Öldrun - 01.11.2004, Qupperneq 12

12 www.oldrun.net ÖLDRUN – 22. árg. 2. tbl. 2004
Niðurstöður
Skoðaðir voru nokkrir þættir sem taldir eru skipta
máli fyrir getu í daglegu lífi. Um 66% þátttakenda héldu
líkamsstöðu við jafnvægispróf, 78% fóru stiga án
aðstoðar og um 77% (n=414) fóru oftar en tvisvar í viku
út úr húsi, en um 23% (n= 125) fóru út einn dag eða
minna. Vitræn færni var góð hjá þátttakendum og mjög
fáir voru með skert skammtímaminni (16,1%) eða með
skert langtímaminni (3,9%). Skerðing á vitrænni færni
var einungis farin að hafa áhrif á ákvarðanatöku við dag-
legar athafnir hjá 6%. Um 75% voru með heyrn í lagi eða
smávægilega erfiðleika við heyrn, um 68% voru með
fullnægjandi sjón.
Algengasta tómstundaiðjan sem þátttakendur töldu
sig geta sinnt, var lestur (86,5%), að horfa á sjónvarp
(81,3%) og að hlusta á útvarp (70,1%). Meðalfjöldi þeirra
tómstunda sem þátttakendur töldu sig geta sinnt, var
5,2 (sf=2,6). Lítill sem enginn munur reyndist vera á
milli kynja.
Skerðing á grunnathöfnum daglegs lífs og
almennum athöfnum daglegs lífs hjá langlífum
er búa á eigin heimilum
Grunnathafnir daglegs lífs voru skilgreindar sem
daglegar athafnir sem eru öllum einstaklingum nauð-
synlegar, s.s. að matast, klæða sig, snyrta sig, ganga,
komast ferða sinna innanhúss og að komast á salerni
(Ebersole og Hess, 2001). Almennar athafnir daglegs
lífs voru skilgreindar sem daglegar athafnir sem taldar
eru vera mikilvægar til að einstaklingur geti búið sjálf-
stætt á eigin heimili s.s. notkun síma, almenn heimilis-
störf, að sjá um fjármál, innkaup, aðdrætti og skipulagn-
ingu máltíða.
Við flesta þætti grunnathafna daglegs lífs voru yfir
90% alveg sjálfbjarga. Færri voru sjálfbjarga við hreyfi-
færni utanhúss (77,7%) og við böðun (58,6%). Konur
voru með marktækt meiri skerðingu en karlar við
hreyfingu utanhúss og við böðun. Þar sem skerðing á
færni í grunnathöfnum daglegs lífs reyndist vera lítil í
flestum þáttum var hún ekki notuð í frekari greiningu á
gögnum heldur einungis færni við almennar athafnir
daglegs lífs.
Flestir voru alveg sjálfbjarga við að nota síma eða
91,3%, en fæstir við að ferðast utan göngufæris frá heim-
ili og vinna létt heimilisstörf eða aðeins um 21% (mynd
1). Meðalskerðing var minnst við símanotkun og lyfj-
anotkun en mest við innkaup og ferðir utan göngufæris
(mynd 2).
Konur voru með marktækt meiri skerðingu en
karlar við fjármál, innkaup og ferðir utan göngufæris
(sjá mynd 2). Karlar voru með hærri meðalskerðingu
en konur við undirbúning máltíða og við heimilisstörf
(sjá mynd 2), enda þessi verk löngum talin til hefðbund-
inna kvennastarfa.
% sjálfbjarga
0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0
Símanotkun
Lyfjanotkun
Fjármál
Máltíðir
Innkaup
Ferðir
Heimilisstörf
Þ
æ
tt
ir
A
A
D
L

Konur
Karlar
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
Símanotkun
Lyfjanotkun
Fjármál
Máltíðir
Innkaup
Ferðir
Heimilisstörf
A
A
D
L

Meðaltal skerðingar á AADL (0-3)
Karlar Konur
Mynd 1.
Hlutfall þátttakenda sem voru alveg sjálfbjarga við sjö
þætti almennra athafna daglegs lífs (AADL) (N=539;
n= 213 karlar; n= 326 konur)
Mynd 2.
Meðaltal skerðingar á sjö þáttum almennra athafna
daglegs lífs (AADL), eftir kyni (N=539; n= 213 karlar;
konur; n= 326)
0
2
4
6
8
10
12
Einn (n=267) Með maka (n=117) Með öðrum en maka
(n=155)
Sambúðarform
m
e
ð
a
ls
ke
rð
in
g
(
0
-2
1
s
tig
)
Mynd 3
Meðalskerðing á sjálfsbjargargetu almennra
athafna daglegs lífs á milli sambúðarforma.