Són - 01.01.2011, Page 88

88 ÞÓRÐUR HELGASON
prentmiðlum, stýrðu blöðum og tímaritum, en alþýðuhöfundarnir
treystu enn sem fyrr gjarna á handritamiðlun.
Í afar fróðlegri grein Einars Benediktssonar um ljóðagerð Matt -
híasar Jochumssonar segir hann að þetta andrúmsloft hafi staðið hinu
stórbrotna, en mjög svo mistæka skáldi, fyrir þrifum og því sé lífsverk
hans að miklu leyti ófullkomið. Það hafi orðið hlutskipti hans að yrkja
fyrir þjóð sem enga forsendu hafði til að skilja hina sönnu list. Einar
ritar: „En það er eðlilegt að meginið af ljóðum sjera M[atthíasar] sje
ófull komið, þar sem vantar hljómgrunn fyrir sannri list, hjá þeim sem
hann yrkir fyrir. Þjóðarandinn hefur vilst burt úr samleið við hina svo
köll uðu menntamenn, út í óhafandi rímnastagl; hver maður hefur svo
að segja sungið með sínu nefi út um allt land, og það eru ef til vill fleiri
svokölluð skáld á Íslandi, en meðal sumra milliónaþjóða út um heim.“33
Það liggur í augum uppi að það hefur vart freistað Einars að yrkja
fyrir slíka molbúa.
Hallgrímur Jónsson
Hinir menntuðu fá oft að heyra að þeir séu óvinir alþýðunnar í land-
inu, einnig í skáldskapnum. Rímnaskáldið Hallgrímur Jónsson sparar
ekki glósurnar um þá í Rímum af Hjálmari Hugum stóra: Í mansöng 2.
rímu er þetta, þar sem menntamennirnir eru sakaðir um að einoka
þekkinguna auk skáldskaparins:34
10. Minnar aldar menta vinir meina’ jeg segi,
hvað yfir þeirra þekking stígi
það sje tóm og einber lygi.
11. Trúa þeir að sálar sjón og sannleik fangi,
vísdóms heldur anda enginn
utan maður skóla gengin.
Í mansöng 6. rímu lofsyngur Hallgrímur hina gömlu list sem hafi
það hlutverk „að halda sögnum betur við“ og „gleðja mengi dálítið“,
ekki síst er „fylgja falleg hljóð, fögrum rímna brögunum.“ Hann minn -
ist þess að þetta var list bæði lærðra og leikra, klerka, sýslumanna og
leikmanna:35
33 Einar Benediktsson (1896:23).
34 Hallgrímur Jónsson (1859:16).
35 Hallgrímur Jónsson (1859:59).