Skagfirðingabók - 01.01.1991, Page 67

KONRAÐ GISLASON MALFRÆÐINGUR
handriti hafi að mestu verið lokið þegar erfingjarnir heimtuðu
gögnin til Englands (Cleasby-Vigfússon 1957:VI).
Olafur Halldórsson handritafræðingur kannaði í Oxford
hvað þar væri til af handritum er tengjast orðabókarverkinu.
Fann hann þar hreinrit orðabókarinnar skrifað af Konráði og
fleirum. A spássíum voru viðbætur með hendi Guðbrands Vig-
fússonar. Því er ljóst að Guðbrandur hefur haft meira í höndun-
um en í hefur verið látið skína. Ekki er tími til að rekja nánar
þetta flókna mál en til þess gefst væntanlega tækifæri á öðrum
stað.
Eins og fram hefur komið vann Konráð jafnhliða að samn-
ingu dansk-íslenzkrar orðabókar sem kom út í Kaupmanna-
höfn 1851. Hafði vinna við orðabókina þá staðið með hléum í
10 ár. Byrjað var að prenta fyrsta hlutann 1847, og í bréfinu til
konungs segir Konráð að þegar hafi 1/6 hluti verið prentaður.
Vonast hann til að prentun ljúki í árslok 1848, en það fór á ann-
an veg vegna anna.
I formála segir Konráð frá því að Jóhann Halldórsson hafi
byrjað á orðabókinni, en þeir síðan skipt með sér verkum. Jó-
hann hafi lokið m-i og mestum hluta af n-i áður en hann féll frá.
Þeir hafi lagt Dansk ordbog eftir Molbech til grundvallar, en
hún kom út 1833. Ef blaðað er í orðabókinni kemur upp í hug-
ann að Konráð hafi fyrst og fremst ráðizt í orðabókargerðina
vegna áhuga á málhreinsun. Hann hafi viljað stuðla að því að
Islendingar gætu notað íslenzk orð í stað dönskuslettna. Ef
hann vantaði gott íslenzkt orð yfir danskt, kaus hann að fara þá
leið að lýsa merkingunni fremur en að notast við orð sem hon-
um féllu ekki.
Þeir Hallgrímur Scheving skrifuðust á um orðabókina, en
bréfin frá Konráði eru því miður glötuð eins og áður segir. í
bréfi frá 1844 vonast Hallgrímur til að Konráð geti útvegað
Cleasby mann í sinn stað til þess að hann geti sinnt íslenzku
orðabókinni. Á hann þar við þá dönsk-íslenzku. Konráð hafði
nefnt við hann í bréfi að hann vildi taka upp orði bfiski sem þýð-
5 Skagfirdingabók
65