Jökull


Jökull - 01.12.1973, Blaðsíða 52

Jökull - 01.12.1973, Blaðsíða 52
There is probably another gap both shal- lower and narrower in the rim of the caldera at the head of Sólheimajökull, making it pos- sible for the jökulhiaup, at least partly, to emerge there, when the eruption breaks out in the neighbourhood of the gap. The jökulhlaups probably break up the glacier where the pass of the caldera is narrow- est and sometimes actually have found their way out through there to the surface of the glacier. Due to this the name Katla and Kötlu- gjá became attached to the subglacial gap above Höfðabrekkujökull. The name Katla probably originally means “one who makes kettles” (i.e. cauldrons in the snow field). In many of the Katla eruptions the jökulhlaups appear repeat- edly, indicating that the gap can become block- ed partly or wholly during the eruption allow- ing water to reaccumulate in the emptied space. In the event that an eruption takes place in Mýrdalsjökull outside the downthrow, the jökul- hlaups can emerge almost anywhere. Fig. 2 reveals that a substantial part of the volcanic fissures of the Dyngjufjöll area lie outside the Askja caldera, although the volcanic activity during the last 100 years mainly took place within its boundary. By comparing Dyngjufjöll and Mýrdalsjökull (Figs. 2 and 4), it can be seen that the neovolcanic zone tra- verses the former while it seems to terminate in the latter, e.g. the volcanic fissures, Eldgjá and some others, run under the glacier from the northeast, but no active ones extend from it to the southwest. The volcanic activity is probably more confined to the caldera rim of Mýrdals- jökull than at Dyngjufjöll, where the volcanic rift zone is more active. In accordance with the opinions in this paper, a basic eruption occuring in the central area of Mýrdalsjökull with a jökulhlaup via Mýrdalssandur is most probable, but a rhyolitic pumice eruption cannot be excluded. It should also be considered aí fairly likely that the Katla eruptions can cause jökulhlaups in Markarfljót or Jökulsá á Sólheimasandi. In fact, jökulhlaups can occur from Mýrdalsjökull at any place. Katla is situated in the vicinity of fertile in- habitated areas, which have suffered many a severe blow from this mighty neighbour. There- fore there is ample reason for a thorough in- vestigation of its behaviour and imminent 50 JÖKULL 23. ÁR threats. The ideas explained in the text are put forward to remind of that it is unwise to expect Mýrdalssandur to be the sole playground of the jökulhlaups from Mýrdalsjökull. REFEREN CES Björnsson, Flosi. 1970: Lega Kötlugjár. Jökull 20: 49. Einarsson, Thorleifur. 1962: Askja og Öskjugosið 1961. Náttúrufr. 32, 1: 1-18. Eythorsson, Jón. 1945: Um Kötlugjá og Mýr- dalsjökul. Náttúrufr. 15, 4: 145—174. Jónsson, Ólafur. 1945: Ódáðahraun I—III. 1376 pp. Akureyri. Loptsson, Markús. 1880: Rit um Jarðelda á ís- landi. 140 pp. Reykjavík. Ólafsson, Eggert og Bjarni Pálsson. 1943: Ferða- bók II: 100-115. Reykjavík. Pálsson, Sveinn. 1945: Ferdabók. 813 pp. Ed. by J. Eythorsson. Rist, Sigurjón. 1967: The Thickness of the Ice Cover of Mýrdalsjökull, Southern Iceland. Jökull 17: 237-242. — 1967: Jökulhlaups from the Ice Cover of Mýrdalsjökull on June 25, 1955 and Janu- ary 20, 1956. Jökull 17: 243-248. Robson, G. R. 1956: The volcanic geology of Vestur-Skaftafellssýsla. Ph.D.-thesis, 259 pp. Durham. Sigurgeirsson, Thorbjörn. 1973: Personal com- munication. Sigvaldason, Gudmundur E. 1964: Some geo- chemical and hydrothermal aspects of the 1961 Askja Eruption. Beitráge zur Miner- alogie und Petrographie 10: 263—274. Sveinsson, Gísli. 1919: Kötlugosið 1918 og af- leiðingar þess. 59 pp. Reykjavík. Scemundsson, Kristján. 1972: Jarðfræðiglefsur um Torfajökulssvæðið. Nátt.fr. 42: 81—99. Thorarinsson, Sigurdur og Sigurjón Rist. 1955: Rannsókn á Kötlu og Kötluhlaupi sumarið 1955. Bráðabirgðagreinarg. Jökull 5: 43—46. Thorarinsson, Sigurdur. 1959: Um möguleika á því að segja fyrir um næsta Kötlugos. Jökull 9: 43-56. — 1963: Askja on Fire. Reykjavík. — 1965: Hekla and Katla. Iceland and the Mid-Ocean Ridges. Ed. by Sv. Björnsson. Soc. Sci. Isl. 38: 190-199.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.