Són - 01.01.2011, Side 93

93RÍMNAMÁL
skapar sem sýnt var að missti flugið. Sigurður var bestur. Stundum
stóð enginn honum á sporði í skáldlegu hugarflugi. Dómur Jónasar
var að flestra mati réttlætanlegur er hann tók til margra galla en hæfi -
leikar skáldsins fengu aldrei að njóta sín í dómnum. Hinum lærðu,
mennta mönnunum, var um kennt; þeir komu með nýja siði en gættu
ekki að því sem þjóðin sjálf aðhafðist, hvern smekk hún hafði – með
réttu eða röngu.
Í grein í tímaritinu Stefni frá árinu 1893, þar sem enn er reynt að
rétta hlut Sigurðar Breiðfjörð, má lesa þetta: „Satt er það að vísu, að
hann [Sigurður Breiðfjörð] var ekki af þessu nýja skáldakyni, sem nú
á tímum vill setjast í öndvegi … Þetta kyn er óðum að breiðast út hjer
á landi og apa eptir útlendingum þessa vizku, sem optast lætur allt enda
á örvæntingu og sjálfsmorði…“43 Sem sé: Rímur eru íslenskar en nýjar
bókmenntir útlenskar, innflutningur, óþjóðlegar og óhollar, niður-
drepandi fyrir andann og alla sálarheill.
Þess má geta hér að Einar Benediktsson gerði, svo sem síðar segir
frá, tilraun til að meta að nýju skáldskap Sigurðar Breiðfjörð og fékk
bæði lof og last fyrir tiltækið.
Átök enn
Árið 1866 auglýsir Einar Þórðarson í Þjóðólfi að hann muni senn gefa
út Olgeirs rímur. „Einn búandkarl norðlenzkr“ lét það fara illilega fyrir
brjóstið á sér og ritaði í Norðanfara sama ár:44
Svei attan! skárri er það líka ættjarðarástin, að reyna að gjöra sitt
til, að níða, auðvirða og svívirða ættjörðu sína í augum allra skyn-
samra manna, útlendra og innlendra. Vjer vorum annars farnir
að hugsa og vona, að rímnaöldin – þessi svarti dauði í bókmennt -
um Íslendinga – að hún væri nú þegar komin á heljarþrömina;
en það vill þá ekki reynast svo … Það er nú búið að tala svo yfir
rímunum ... að það ætti ekki að þurfa að fara að taka það upp af
nýju, hversu þær spilla tilfinningu alþýðu á því sem fagurt er og
skáldlegt.
Eftir þennan lestur yfir rímum skorar búandkarlinn á landsmenn að
kaupa rímurnar, sem brátt yrðu á boðstólum hjá Einari, alls ekki.
43 Þ. Jónsson (1893:55). Hér má sjá að raunsæisstefnan fær á baukinn fyrir hinn svart-
sýna og gagnrýna boðskap sinn.
44 „Einn búandkarl norðlenzkr“ (1866:29).