Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Blaðsíða 53

51
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
Höfundar stöðluðu endanlega útgáfu listans
á fullorðnum (n=571), háskólastúdentum
(n=595), framhaldsskólanemendum (n=396)
og ráðþegum (n=376). Þáttabygging listans og
gildi undirkvarða var staðfest í nýju úrtaki.
Frekari rannsóknir á réttmæti CTI-listans
hafa sýnt að svokallað samleitniréttmæti
(e. convergent validity) hans er viðunandi.
Hamlandi hugsanir listans höfðu neikvæða
fylgni við matstæki sem meta jákvæða
sálfræðilega þætti, svo sem vissu og ákveðni
en jákvæða fylgni við kvíða og þunglyndi.
Þá skoruðu háskólastúdentar sem leituðu
ráðgjafar hærra á CTI-listanum í heild sinni og
á öllum undirkvörðum en þeir sem leituðu ekki
ráðgjafar, en það styður viðmiðsbundið réttmæti
(e. criterion related validity) listans og bendir
til að hann greini réttilega á milli almennra
stúdenta og ráðþega (Sampson o.fl., 1996b).
Eins og fram hefur komið liggur styrkur CIP-
líkansins í því að lögð er áhersla á það hvernig
ráðþegi ber sig að við ákvarðanatöku og því
fylgir nákvæm útfærsla á þeirri ráðgjöf sem
best hentar ólíkum ráðþegum.
Gerðar hafa verið rannsóknir á árangri
ráðgjafarleiða sem beitt hefur verið í anda
CIP-líkansins. Þær hafa leitt í ljós að ráðgjöf
byggð á kenningunni um hugræna úrvinnslu
upplýsinga dregur úr hamlandi hugsunum
tengdum ákvarðanatöku um nám og störf,
en það styður réttmæti listans og gagnsemi
líkansins í heild (Osborn, Howard og Leierer,
2007; Reed, Reardon, Lenz og Leierer, 2001).
Flestar rannsóknir á réttmæti CTI-listans
sem mats á hamlandi hugsunum tengdum
ákvarðanatöku um nám og störf hafa farið
fram í Bandaríkjunum (Osborn o.fl., 2007;
Reed o.fl., 2001). Lerkkanen, Sampson og
Peterson, (2007) gerðu þó rannsókn á CTI
í Finnlandi en í ljós kom að þáttabygging
finnsku útgáfunnar var mjög svipuð þeirri
bandarísku. Sú rannsókn bendir til þess að
menning, vinnumarkaður og skólakerfi hafi
ekki afgerandi áhrif á þáttabyggingu mats
á hamlandi hugsunum og formgerð þeirra
hugsmíða sem hann metur. Mikilvægt er að meta
hvort svo sé einnig hérlendis áður en ákveðið
er að nota listann í náms- og starfsráðgjöf og
skipuleggja starfsemi ráðgjafarseturs í anda
CIP-líkansins. Áreiðanleiki og réttmæti CTI
virðist hafa verið ágætlega staðfest og sýnt fram
á gagnsemi hans í ráðgjöf þó að gagnrýna megi
einstöku tæknilegar útfærslur við þróun listans
og frekari rannsókna á gagnsemi líkansins sé
þörf (Feller og Daly, 2002; Fountaine, 2001).
Íslenska rannsóknin getur einnig gefið frekari
innsýn í þvermenningarlegt gildi líkansins og
matstækisins sérstaklega.
Meginmarkmið þessarar rannsóknar var
að kanna próffræðilega eiginleika íslenskrar
þýðingar CTI-spurningalistans. Réttmæti var
metið með því að prófa hvort sama þáttabygging
CTI-listans, sem undirkvarðar hans byggjast
á, kæmi fram í svörum íslenskra stúdenta.
Einnig var athugað hvort listinn greindi á
milli stúdenta almennt og þeirra sem leita
ráðgjafar vegna vanda við náms- og starfsval.
Áreiðanleiki CTI var einnig skoðaður.
Aðferð
Þátttakendur
Til að kanna þáttabyggingu listans og hvort
hann greindi á milli þeirra sem leita ráðgjafar
og annarra voru tvö úrtök valin. Annars vegar
var úrtak almennra stúdenta sem endurspeglar
skráða nemendur og hins vegar úrtak ráðþega
sem leituðu ráðgjafar hjá Náms- og starfsráðgjöf
Háskóla Íslands.
Úrtak almennra stúdenta.
Við val á stúdentum var fyrst fenginn listi frá
Nemendaskrá Háskóla Íslands (2006) yfir öll
skráð námskeið sem kennd voru við HÍ haustið
2006, alls 1.239 námskeið. Dregin voru af
handahófi fjórtán námskeið af listanum og
leyfi fengið hjá kennurum til að leggja CTI-
listann fyrir í kennslustund. Námskeiðin voru
kennd í sex af ellefu deildum skólans. Alls 314
stúdentar, 239 (76%) konur og 75 karlar (24%)
tóku þátt í rannsókninni. Þeir voru á aldrinum
17 til 67 ára, meðalaldur 26,7 ár (sf = 7,6 ár).
Svarhlutfall í hópi stúdenta sem mættir voru
í kennslustundir þegar listinn var lagður fyrir
Íslensk þýðing og þáttabygging CTI