Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Blaðsíða 170

„Að vilja þjóna Guði, það er leyndardómur gjörvallrar trúarinnar; og að
vilja ekki þjóna honum, það er leyndardómur gjörvallrar vantrúarinnar.“17
Andi séra Matthíasar Jochumssonar
Það er ljóst að Guðmundur fór með sigur af hólmi í þessari deilu og hann
átti þar síðasta orðið. Röksemdir hans bitu og guðfræðingarnir hörfuðu,
létu sér segjast. Segja má að þeir hafi eignast þá bjartsýnu trú á sannleikann
sem birtist í ljóðinu Brautin, sem Guðmudur vitnaði til. Það varð eitt af
uppáhaldskvæðum Haralds og hann lét börn sín læra það utanað. Haraldur
og Jón sannfærðust um að þeir gætu hvorki beitt málflutningi vesturheims-
prestanna né trúvörn í anda Danska heimatrúboðsins í varnarbaráttunni
fyrir kristinni trú á íslandi. Þeir höfðu miklar áhyggjur af hrakandi siðferði
manna og lögðu að því er virðist mesta áherslu á siðferðislega þýðingu krist-
indómsins. Þeir voru uppteknir af trúfræðinni að því marki aðalega sem
hún hafði siðferðilegt vægi. Stuðningur Haralds við glötunarkenninguna í
þessum deilum grundvallast þannig af þeirri þýðingu sem hann telur hana
hafa fyrir siðferði manna og skilninginn á muninum á réttu og röngu
Þeir sóttu sér önnur vopn og þar komu þeim vel að gagni hin nýju biblíu-
vísindi sem á þessum tíma var farið að stunda af miklu kappi við þýska há-
skóla. Jón hafði kynnst þeim á námsferðalagi sínu um Þýskaland árið 1894.
Haraldur kynnti sér þau þegar hann dvaldi við háskólann í Halle haust-
ið 1899 við framhaldsnám í hebresku og Gamaltestamentisfræðum. Síðar
hallaði Haraldur sér að spíritismanum sem hann sá sem mikilvægt vopn í
trúvörn og baráttunni gegn trúleysi og íjandskap við kristna trú. Þess má
geta að þeir Guðmundur Hannesson og Haraldur áttu eftir að sitja saman
á miðilsfundum rúmum áratug eftir rimmuna út af Þyrnum til að kanna
vísbendingar um að framliðnir gætu gert vart við sig og þannig sannað að
17 fsafold (25,36) 8. júní 1898: 142.
168