem er. 1910 var þessi áætlun alls 27600 þús. krónur. Fyrir utan þetta
hefur landbúnaðurinn undir höndum verkfæri og búshluti, sem ekki eru taldir hjer,
og dálítið af alifuglum einkum bænsnum. Þangað mun mega telja góðan belming
af þjóðareigninni, sem mun vera sem næst 60 miljón króna virði á öllu landinu.
III. Ræktað land 0. fl.
1. Túnin eru best ræktaða jörðin á íslandi. Þeir sem best eru kunnir
búnaðarhögum hjer, álíla að þau sjeu ekki fulltalin í skýrslunum, og styðja það
við töðufallið. Þegar túnin minka eitthvert árið i skýrslunum, eins og 1910, um
600 dagsláttur, þá er hætt við að einhver töluverð skekkja sje í skýrslunum. Bú-
fræðingar álíta að dagslátta í túnum gefi af sjer upp og niður 9 hesla af töðu, og
þá ætlu túnin að hafa verið 1910 og 1911 einhversstaðar á milli 66 og 70000 dag-
sláltur, en skýrslur hreppstjóra lelja þau ávalt einum sjöltung lægri.
Flalarmál tnnanna hefur verið talið í hreppstjóraskýrslunum:
1886—90 meðaltal ... 33000 vall.dagsl. 10500 hektarar (teigar)
1891—00 — 44000 14000 — —
1901—05 — 53900 17200 —
1906—10 — 58100 18600 — —
1909 58874 18781 — —
1910 58279 18591 — —
1911 ... 61248 19538 — —
Meðallahð 1886—90 er lítið að marka; í heilum hreppum var þá slundum
alls ekki getið neinna túna. Þessi ár ættu því ú'amvegis að falla burt úr skýrslun-
um. Árið 1911 sýnist svo sem túnin sjeu best talin fram, enda eru þau þá komin
upp í 61 þúsund dagsláttur, og úr því svo liátt er komið, sýnist túnastærðin vera á
góðri leið til að nálgast hið rjetta. í skýrslum búnaðarfjelaga er nú kominn nýr
liður sem heitir túna útgræðsla, af henni má sjá hvað bætist við árlega. Það væri
því öll þörf á að fá túnin mæld upp á öllu landinu.
2. Flatannál kálgarða hefur verið talið á ýmsum tímum í vallardagsláttum:
1861—69 meðallal 382 vall.dagsl. 121 hektarar (teigar)
1871 — 80 — 288 91 — —
1881—90 — 301 128 —
1891 -00 — 640 204 — —
1901—05 — 891 284 — —
. 1906^10 — . . . 962 — 307 — —