Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Side 151

maðurinn Jesús getur liðið þjáningar eftir því sem arfleið kirkjufeðranna
hermir. Jerúsalem (og ekki Róm) er áheitasteinn þeirra og þeir láta um-
skerast og hlýða lögmáli Gyðinga.64
Niðurlagsorð
Spekin og spegilmynd hennar skynsemin gátu af sér ólíka strauma á
frumvaxtarárum kristindómsins. Þessa helst: viðleitni til að hlýða orðum
Jesú (hreyfingin að baki Ræðuheimildinni í sinni upprunalegu mynd); lög-
málsfylgni (gyðing-kristnar hreyfingar); leitina að réttri túlkun nánast í anda
Ódysseifs (Tómasarkristni); sjálfsskilning á grundvelli hefða um Elía og Elísa
(hreyfingin að baki kraftaverkasögunum); ávöxt þelddngarinnar (gnóstísk-
ar hreyfingar); gáfu andans (spádómshreyfingar). Allar höfðu þessar hreyf-
ingar þá sérstöðu í menningarumhverfi fórnfæringanna að standa utan við
þær og skapa sér vettvang á öðrum forsendum en þorri samferðafólks þeirra
á þessum fyrstu öldum hins kristan tímatals. Vart tveimur áratugum eftir að
Jesús hverfur af sjónarsviðinu eru flestir þessir straumar að festa sig í sessi.
Það sem sameinar þá umfram allt annað er viðskilnaðurinn við stéttskipt og
kynskipt samfélag fórnardýrkunar. Nærri jafn snemma setjast forverar Páls
niður í borginni Antíokkíu í Sýrlandi (nú hluti af Tyrklandi) og leggja drög-
in að túlkun, sem Páll postuli átti eftir að fullkomna, og þar sem hefðunum
um Jesú frá Nasaret var nánast eins og drekkt í hugmyndum um meintan
fórnardauða hans. Sáu þeir fyrir sér hversu illa Jesúhefðirnar myndu rekast í
hinu helleníska samfélagi eða leituðust þeir við að víkja skynsamlegum túlk-
unum úr vegi á kostnað kröfunnar um trú og njörfa kristindóminn niður í
hefðir fórnarsamfélagsins svo hann mætti standa jafnfætis hinum öðrum og
ólíku átrúnaðargoðum hins grísk-rómverska menningarheims?65
64 Sjá A. F. J. Kljin og A. G. Reinink. Patristic Evidence for Jewish-Christian Sects 1973, s. 19-43.
65 Sbr. Burton L. Mack, Who Wrote the New Testament: The Making of the Christian Myth 1995, s. 43-96.