Fréttablaðið - 05.11.2014, Qupperneq 16

5. nóvember 2014 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is AÐSTOÐARFRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is
MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
FRÁ DEGI
TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Gamla íhaldið tekur til varna
Framganga Jóns Gnarr hjá þjóðinni
veldur víða usla. Til eru menn, helst
komnir af léttasta skeiði, sem geta
ekki með nokkrum hætti skilið að Jón
fái hljómgrunn hjá þjóðinni. Að mati
þeirra var hann vondur borgarstjóri.
Hann rúntaði ekki um á Kadillakk,
rak ekki skúringakonuna, gekk ekki
um með borgarstjórakeðjuna, vill
ekki brjóstmynd af sér í ráðhúsið og
kannski má telja fleira til. Gamla íhald-
ið með Jón Magnússon, Davíð
Oddsson, Eið Guðnason og
fleiri ámóta kappa berst nú
um hefðunum til varnar.
Nú skal ekkert til sparað og
meira að segja grípa þeir í
hvert það hálmstrá sem þeir
finna, meira að segja
Ástþór Magnússon.
Nafnlausi ritstjórinn
Nafnlausi ritstjóri Morgunblaðsins
skrifar trúlegast oftast Staksteina
blaðsins. Sér til hjálpar hefur hann
valið hóp manna sem hann sækir
stöðugt til verði honum sjálfum orða-
vant. Sem greinilega kemur fyrir. Í hópi
ritstjórans eru menn einsog Styrmir
Gunnarsson og Björn Bjarnason,
samherjar ritstjórans úr pólitíkinni,
og félagarnir Páll Vilhjálmsson, sem
kemur í hópinn frá vinstri, og Jón
Magnússon, sem meðal annars
sat á þingi fyrir Frjálslynda
flokkinn. Saman skrifa þeir
svo Staksteina Morgun-
blaðsins. Sjaldan berjast
þeirra kumpánar meir
og betur en þegar þeirra
eigin hefðum er
ógnað.
Flugumenn lögreglunnar
Hinn nafnlausi ritstjóri Morgunblaðsins
hefur nefnt það fólk, sem kemur
saman til að mótmæla framferði
stjórnvalda, óaldarlýð. Slíkur hópur,
skipaður þúsundum karla og kvenna,
kom saman í gær. Full ástæða er til að
ætla að lögreglan hafi sent nýliða og
rannsóknarlögreglumenn út á meðal
fólksins til að skrifa niður nöfn, orðfæri
og annað sem að mati hinnar gömlu
valdaklíku landsins þykir gott að eiga á
skrá. Sem hinn nafnlausi ritstjóri
Morgunblaðsins hefur stutt.
Enda hafa ráðendur þar á bæ
alist upp við upplýsingaöflun
um borgarana. Nú er þess
að bíða að nýja samantektin
verði lesin upp í musterinu að
Háaleitisbraut 1, samkvæmt
venju. sme@frettabladid.is
V
ið erum komin hérna, fólk úr ólíkum áttum. Ég sé í
þessum hópi fullt af fólki sem ég þekki og þykir vænt
um: vinstri villinga, sófakomma, anarkista, stúdenta,
lækna, tónlistarkennara, sjálfstæðismenn og meira að
segja fólk sem hefur kosið Framsóknarflokkinn. Það
kemur fyrir bestu menn. Ég þekki líka fólk sem hefur svarað
Nígeríubréfi. Ágætisfólk. Tímabundinn dómgreindarbrestur gerir
fólk ekki verra.
Þetta er stuttur kafli úr ræðu
Svavars Knúts, sem hann flutti
við upphaf mótmælanna á Aust-
urvelli síðdegis á mánudag. Ein-
hver kann að segja að þar hafi
verið samankominn þverskurður
þjóðarinnar, meðan aðrir eru
jafnvel þeirrar skoðunar að á
Austurvelli síðdegis á mánudag
hafi verið samankominn óaldarlýður, lýður 4.500 einstaklinga. En
hvað veldur? Hvers vegna kemur allt þetta fólk saman þegar hag-
vísarnir sýna allir betri stöðu en í langan tíma? Enginn mótmælir
að hér er hagvöxtur, enginn mótmælir að kaupmáttur hafi aukist,
þetta liggur allt fyrir. Er þá eitthvað að?
Meðalþyngd Gög og Gokke er eflaust ágæt. Hitt er augljóst að
annar er of feitur, meðan hinn er kannski of léttur. Meðaltal af
þyngd þeirra félaga segir í raun ekkert og er til einskis nýtanlegt.
Sama er um kaupmáttinn. Kaupmáttur þeirra sem hækkuðu
í launum um hundruð þúsunda á mánuði hækkaði meðaltalið
nokkuð mikið. Kaupmáttaraukning sem það fólk fékk bætir ekki
stöðu þeirra sem sættust á um þriggja prósenta hækkun og margt
af því fólki hefur það ekki gott, þó meðalkaupmáttur hafi aukist.
Ríkisstjórnin sem og stjórnarandstaðan er gagnrýnd. „Hroki,
dónaskapur, dólgsháttur og fáránlegt yfirlæti eru ekki góð fram-
koma hjá nýrri ríkisstjórn. Ekki gamalli heldur, en hvað þá nýrri,“
sagði Svavar Knútur. Ljóst er að hann er ekki einn þessarar skoð-
unar. Þarna nefnir hann líka fyrrverandi ríkisstjórn, sem í dag er
stjórnarandstaðan. Fólk sem starfar í stjórnmálum verður að taka
þessi orð til sín. En gerir það það? Sigmundur Davíð Gunnlaugs-
son forsætisráðherra sagði þetta í samtali við Ríkissjónvarpið:
„Það er sjálfsagt allur gangur á því hvers vegna menn eru
óánægðir eins og þeir sem voru hér í dag. Sumum er ég sam-
mála og sumum ekki. Ég sá til dæmis að tónlistarskólakennarar
voru mjög áberandi hérna úti, ég skil afstöðu þeirra mjög vel að
vilja fylgja öðrum kennurum í launaþróun. Svo eru einhverjir
að mótmæla að þeirra flokkar séu ekki við völd og á vissan hátt
hefur maður skilning á því líka.“
Í stað auðmýktar ákvað hann að kenna tvennu um mótmælin.
Sveitarfélögunum, fyrir að semja ekki við tónlistarkennara, og
svo blessaðri stjórnarandstöðunni fyrir fúllyndi yfir að vera ekki
í ríkisstjórn. Hvort tveggja eflaust rétt, en ástæður þess að fólk
kom saman á Austurvelli voru langtum fleiri og ristu eflaust
dýpra en það sem forsætisráðherrann kaus að nefna í viðtalinu.
Og það er hluti skýringarinnar. Ræðumaðurinn Svavar Knútur
sagði jú: „Hroki, dónaskapur, dólgsháttur og fáránlegt yfirlæti
eru ekki góð framkoma.“ Og það er örugglega rétt. Ljóst er að
ekki eru allir á einu máli um hvort einhver og þá hver sýnir dólgs-
hátt. Óaldarlýðurinn svokallaði eða stjórnmálafólkið. Trúlega
verður áfram mótmælt.
Reitt fólk og ósátt kom saman á Austurvelli:
Hverju mótmæltu
4.500 Íslendingar?
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is
Það er mikil einföldun að halda að verk-
fall lækna sé aðeins afmörkuð kjara-
deila hóps sem vill sækja kjarabæt-
ur. Kjaradeila lækna er aðeins toppur
ísjakans, birtingarmynd þess sem koma
skal í hinu hægfara hnignandi hagkerfi
Íslendinga. Hagkerfi sem líður fyrir for-
ystuleysi og skort á framtíðarsýn fyrir
samfélag sem þarf að keppast um að
halda í hvern einasta einstakling, ekki
aðeins lækna.
Landflótti menntaðs vinnuafls er stað-
reynd svo eðlilegast er að horfa til þess
hverju menntafólkið og aðrir sem kjósa
að flytja til útlanda eru að sækjast eftir.
Laun hljóta að vega þar þungt en afkom-
an ræðst af svo miklu fleira en greidd-
um launum. Þar skipta önnur lífsgæði
ekki síður máli s.s. frítími en ekki síst
stöðugleiki, það að vita að hverju maður
gengur í rekstri heimila og fyrirtækja.
Breytt nálgun
Stjórnlagaráð og endurskoðun stjórnar-
skrárinnar, loforð um innköllun fisk-
veiðikvóta og útleigu þeirra gegn sann-
gjörnu gjaldi, ESB-umsókn til að fá að
vita hvort þar væri eftir einhverju að
slægjast (leið sem nær allar nágranna-
þjóðir okkar hafa farið), hugmyndir um
að gera hlutina einfaldlega öðru vísi en
gert var fyrir hrun, allt var þetta til
þess fallið að skapa vonir um breytta
tíma, breytta nálgun í samfélaginu þar
sem þjóðin sjálf fengi einhverju ráðið,
milliliðalaust, en væri ekki eilífur leik-
soppur helmingaskiptaflokkanna sem
fengju óáreittir að ráðskast með þjóð-
ina og eignir hennar. Hvernig til tókst
er orðið hluti af sögunni, hvernig sem
okkur þykir að hafi verið að verki staðið.
Allar vonir af þessu tagi hurfu end-
anlega á vordögum 2013 og það frum-
legasta sem nýjum stjórnvöldum datt í
hug voru ný helmingaskipti og reyna að
vinda ofan af sem flestu sem reynt hafði
verið að gera kjörtímabilið á undan.
Reyna einfaldlega að færa klukkuna
aftur til þess tíma er þeir réðu lögum og
lofum á árunum fyrir hrun. Um leið tóku
þeir í burtu vonina um breytta tíma.
Þetta er almenningi nú orðið ljóst og þá
fer fólk að hugsa sér til hreyfings í meiri
mæli en áður. Læknarnir eru einfald-
lega þeir fyrstu sem fara.
Þegar vonin hverfur
EFNAHAGSMÁL
Bolli Héðinsson
hagfræðingur
➜ Kjaradeila lækna er aðeins
toppur ísjakans, birtingarmynd
þess sem koma skal í hinu hægfara
hnignandi hagkerfi Íslendinga.