Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Page 9
Arnfríður Guðmundsdóttir, dósent
Markaðsvara, morðtól eða miskunnarverk ?
Um kross Krists í píslarmynd Mels Gibsons
Krossinn gegnir lykilhlutverki í kristinni trúarhefð og hefur túlkun hans
verið sístætt viðfangsefni kristinnar kirkju frá upphafi. í frásögum Nýja
testamentisins má sjá tilraunir frumkirkjunnar til að skilja og túlka þján-
ingu og krossdauða Krists út frá eigin trúarbakgrunni og menningarlegu
samhengi. Það hefur verið hlutverk guðfræðinga allar götur síðan að túlka
þessar frásögur og gera boðskapinn um krossinn skiljanlegan samtímafólki
sínu. í þeim tilgangi hafa þeir notað myndir og tákn úr eigin menning-
arheimi, sem oft hafa lifað áfram innan kristinnar hefðar, löngu eftir að
viðkomandi menningarheimur leið undir lok.
En túlkun á frásögum guðspjallanna um líf og starf Jesú Krists hefur
aldrei einskorðast við ritað mál, eins og listasagan ber glöggt vitni um. í
lok nítjándu aldar bættist við nýtt túlkunarform. I rúmlega eitt hundrað ára
sögu kvikmyndarinnar hefur Kristur verið vinsælt viðfangsefni. í elstu kvik-
myndunum er píslarsagan meginviðfangsefnið, en aldagömul hefð er fyrir
uppsetningu píslarleikja, þar sem píslarsagan er færð í leikrænan búning á
föstunni. Margar kvikmyndir hafa verið gerðar í anda píslarleikjanna, en þar
má meðal annars nefna kvikmyndun hinnar vinsælu rokkóperu, Jesus Christ
Superstar. Nýjasti píslarleikurinn á hvíta tjaldinu er kvikmynd Mels Gibsons
um píslarsögu Krists, þar sem viðfangsefnið er síðustu klukkustundirnar í
lífi Krists, frá handtökunni í Getsemanegarðinum og fram að hinsta and-
artakinu á krossinum. Píslarmynd Gibsons fékk mikla athygli, en gríðarleg
aðsókn kom kvikmyndinni á lista yfir söluhæstu kvikmyndir allra tíma.
7