Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Page 11

að tæpa á þeim öllum, enda efnið alltof umfangsmikið, eins og þær fjöl-
mörgu bækur sem skrifaðar hafa verið um myndina eru til vitnis um.4 Hér
verður látið nægja að fjalla um túlkun Gibsons á þjáningu og krossdauða
Krists og þær heimildir sem hann styðst við í þeirri túlkun.
í umræðunni um mynd Gibsons hefur oft verið bent á að hún sýni písl-
arsögu Krists einfaldlega „eins og hún var“ og því sé sú gagnrýni sem mynd-
in hefur fengið fyrir takmarkalaust ofbeldi og and-semískan áróður ekki
réttmæt. Sjálfur brást Gibson illa við allri gagnrýni, en hann virðist hafa
gengið út frá því að myndin væri hafin yfir slíkt vegna þess að hún sýndi
aðeins það sem „frumheimildirnar" vitna um. Tilraun Gibsons til þess að
flokka myndina sem „trúarlega heimildarmynd" er í besta falli tímaskekkja
eða misheppnuð tilraun til þess að hverfa aftur fyrir tíma sögurýninnar.
Það er ljóst að engin lýsing á píslargöngu Krists, hvort sem um er að ræða
guðspjallafrásögur Nýja testamentisins, Passíusálma Hallgríms eða písl-
armynd Gibsons, hefur orðið til í sögu- eða trúarlegu tómarúmi. Hið sama
er að segja um guðfræðilegar kennisetningar sem frá upphafi hafa verið
settar fram um pínu og dauða Krists á krossinum. Hvað er sagt og hvernig
það er sagt er alltaf að einhverju leyti háð því hver segir söguna.
í kristinni trúarhefð er að finna mýmörg dæmi um fjölbreytilega túlk-
un á píslum Krists og eru fjórar útgáfur guðspjalla Nýja testamentisins á
píslarsögunni að sjálfsögðu nærtækasta dæmið. Vitneskjan um sögulega
skilyrðingu frásögunnar gerir ljósa nauðsyn þess að sérhver túlkun písl-
arsögunnar sé skoðuð út frá því sögulega og trúarlega samhengi sem hún
verður til í. Hvað sem annars má segja um fullyrðingar Gibsons um trú-
festi við bókstafinn og innblástur andans, þá fer ekki á milli mála að mynd
hans er túlkun á píslargöngu Krists og því ber að sjálfsögðu að skoða hana
sem slíka. Sú mikla áhersla sem Gibson leggur á ofbeldið og þjáninguna,
4 Aftast í heimildaskrá er listi yfir greinasöfn sem fjalla um mynd Gibsons.
9