Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Side 53

geti verið stöðug, hún sé miklu heldur sundurleit og fljótandi með tilheyr-
andi óöryggi íyrir nútímamanninn.25
Á unglingsárum við lok skyldunáms eiga sér gjarnan stað verulegar
breytingar á sjálfsmyndinni. Unglingsárin eru tími breytinga og umbrota
þar sem unglingurinn er að losa um tengsl við íjölskylduna og verða sjálf-
stæðari einstaklingur. Þetta ferli skapar ákveðið ójafnvægi og öryggisleysi.26
Við bætist síðan sundurleit og margbreytileg samfélagsgerð samtímans
með öllum sínum áreitum. Samfélagsgerðin með sinn margbreytileika
leiðir jafnframt af sér að einstaklingarnir standa frammi fyrir því að þurfa
ekki aðeins að endurmóta sífellt sjálfsmynd sína heldur ennfremur að velja
stöðugt á milli ólíkra gilda. Einstaklingurinn vegur og metur ýmislegt í
sambandi við breytni sína og annarra. Þegar hann telur að eitthvað sé sið-
ferðilega eftirsóknarvert (gott) eða óæskilegt (slæmt) tekur hann afstöðu
út frá ákveðnum gildum. Gildin tengjast spurningunni um hið góða líf,
um hið eftirsóknarverða í lífinu. Þau snúast um áherslur, hvaða stefnu við
tökum og hafa þar með áhrif á hegðun. Gildin sem einstaklingurinn mætir
geta verði margbreytileg og mótast af þeirri menningu sem viðkomandi
lifir og hrærist í.27 í „póstmódern' samfélagi er jafnvelt talað um hlaðborð
gildanna sem einstaklingurinn velur af.28 Hér má hins vegar spyrja hvort
val hvers einstaklings tengist ekki lífsskoðun hans eða trú, hugsjónum, lífs-
stíl og smekk. Gildismat hans verður því hluti af sjálfsmynd hans og sjálfs-
skilningi og hefur áhrif á hvernig hann túlkar líf sitt.29
25 Krogseth 1996, s. 101.
26 Shaffer 1999, s. 45-46.
27 Gunnar E. Finnbogason 2004, s. 172.
28 Hargreaves 1998, s. 37.
29 Gunnar E. Finnbogason 2004, s. 173.
51