Jökull


Jökull - 01.12.1973, Blaðsíða 14

Jökull - 01.12.1973, Blaðsíða 14
bunga encirded by the high rim exposed up to 1850 m on the west side. The flattening of the ice sheet on Bárdarbunga and the steepness of the outer slopes suggests a buried caldera. Likewise, the high feature of the area to the east of Hamarinn is likely a central volcano complex. There is even a small central depres- sion in it which suggests a central vent. This “central vent” may also be related to the sub- glacial geothermal or volcanic activity which has caused the three prominent subsidence fea- tures to the east. The depressions seen on tlie ERTS-1 image near the northern rim of the Grímsvötn caldera form or deepen after eacli jökulhlaup from Grímsvötn (cf. the American Army Map Service map of Grímsvötn, scale 1:50,000, Sheet 5920, II, 1950, Series C762*). They are most certainly the result of permanent subglacial geothermal activity and subsidence of the overlying ice, following the withdrawal of meltwater. In one such depression a large solfatara was observed after the jökulhlaup from Grímsvötn in 1954 (Thorarinsson, 1955). The series of shallow de- pressions forming a chain E to SSE of Gríms- fjall probably show the subglacial course of the floodwater from the March 1972 jökulhlaup from Grímsvötn. The image also suggests that the Grímsvötn depression consists of two cald- eras. The area around the nunataks, Geirvörtur and Pálsfjall, and the areas of Háabunga, Thórdarhyrna, and Hágöngur, are most inter- esting from a structural viewpoint. Thorarins- son’s map (1950) showed a possible structural alignment of Geirvörtur—Grímsvötn, and on its continuation to the northeast he suggested a probable eruption center in Dyngjujökull. On the map this center lies 10 km to the west of Kverkfjöll. On the ERTS-1 image, however, a volcano-tectonic lineament whicli strikes N. 45° *) The aerial photography of the Grímsvötn area, which was used to prepare the 1:50,000- scale map of Grímsvötn was acquired by the USAAF in Aug. 1945 and Aug.—Oct. 1946, during the month before and year after a jökul- hlaup. The unusual “composite” map is the best map available of the morphology of the caldera after a jökulhlaup, and thus is similar to the situation portrayed on the ERTS-1 image. 1 2 JÖKULL 23. ÁR E. can be traced from Hágöngur in the south- west across Grímsvötn to Kverkfjöll in the north- east where it cuts in half what appears to be a caldera southwest of Kverkfjöll, and finally merges with the trend of the solfatara valley in Kverkfjöll. This structural lineament extends at least 80 km from the southern to the north- ern edge of Vatnajökull — extending from Sídu- jökull to Kverkfjöll. It continues to the north- east and to the southwest of Vatnajökull as the line of demarcation between areas of active volcanism to the west and extinct volcanism to the east. The same relationship probably holds true for tliat part of it which is covered by the ice sheet. In the Kverkfjöll area two elliptical features are well exhibited. Both are about the same size, 8 km x 5 km, but whose long axes are oriented differently to each other. The long axis of the elliptical structure southwest o£ Kverkfjöll is oriented about N. 30° W. An apparent linear depression cuts N. 45° E. across its northern side and merges with the 80 krn long volcano-tectonic lineament previously dis- cussed. Southwest of the structure this linear depression is less distinct (with some parallel linear features) but continues to the southwest for at least 10 km. Just as the alignment of the hot springs and solfataras of Hveradalur was shown, through analysis of aerial thermography (Friedman a?id others, 1972) to extend to the northeast under Kverkfjöll, the ERTS-1 imag- ery shows that the Hveradalur thermal activity is also manifested to the southwest for a con- sidererable distance. Therefore, it is suggested that this northwest- trending elliptical feature is the subdued sur- face expression of a subglacial caldera. It is also likely that this subglacial caldera is the “possible eruption center” in Dyngjujökull which was previously discussed by Thorarins- son (1950). Thorarinsson suspected such a sub- glacial volcanic center because of the occurrence of historical jökulhlaups on Jökulsá á Fjöllum. Fig. 3. Enlargement of eastern part of Vatna jökull to 1:500,000 scale. [NASA ERTS-1 image (MSS), 1192-12084.] Mynd 3. Stœkkun af austanverðum Vatnajökli (M 1:300 000).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.