Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Blaðsíða 74

72
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
svipað horf og í nágrannasveitarfélögunum ef
einkaskólarnir voru teknir út úr dæminu. Það
vakti því athygli hversu fáir einkaskólar buðu
upp á kennslu í tónmennt.
Í skólum þar sem tónmennt var kennd
var aðstaða til kennslunnar nokkuð misjöfn.
Kennsla tónmenntar í bekkjarstofum er að
jafnaði ekki talinn góður kostur þar sem erfitt
getur verið að vinna með alla þætti í aðalnám-
skrá án þess að hafa gólfrými og hljóðfæri
sem tilheyra tónmenntastofum. Almennt er
talið ákjósanlegt að kenna tónmennt í sérstakri
kennslustofu sem er útbúin hljóðfærum og
öðrum nauðsynlegum kennslugögnum. Þó
að sérbúin tónmenntastofa tryggi ekki góða
tónmenntakennslu gefur slík stofa til kynna
hvaða sess námsgreinin hefur í skólanum. Það er
því ekki eins og best verður á kosið að einungis
62% skóla með tónmennt sem námsgrein skuli
hafa sérstaka tónmenntastofu. Hins vegar var
staðan vænlegri þegar aðeins var horft á skóla á
Stór-Reykjavíkursvæðinu þar sem lítið var um
fámenna skóla. Þar höfðu tæp 80 af hundraði
skóla með tónmennt sérstakar tónmenntastofur.
Algengt var að skólar á landsbyggðinni bæru
við að smæð þeirra kæmi í veg fyrir að unnt
væri að hafa sérstaka stofu fyrir tónmennt.
Skólastjórar landsbyggðarskóla nefndu að vísu
gjarnan samstarf við tónlistarskóla staðarins
og í sumum tilfellum var tónmennt kennd í
húsnæði tónlistarskólans eða í samkomuhúsi
staðarins. Af þessum sökum er hugsanlegt
að tilvist tónmenntastofu í skólanum sé betri
mælikvarði á sess námsgreinarinnar meðal
skóla á Reykjavíkursvæðinu en á lands-
byggðinni.
Af skólastjóraviðtölunum mátti draga upp
grófa mynd af tækjakosti og útbúnaði til
tónmenntakennslu, en mjög nákvæm úttekt
var ekki möguleg með símaviðtölum. Það er
ljóst að aðbúnaður er misjafn en jafnframt
er nokkuð algengt að skólar séu mjög vel
búnir tækjum til tónmenntakennslu. Þörf er
á framhaldsrannsókn sem gefur nákvæmari
mynd af tækjakosti í tónmenntastofum landsins
og hvernig hann er nýttur.
Þar sem tónmennt er kennd eru tölvur
taldar með búnaði til kennslunnar í tæplega
helmingi tilfella. Það er athyglisvert þar sem
fyrsta íslenska námsefnið fyrir tónmennt og
tölvur var ekki komið út þegar rannsóknin
var gerð. Það má því leiða líkum að því að
tónmenntakennarar hafi verið farnir að nota
tölvur í nokkrum mæli án þess að styðjast við
námsefni.
Þegar spurt var um aðbúnað og aðstöðu til
tónmenntakennslu í skólum sem enga slíka
kennslu höfðu kom í ljós að þeir skólar sem
ekki kenna tónmennt hafa yfirleitt ekki góða
aðstöðu til kennslunnar né þann búnað sem
nauðsynlegur er. Samanburður við skóla með
tónmenntakennslu leiddi í ljós að skólar án
tónmenntakennslu hafa að jafnaði talsvert
lakari búnað til slíkrar kennslu en skólar með
tónmenntakennslu. Í viðtölum við skólastjóra
í skólum án tónmenntakennslu kom í ljós að
almennt þótti þeim það óviðunandi að vera án
tónmenntakennara. Þegar skólastjórar þessara
skóla voru síðan spurðir um ástæður þess að
engin tónmennt væri kennd var langoftast vísað
til skorts á tónmenntakennurum en aðeins tveir
þeirra minntust á að aðstaða til kennslunnar
þyrfti að vera betri. Það benti því fátt til þess
að skólastjórar teldu að bætt aðstaða gæti verið
forsenda fyrir því að fá tónmenntakennara til
starfa.
Aðstaða til kennslunnar var tónmennta-
kennurunum hugleikin og var tækjakostur sá
þáttur sem flestir töldu að brýnt væri að bæta í
skóla þeirra. Þar á eftir komu óskir um minni
hópa og almennt betri kennsluaðstöðu. Þegar
tónmenntakennarar voru síðan beðnir að gefa
aðstöðu og fyrirkomulagi tónmenntakennslu
í sínum skóla einkunn virtust þeir almennt
nokkuð sáttir við stöðuna þar. Þeir gáfu
fyrirkomulagi hærri einkunn en aðstöðu,
og reyndari kennararnir (með ellefu ára
kennslureynslu eða meiri) gáfu fyrirkomulagi
nokkuð hærri einkunn að meðaltali en þeir
óreyndari. Þetta gæti endurspeglað þá staðreynd
að tónmenntakennararnir hafi meiri áhrif á
fyrirkomulag kennslunnar eftir því sem þeir
kenna lengur.
Í hópi tónmenntakennaranna höfðu sextán af
Helga Rut Guðmundsdóttir