Peningamál - 01.05.2000, Blaðsíða 19

18 PENINGAMÁL 2000/2
sem af er þessu ári nemur veltan 219 ma.kr. en á
sama tíma í fyrra nam hún 160 ma.kr. Í mars var
veltan 73 ma.kr. og er það mesta velta í einum mán-
uði frá því að markaðurinn tók til starfa. Í flestum
tilvikum eru viðskipti til eins dags eða einnar viku.
Hlutfall viðskipta til eins dags af heildarviðskiptum á
þessu ári er 88% og hlutfall viðskipta til einnar viku
er 9%. Hlutfall viðskipta til lengri tíma en einn-
ar viku er einungis 3%. Hinn 1. febrúar hófu mark-
aðsaðilar að setja fram tilboð í 9 og 12 mánaða inn-
og útlán en fram að því var þeim aðeins skylt að setja
fram tilboð í lán til eins dags, viku, eins, þriggja
og sex mánaða. Áhugi markaðsaðila á að gera
viðskipti til lengri tíma hefur ekki verið mikill og
er ástæðan að hluta til breitt bil sem verið hefur á
milli inn- og útlánsvaxta. Sú breyting var gerð á regl-
um um viðskipti á millibankamarkaði í krónum 21.
mars að tiltekið er hvert hámarksvaxtabil megi vera á
milli inn- og útlána í tilboðum til eins mánaðar eða
lengri tíma, í því skyni að reyna að örva viðskipti til
lengri tíma en einnar viku. Hámarksbil er 0,25
prósentustig.
Nokkrar ástæður má nefna fyrir aukinni veltu á
millibankamarkaði með krónur. Samspil er á milli
millibankamarkaða með krónur og með gjaldeyri og
leiða aukin viðskipti á gjaldeyrismarkaði til aukinnar
veltu á krónumarkaði. Ennfremur hafa nýjar lausa-
fjárreglur greitt fyrir viðskiptum á markaðnum.
Viðskipti með bankavíxla á VÞÍ fyrstu fjóra
mánuði ársins námu um 11 ma.kr. en á sama tíma
1999 var veltan 6,5 ma.kr. Ástæðu aukinna viðskipta
með bankavíxla má meðal annars rekja til nýrra
reglna um lausafjárhlutfall, sem tóku gildi um síð-
ustu áramót, en bankavíxlar teljast nú til lauss fjár við
útreikning lausafjárhlutfalls. Viðskipti með ríkisvíxla
á VÞÍ hafa dregist saman, voru fyrir um 4,9 ma.kr.
fyrstu fjóra mánuði þessa árs en 6,5 ma.kr. á sama
tíma 1999. Fyrstu fjóra mánuði ársins var þó selt
tveimur ma.kr. meira af ríkisvíxlum í frumsölu en á
sama tíma 1999. Útgáfa nýrra víxla hefur verið um
12 ma.kr. á árinu. Verulega hefur dregið úr útgáfu
undanfarin ár sem má meðal annars rekja til góðrar
stöðu ríkissjóðs. Einnig er þess að gæta að yfirleitt er
óljóst hvert framboð víxla er í raun á uppboðum og
hefur því smám saman dregið úr áhuga markaðsaðila
á þátttöku í uppboðunum.
Við gildistöku nýrra reglna um lausafjárhlutfall
um áramót lækkuðu vextir lána á millibankamarkaði
með krónur, en á síðastliðnu ári höfðu þeir hækkað
verulega umfram aðra vexti á peningamarkaði. Á
árinu hefur komist nokkurt jafnvægi á vaxtastig á
krónumarkaði, miðað við aðra vexti á peningamark-
aði, og hafa vextir fylgt vaxtabreytingum Seðlabank-
ans. Töluverðar sveiflur eru þó alltaf á vöxtum til
eins dags á krónumarkaði. Í lok janúar og fyrri hluta
febrúar voru eins dags vextir hærri en daglánavextir
Seðlabankans vegna tímabundinna lausafjárþreng-
inga á markaðnum sem stöfuðu m.a. af miklu inn-
streymi fjármagns til ríkissjóðs.
Lítið hefur dregið úr endurhverfum viðskiptum
Seðlabankans
Staða endurhverfra viðskipta er jafnan hæst um ára-
mót. Ástæður þess má rekja til árstíðasveiflu í lausa-
1998 1999
Mynd 5
2000
Velta og vaxtamunur á millibankamarkaði með krónur
J J Á S O N D J F M A M J J Á S O N D J F M
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Ma.kr.
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
Prósentustig
Velta viðskipta til:
eins dags viku annarra tímalengda
Vaxtamunur (hægri ás):
O/N 3 M 6 M
1999 2000
Ávöxtun á peningamarkaði
5. janúar 1999 - 25. apríl 2000
J F M A M J J Á S O N D J F M A
7,0
8,0
9,0
10,0
11,0
12,0
13,0
%
3 mán. bankavíxlar
Stýrivextir Seðlabankans
3 mán. ríkisvíxlar
3 mán. REIBOR
6 mán. REIBOR
Mynd 6