Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Qupperneq 79

Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
77
Þáttur ráðgjafar í samstarfi
leikskólakennara og foreldra
Jónína Sæmundsdóttir og Sólveig Karvelsdóttir
Háskóla Íslands, Menntavísindasviði
Hagnýtt gildi: Í greininni er varpað ljósi á þátt ráðgjafar í foreldrasamstarfi en um þann þátt í
starfi leikskólakennara hefur lítið verið fjallað. Rannsóknarniðurstöðurnar benda til þess að þörf
fyrir ráðgjöf til foreldra fari vaxandi. Slík vitneskja er gagnleg fyrir þá sem skipuleggja starf
leikskólanna, svo hægt sé að ætla þeim þætti ráðrúm. Hún hefur einnig hagnýtt gildi fyrir þá
sem láta sig varða velferð barna og barnafjölskyldna. Ekki síst er mikilvægt fyrir þá sem taka
ákvarðanir um menntun leikskólakennara og undirbúning þeirra fyrir starfið að þekking liggi fyrir
á þessu sviði.
Ágrip: Hér er greint frá rannsókn sem gerð var meðal leikskólakennara. Markmiðið var að afla
upplýsinga um samstarf leikskólakennara og foreldra með áherslu á þátt ráðgjafar við foreldra en
tvær nýlegar íslenskar rannsóknir hafa leitt í ljós að foreldrar telja sig þurfa stuðning og ráðgjöf í
uppeldishlutverkinu. Rannsóknin hófst með því að tekin voru viðtöl við þrettán leikskólakennara
í Reykjavík vorið 2006 um samstarf þeirra við foreldra. Eftir greiningu á viðtölunum voru
spurningalistar sendir til 147 leikskólakennara í Reykjavík og á landsbyggðinni þar sem einkum
var spurt um ráðgjöf til foreldra. Niðurstöður sýna að ráðgjöf er snar þáttur í starfi leikskólakennara
og að foreldrar virðast hafa vaxandi þörf fyrir ráðgjöf. Ráðgjöfin tengist einkum aga, þroska barna
og almennri umönnun þeirra. Þátttakendur telja að foreldrar séu oft óöruggir í að setja börnum
sínum mörk á sama tíma og agavandi hafi farið vaxandi. Þeir finna fyrir auknum tímaskorti
foreldra og að kröfur þeirra til leikskóla og leikskólakennara hafi aukist. Að mati þátttakenda
búa leikskólakennarar yfir sérfræðiþekkingu á uppeldi ungra barna sem gæti skýrt hvers vegna
foreldrar leita ráðgjafar hjá þeim.
Undanfarna áratugi hefur, a.m.k. á Vesturlönd-
um, verið lögð vaxandi áhersla á samstarf
foreldra og kennara á öllum skólastigum, frá
leikskóla til menntaskóla (Smit og Driessen,
2005). Rannsóknir sem sýna ávinning af góðu
foreldrasamstarfi fyrir nemendur, foreldra og
kennara hafa ýtt undir þessa áherslu (Epstein,
2001; Smit og Driessen, 2005). Meðal þess
sem talið er ávinnast við samstarfið eru jákvæð
áhrif á þroska og námslega frammistöðu
barna, áhuga þeirra, félagsfærni og hegðun
(Epstein og Sanders, 2000; Henderson, 1987;
Jordan, Orozoco og Averett, 2001). Samstarfið
eykur skilning kennara á aðstæðum barna
og fjölskyldna þeirra og styður við uppeldi
foreldranna (Epstein, 2001; Whalley, 2007). Þá
er talið að stuðningur foreldra við skólastarfið
hafi jákvæð áhrif á viðhorf þeirra og barnanna
til skólans og bæti skólaandann (Jordan,
Orozoco og Averett, 2001).
Fáar rannsóknir liggja fyrir hérlendis á
samstarfi foreldra og leikskólakennara en
allnokkrar á samstarfi á grunnskólastigi (sjá
t.d. Ernu Björk Hjaltadóttur, 2003; Ingibjörgu
Auðunsdóttur, 2006; Nönnu K. Christiansen,
2005). Þessar rannsóknir sýna að foreldrar telja
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008, 77–91