Skagfirðingabók - 01.01.1991, Blaðsíða 52

SKAGFIRÐINGABÓK
fyrir rannsóknir sínar. Konráð hlaut stöðuna og varð prófessor
að nafnbót 1853. Fastráðinn prófessor varð hann 1862 og hélt
þeirri stöðu þar til hann lét af störfum 1886. Konráð lézt eins og
áður getur 4. janúar 1891, þá á áttugasta og þriðja ári.
Fræðastörfum Konráðs má skipta gróflega í þrjá hluta. I
fyrsta lagi útgáfur hans á fornritum og skýringar á dróttkvæð-
um vísum, í öðru lagi greinar um málfræðileg efni og í þriðja lagi
orðabókagerð. Engin skýr mörk eru milli þessara flokka heldur
eru þeir samslungnir og leiddi ein rannsókn af annarri. Mér
vinnst ekki tími til að fjalla um fornritaútgáfur Konráðs, sem á
sínum tíma voru stórt skref fram á við að fræðilegri umfjöllun,
og dróttkvæðaskýringar hans bíða einnig betri tíma.
Konráð hefur líklegast byrjað að safna efni í íslenzka mál-
fræði og til íslenzkrar fornmálsorðabókar fljótlega eftir að hann
gerðist styrkþegi á Arnasafni 1839. Til er bréf frá Flallgrími
Scheving frá því snemma árs 1841 þar sem hann hafði af því
nokkrar áhyggjur að Konráð skyldi aðeins ætla að fara yfir allt
það efni sem ritað væri á íslenzku og norrænu fyrir 1400. Taldi
hann að af þeim sökum myndi vanta mörg góð og gömul orð í
orðasafnið þótt ekki væru þau frá gullöld íslenzks máls (Finn-
bogi Guðmundsson 1969:178). Því miður eru bréf Konráðs til
Hallgríms glötuð, en fróðlegt hefði verið að komast að því með
vissu í hvaða tilgangi hann var að safna orðum. Sennilegast er að
hann hafi verið að ræða um vinnu sína við orðabók Cleasbys
sem ég kem að á eftir.
Af gögnum þeim sem liggja í Árnasafni í Kaupmannahöfn má
glögglega sjá hvernig Konráð vann þegar hann sat við lestur
handrita. Hann skrifaði hjá sér í kompur dæmi um hljóðfræði,
beygingarfræði, nafnfræði, stafsetningarlýsingar handrita og
margt fleira sem hann nýtti sér síðar á starfsævi sinni. Þannig
hefur hann safnað dæmum í ritið Um Frum-parta íslenzkrar
túngu ífornöld sem gefið var út af Hinu íslenzka bókmenntafé-
lagi 1846. Fyrstu heimildir um ritið er að finna í gögnum Hafn-
ardeildar Bókmenntafélagsins. I fundargerð frá 18. febrúar
50